Như Báo Nông nghiệp và Môi trường đã đưa tin, từ ngày 7/4/2025, tại thửa đất 627, tờ bản đồ số 11 của ông Nguyễn Văn Lợi, sinh năm 1953, thôn Tân Vinh, xã Xuân Sơn Nam, huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên xuất hiện hiện tượng bùn đất tự phun trào lên mặt đất.
Đây được coi là một hiện tượng lạ, thu hút sự hiếu kỳ của người dân địa phương và các địa bàn lân cận. Bên cạnh đó là rất nhiều thông tin về sự việc trên được đưa lên các trang mạng xã hội với một số thông tin chưa được xác thực rõ ràng, ít nhiều gây hoang mang dư luận.
Có dấu hiệu hoạt động của các đứt gãy địa chất
Nhằm thu được các thông tin trung thực về hiện tượng này, Liên đoàn Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước miền Trung (Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia) đã tới thực địa, khảo sát, đo đạc, thu thập thông tin có liên quan về hiện tượng này nhằm đưa ra các nhận định về bản chất hiện tượng dựa trên các căn cứ thực tế chính xác và luận chứng khoa học.
Ảnh google map của địa hình khu vực lân cận (hình trái) và ảnh chụp vị trí hiện tượng lạ bùn trào ở Phú Yên (hình phải). Ảnh: Vũ Hải.
TS. Vũ Mạnh Hải, Phó Liên đoàn trưởng Liên đoàn Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước miền Trung cho biết, từ kết quả khảo sát và thu thập thông tin cho thấy, vị trí bùn tự phun nằm tại điểm giao cắt theo phương kéo dài của các hệ thống đứt gãy phát triển theo phương tây bắc – đông nam và phương kinh tuyến.
Thành phần của bùn gồm mảnh dăm sạn thạch anh được dự đoán là sản phẩm phong hóa của đá xâm nhập trong khu vực bị các trầm tích đệ tứ phủ bất chỉnh hợp lên trên. Điều này có thể đưa ra nhận định ban đầu là bùn trào ra do các hoạt động kiến tạo dọc đứt gãy kéo dài từ các địa hình cao trên khu vực đồi núi lân cận xuống, khi gặp điều kiện thuận lợi cho việc xuất lộ, cụ thể là nơi lớp phủ phía trên đứt gãy mỏng, mất liên kết khi đất trên mặt khô cứng.
Đại diện Liên đoàn Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước miền Trung tới thực địa, khảo sát, đo đạc, thu thập thông tin có liên quan về hiện tượng lạ bùn trào. Ảnh: Vũ Hải.
Vẫn theo TS. Vũ Mạnh Hải, hiện tượng bùn tự phun tương tự, tại đúng vị trí này đã được ghi nhận gần 50 năm trước, kéo dài khoảng 10 ngày rồi ngừng phun, có thể do bùn phun ra dần đông cứng lại đã làm lấp nhét hệ thống khe nứt kết nối với đứt gãy, bịt lại các con đường đưa bùn trào ra khỏi mặt đất.
Kết quả của hiện tượng bùn tự phun trào này là hình thành đồi nhỏ hiện nay, với đỉnh tại vị trí phun cao hơn xung quanh một vài mét hoàn toàn tự nhiên, không phải kết quả của bất kỳ quá trình san ủi nào của con người hoặc hiện tượng thiên nhiên khác.
Chưa nguy hại cho môi trường, đời sống người dân
Dựa trên kết quả thực địa, Liên đoàn Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước miền Trung nhận định, chất lượng bùn về cảm quan tương đối tốt, nhiệt độ bình thường, chưa ghi nhận bất kỳ nguy cơ gây hại nào đến sức khỏe con người và ô nhiễm môi trường của bùn.
“Về cơ bản, hiện tượng bùn tự phun này chưa có dấu hiện gây nguy hại gì cho môi trường và đời sống nhân dân. Chất lượng bùn sẽ được đánh giá cụ thể sau khi có kết quả phân tích một số thành phần quan trọng và so sánh với thành phần tương ứng trong bùn khoáng đang được sử dụng ngâm tắm hiện nay tại khu vực, đặc biệt là tại tỉnh Khánh Hòa”, TS. Vũ Mạnh Hải thông tin thêm.
Khe nứt phát triển trên mặt đất, kéo dài từ vị trí bùn tự phun trên đỉnh xuống chân đồi. Ảnh: Vũ Hải.
Đại diện Liên đoàn Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước miền Trung cho rằng, các kết luận chính xác cần được dựa trên các thí nghiệm, khảo sát chuyên sâu khác được tiến hành trên cơ sở các nhận định được rút ra từ đợt khảo sát nhanh này. Đồng thời kiến nghị chính quyền và các cơ quan chức năng cần tiếp tục bám sát diễn biến của hiện tượng này trong thời gian tới để có được các ứng phó phù hợp khi cần thiết.
