Công ty Ngọc Linh san ủi, xây dựng nhiều công trình trên đất rừng?

Mở đường, xây dựng trái phép?

Thôn Phja Đăm ở trên núi cao, giao thông đi lại rất khó khăn, thôn cách trung tâm xã hàng chục km. Bao đời nay, người dân Phja Đăm sống nhờ sản xuất nông, lâm nghiệp, cuộc sống yên bình.

Theo người dân, khoảng tháng 4/2025, nhiều người lạ cùng máy móc đến thôn mở đường, đào núi tạo mặt bằng, khung cảnh yên tĩnh bị phá vỡ. Chỉ một thời gian ngắn sau đó, nhiều ngôi nhà mọc lên, đường điện bề thế cũng được kéo lên đỉnh núi. Tìm hiểu được biết, đơn vị mở đường, san ủi núi là Công ty TNHH Ngọc Linh để khai thác khoáng sản.

Chúng tôi đến Phja Đăm vào những ngày cuối tháng 10/2025, không gian khá yên tĩnh, con đường đi vào khu đất của Công ty TNHH Ngọc Linh (Công ty) rộng từ 3m đến 4m dài khoảng 2km. Khu vực đã san ủi rộng khoảng 3ha, xung quanh là rừng, trên phần đất đã san ủi, nhiều nhà xưởng, nhà ở công nhân và công trình phụ trợ khác đã xây dựng xong.

Giữa trưa, anh Đặng Văn Nhất, thôn Phja Đăm đang đi kiểm tra khu vườn của gia đình sát với khu đất mà Công ty đang san ủi. Anh Nhất cho biết, gia đình có một khu đất trồng ngô, trồng rừng, nhưng gần đây Công ty san ủi đã lấp hàng trăm mét đất của gia đình. Phía Công ty không báo cho gia đình mà tự ý làm, sau khi phát hiện, họ hứa sẽ đền bù với giá vài chục nghìn đồng/m2.

Khi phóng viên có mặt tại hiện trường (ngày 20/10/2025), hai chiếc máy xúc, nhiều ô tô đang tập kết tại khu đất gần ngay sát nhà xưởng, phía trên đang thi công một trạm biến áp khá khá lớn.

Sau khi san ủi, Công ty TNHH Ngọc Linh xây dựng một loạt nhà xưởng, nhà ở và công trình phụ trợ khác. Khu thứ nhất ở phía chân núi khá bằng phẳng, nhìn  bên ngoài giống nhà xưởng, khu thứ 2 ở phía trên cao hơn gồm hai dãy nhà lợp và quây bằng tôn xanh, khu thứ ba cũng có 2 ngôi nhà đã hoàn chỉnh.

Người dân ở đây cho biết, chỉ trong vài tháng, doanh nghiệp đã mở đường, san ủi, xây nhà khá hoàn chỉnh, đường điện cũng đang thi công. Ngoài tuyến đường từ thôn vào khu vực nhà xưởng, đơn vị này còn mở một tuyến đường xuyên qua rừng ra trung tâm xã.

Khu vực Công ty mở đường xuyên núi gọi là Lủng Chè, toàn bộ tuyến đường dài khoảng 1,8km, nền đường rộng khoảng 6m, tuyến đường đi qua những cánh rừng. Theo tìm hiểu của phóng viên, Công ty tự thỏa thuận với người dân có đất rừng ở 2 thôn Phja Đăm và thôn Pác Nặm để làm tuyến đường này.

Phớt lờ chỉ đạo

Theo tìm hiểu của phóng viên, ngày 6/10/2023, UBND tỉnh Bắc Kạn (cũ) ban hành quyết định số 1812/QĐ-UBND chấp thuận chủ trương, chấp thuận nhà đầu tư cho Công ty TNHH Ngọc Linh thực hiện dự án Đầu tư xây dựng công trình khai thác và chế biến quặng chì, kẽm tại khu vực Phja Đăm - Khuổi Mạn, thuộc xã Bằng Thành, huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn (nay là xã Bằng Thành, tỉnh Thái Nguyên).

