Mắc lỡm?
Báo Nông nghiệp và Môi trường vừa đăng tải loạt bài phản ánh những vi phạm tại Cụm công nghiệp làng nghề Dương Liễu do Công ty cổ phần Tập đoàn Minh Dương làm chủ đầu tư. Các vi phạm diễn ra ở quy mô lớn, trong thời gian dài và ở nhiều lĩnh vực như: quy hoạch, đất đai, trật tự xây dựng… Thậm chí Thanh tra TP. Hà Nội đã kiến nghị UBND TP. Hà Nội giao Cục thuế thành phố kiểm tra, rà soát lại căn cứ miễn 21,6 tỷ đồng tiền thuê đất cho chủ đầu tư.
Tìm hiểu của phóng viên được biết, năm 2008, UBND tỉnh Hà Tây (cũ) đã có văn bản đồng ý chủ trương thực hiện việc triển khai xây dựng Điểm công nghiệp làng nghề Dương Liễu. Quy mô dự án là 14 ha, chủ đầu tư là Công ty cổ phần Tập đoàn Minh Dương, thời gian thực hiện trong năm 2008-2009.
TP. Hà Nội phải điều chỉnh quyết định giao đất do số liệu không khớp vì 4.000 m2 vẫn chưa giải phóng mặt bằng xong. Ảnh: QD.
Năm 2012, UBND TP. Hà Nội có quyết định thành lập Cụm công nghiệp làng nghề Dương Liễu với quy mô 12,05 ha. Tuy nhiên sau đó UBND huyện Hoài Đức (cũ) điều chỉnh giảm tổng diện tích đất quy hoạch xuống còn hơn 11,6 ha (do phải giảm trừ hơn 1,8 ha đất dịch vụ 10% trả cho các hộ dân bị thu hồi đất).
Năm 2014, Sở Tài nguyên và Môi trường TP. Hà Nội (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) có biên bản xác định mốc giới trên thực địa để phục vụ công tác giải phóng mặt bằng, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Diện tích khu đất là 116.737,9 m2.
Nhưng éo le ở chỗ, năm 2018, UBND TP. Hà Nội ban hành quyết định cho Công ty cổ phần Tập đoàn Minh Dương thuê 112.616,3 m2 đất (đã hoàn thành giải phóng mặt bằng theo xác nhận của UBND huyện Hoài Đức) để thực hiện dự án Cụm công nghiệp làng nghề Dương Liễu. Con số giao đất này không khớp với số liệu quy hoạch đã được Sở Tài nguyên và Môi trường bàn giao mốc giới trước đó là 116.737,9 m2 (tức là bị vênh hơn 4.000 m2 đất).
Trong báo cáo giải trình sau đó của UBND huyện Hoài Đức (cũ) với UBND TP. Hà Nội, huyện này thừa nhận tổng diện tích dự án phải thực hiện là 116.737,9 m2 nhưng còn vướng hơn 4.000 m2 chưa giải phóng mặt bằng (gồm hơn 2.000 m2 đường giao thông và hơn 2.000 m2 đất ở phía nam dự án). Vì thế theo quy hoạch tổng mặt bằng được duyệt, phần diện tích còn lại chưa đủ điều kiện thu hồi. Số liệu xin thành phố giao đất chỉ là diện tích đã giải phóng mặt bằng của dự án. Với diện tích chưa giải phóng mặt bằng, huyện này đề nghị tiếp tục thu hồi và bàn giao sau.
Cuối cùng, TP. Hà Nội đành phải chấp nhận điều chỉnh quyết định giao đất và nói rõ lý do giao thiếu diện tích cho chủ đầu tư là vì: “Theo quy hoạch tổng mặt bằng được duyệt, phần diện tích còn lại chưa đủ điều kiện thu hồi cho thuê đất là 4.121,6 m2”.
Một số lô đất tại cụm công nghiệp này được sử dụng làm nơi tập kết phế liệu. Ảnh: QD.
Chính vì chưa hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng theo quy hoạch được phê duyệt nên nhiều năm qua, chủ đầu tư dự án Cụm công nghiệp làng nghề Dương Liễu cũng chưa thể hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật, liên tục phải xin điều chỉnh thời gian thực hiện dự án và đến nay vẫn chưa thể nghiệm thu, hoàn thành công trình theo quy định.
Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Phương Thảo, Phó phòng Quản lý công nghiệp, Sở Công thương TP. Hà Nội thừa nhận việc giải phóng mặt bằng phần diện tích còn lại của Cụm công nghiệp làng nghề Dương Liễu gặp rất nhiều khó khăn. “Theo thông tin tôi được biết, cuối năm 2024, huyện Hoài Đức mới giải phóng xong mặt bằng phần diện tích còn lại đó. Hiện chủ đầu tư vẫn đang hoàn thiện các thủ tục tiếp theo có liên quan”.
Dấu hỏi lớn về môi trường
Trong bài viết trước, phóng viên đã đề cập tới nội dung Công ty cổ phần Tập đoàn Minh Dương được hưởng ưu đãi tiền thuê đất gần 40 tỷ đồng. Một nghịch lý là, TP. Hà Nội cho công ty này thuê gần 12 ha đất để làm cụm công nghiệp chỉ để thu về 69,4 tỷ đồng tiền thuê đất. Trong khi đó, thành phố lại phải bỏ ra hơn 80 tỷ đồng để giải phóng mặt bằng và ưu đãi thuế.
Chưa dừng lại ở đó, chủ đầu tư cụm công nghiệp này còn tiếp tục được ưu ái trong vấn đề bảo vệ môi trường. Ngày 6/10/2015, UBND TP. Hà Nội phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường cho dự án Cụm công nghiệp làng nghề Dương Liễu với yêu cầu chủ đầu tư phải xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung công suất 750 m3/ngày đêm.
Tuy nhiên ngày 28/1/2016, Sở Tài nguyên và Môi trường TP. Hà Nội (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) lại có văn bản cho phép Công ty cổ phần Tập đoàn Minh Dương được đấu nối hệ thống nước thải của Cụm công nghiệp làng nghề Dương Liễu vào Nhà máy xử lý nước thải tập trung Cầu Ngà nhằm “giảm chi phí đầu tư xây dựng”. Điều này có nghĩa, chủ đầu tư sẽ không phải xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung cho cụm công nghiệp, qua đó cắt giảm chi phí xây dựng hàng chục tỷ đồng.
Sở Nông nghiệp và Môi trường TP. Hà Nội cho phép đấu nối nước thải từ cụm công nghiệp này vào Nhà máy xử lý nước thải tập trung Cầu Ngà để giảm chi phí xây dựng. Ảnh: QD.
Vấn đề là, Sở Tài nguyên và Môi trường có dấu hiệu vượt quyền UBND TP. Hà Nội khi tự ý cho phép chủ đầu tư đấu nối hệ thống nước thải của cụm công nghiệp vào Nhà máy xử lý nước thải tập trung Cầu Ngà. Bởi lẽ hiện nay, UBND TP. Hà Nội chưa ban hành quyết định điều chỉnh Báo cáo đánh giá tác động môi trường của Cụm công nghiệp làng nghề Dương Liễu. Điều đó có nghĩa chủ đầu tư vẫn phải xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung theo kế hoạch đã được phê duyệt.
Ghi nhận thực tế phóng viên thấy rằng, Cụm công nghiệp làng nghề Dương Liễu đến nay vẫn không có hệ thống xử lý nước thải tập trung nên chưa đáp ứng những nội dung đã được TP. Hà Nội phê duyệt tại Báo cáo đánh giá tác động môi trường năm 2015. Tại Kết luận thanh tra năm 2023, khi thẩm định nội dung chấp hành các quy định về bảo vệ môi trường, Thanh tra TP. Hà Nội không đề cập tới nội dung cụm công nghiệp này đã được cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường hay chưa?
Được biết, giấy xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường là căn cứ để chủ đầu tư đưa dự án vào giai đoạn vận hành và cũng là căn cứ để cơ quan có thẩm quyền kiểm tra, giám sát việc bảo vệ môi trường trong suốt quá trình hoạt động của dự án. Cơ quan có thẩm quyền sẽ kiểm tra, xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường (bao gồm công trình xử lý nước thải, chất thải và các công trình bảo vệ môi trường khác) theo Báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được phê duyệt.