Theo đó, khi triển khai dự án, Công ty TNHH Ngọc Linh phải hoàn thiện thủ tục thiết kế, đánh giá tác động môi trường, cấp phép khai thác mỏ, thủ tục đất đai trước khi xây dựng cơ bản mỏ và khai thác khoáng sản.

Tuy nhiên, dù chưa hoàn thiện thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất rừng, chưa được cấp phép san ủi, xây dựng nhưng từ tháng 4/2025, Công ty bắt đầu san ủi mặt bằng. Trước thực trạng này, tháng 8/2025, UBND xã Bằng Thành đã đi kiểm tra việc chấp hành pháp luật của Công ty TNHH Ngọc Linh trong việc triển khai dự án.

Sau khi kiểm tra UBND xã Bằng Thành xác nhận, Công ty đã san gạt, cải tạo mặt bằng với diện tích hơn 5.000m2. Doanh nghiệp đã xây dựng dãy nhà ở cho nhân viên, nhà xưởng, tự ý thỏa thuận trả tiền các hộ dân để san gạt đất khi chưa chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng. Ngoài ra, Công ty còn mở đường từ thôn Phja Đăm đến thôn Pác Nặm khi chưa được cấp có thẩm quyền phê duyệt, cấp phép.

Ngày 26/8, UBND xã Bằng Thành đã yêu cầu Công ty dừng mọi hoạt động tự ý san ủi, mở đường, xây dựng, lắp đặt các hạng mục, đồng thời cung cấp hồ sơ liên quan đến dự án.

Tuy nhiên, Công ty không chấp hành, lờ chỉ đạo, không dừng việc san ủi mà tiếp tục xây dựng thêm nhiều hạng mục khác. Đến cuối tháng 9/2025, UBND xã Bằng Thành tiếp tục thành lập đoàn kiểm tra, phát hiện Công ty TNHH Ngọc Linh đã cho máy móc san ủi trên diện tích lên đến hơn 3,3ha. Trên phần đất đã san ủi, Công ty xây dựng 11 ngôi nhà có nền xi măng, tường bằng gạch, hoặc tường bằng mái tôn khung thép, tổng diện tích xây dựng nhà, xưởng hơn 1.800m2.

Tại khu vực đồi Lủng Chè, thôn Pác Nặm, Công ty tự mở đường qua rừng sản xuất, chiều dài tuyến đường 1.879m, nền đường rộng từ 5m đến 7m.

Trong biên bản do UBND xã Bằng Thành lập ngày 28/9/2025, đại diện Hạt kiểm lâm số 1 xác nhận, vị trí Công ty san ủi, xây dựng nhà (diện tích hơn 3,2ha) là rừng sản xuất`(trạng thái đất nông nghiệp). Tại vị trí mở đường, nền đường rộng trung bình 7m, dài hơn 1,8km đi qua 17 lô đất rừng.

Biên bản 28/9/2025 của UBND Bằng Thành cũng ghi nhận ý kiến của đại diện Công ty TNHH Ngọc Linh thừa nhận Công ty tự thỏa thuận với các hộ gia đình, cá nhân về việc đền bù đất và tài sản trên đất, đến ngày 28/9, công ty chưa thực hiện các thủ tục thu hồi, chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng, chưa có giấy phép xây dựng.

Lý giải việc chưa cấp phép đã xây nhà, đại diện Công ty viện dẫn ngày 5/3/2025 đơn vị đã xin ý kiến UBND huyện Pác Nặm (cũ) để xây dựng công trình cơ bản mỏ và đã được UBND huyện Pác Nặm chấp thuận bằng văn bản.

Biên bản của UBND xã Bằng Thành cũng cho thấy, hành vi san ủi, tạo mặt bằng của Công ty TNHH Ngọc Linh có dấu hiệu hủy hoại đất. Xây dựng nhà, xưởng trên đất rừng có dấu hiệu sử dụng đất rừng sản xuất sang loại đất khác mà chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép. Việc tự ý mở đường có dấu hiệu hành vi chuyển đất rừng sản xuất sang đất phi nông nghiệp (đất giao thông) mà chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép.

UBND xã Bằng Thành đã báo cáo bằng văn bản đến UBND tỉnh, Công an tỉnh và Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Thái Nguyên đề nghị vào cuộc kiểm tra, xử lý.