Nhiệm vụ cấp bách
Mưa lớn kéo dài từ cuối tháng 10 đến đầu tháng 11, cùng ảnh hưởng của bão số 13, đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho hệ thống kênh mương và công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi. Theo Chi cục Thủy lợi tỉnh này, mức độ sạt lở và bồi lấp ghi nhận trong đợt thiên tai vừa qua vượt xa nhiều năm trở lại đây, làm tê liệt hoạt động dẫn nước tại nhiều khu vực, đồng thời đặt ra nguy cơ mất an toàn đối với các đập ngăn mặn và hồ chứa. Tổng giá trị thiệt hại bước đầu ước tính khoảng 700 tỷ đồng.
Đợt mưa lũ vừa qua đã khiến hàng trăm công trình thủy lợi ở Quảng Ngãi bị hư hỏng. Ảnh: L.K.
Riêng Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Quảng Ngãi ghi nhận 175 công trình bị thiệt hại, gần 200m kênh bị vỡ, trên 4,4km kênh vị sạt lở và khoảng 9,7km kênh bị bồi lấp. Tại khu vực Kon Tum (cũ), đơn vị quản lý cũng báo cáo 40 hạng mục công trình gồm hồ chứa, đập dâng, kênh mương bị hư hỏng, sạt lở, bồi lấp.
Ở các xã, phường và đặc khu trên địa bàn còn có hơn 41km kênh mương bị hư hại. Ngoài ra, các đập ngăn mặn, giữ ngọt bị bèo, rác và cây cối tập trung khối lượng lớn ở thượng lưu các cống điều tiết và các khoang tràn, gây cản trở cho việc tiêu thoát lũ, ảnh hưởng đến quá trình vận hành và gây nguy cơ mất an toàn công trình. Tất cả khối lượng thiệt hại này tạo áp lực rất lớn cho công tác khắc phục trong khi thời vụ đông xuân đang đến gần.
Từ thực tế này, ngay sau khi mưa bão kết thúc, với các công trình do đơn vị quản lý, Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Quảng Ngãi đã triển khai kiểm tra gấp các hạng mục công trình. Ông Hà Thế Vinh, Giám đốc công ty cho biết: “Chúng tôi đã tổ chức khảo sát nhanh các điểm hư hỏng và lập danh sách ưu tiên gửi đến các cơ quan chức năng. Đồng thời phối hợp địa phương phong tỏa khu vực nguy hiểm, dựng rào chắn ở các điểm tràn và đoạn kênh vỡ để bảo đảm an toàn cho người dân”.
Ước tính mức độ thiệt hại các công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi do mưa lũ khoảng 700 tỷ đồng. Ảnh: L.K.
Trước những thiệt hại lớn, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Hoàng Giang yêu cầu ưu tiên việc khắc phục hư hỏng tại các hồ đập, công trình thủy lợi để không làm gián đoạn sản xuất. Các nguồn dự phòng ngân sách và kinh phí hỗ trợ của Trung ương, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và tỉnh được yêu cầu sử dụng hiệu quả nhằm xử lý ngay những nhiệm vụ cấp bách, bảo đảm ổn định đời sống người dân và sản xuất nông nghiệp.
“Sở Nông nghiệp và Môi trường phối hợp Sở Tài chính tiến hành rà soát thiệt hại, hướng dẫn địa phương thống kê chính xác để tổng hợp báo cáo lên Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Đồng thời nghiên cứu các giải pháp khôi phục sản xuất nông nghiệp sau mưa lũ, trước mắt là hỗ trợ các địa phương khẩn trương thông tuyến kênh mương, sửa chữa tạm thời các hạng mục trọng yếu để kịp lịch thời vụ”, ông Giang chỉ đạo.
Khó khăn về nguồn lực
Dù các đơn vị đã triển khai khẩn trương, quá trình khắc phục đang đối mặt nhiều trở ngại. Theo ông Hà Thế Vinh, Giám đốc Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Quảng Ngãi, than khó: “Kinh phí còn ít, trong khi khối lượng hư hỏng lại quá lớn. Thiết bị cơ giới và nhân lực của công ty cũng không đủ để triển khai đồng thời trên diện rộng".
Tỉnh Quảng Ngãi sẽ khắc phục sớm, đảm bảo các công trình thủy lợi phát huy được hiệu quả cấp nước cho sản xuất. Ảnh: L.K.
Thời vụ đông xuân đang đến gần nên việc bảo đảm cấp nước là nhiệm vụ trọng tâm hiện nay. Công ty đã huy động tối đa lực lượng để kiểm tra toàn bộ hệ thống công trình, xử lý ngay các vị trí tắc nghẽn. Đồng thời tranh thủ những nguồn kinh phí hiện có để sửa chữa tạm thời. Ngoài ra, đơn vị cũng rất cần hỗ trợ gấp kinh phí để khắc phục, thông tuyến kênh, bảo đảm vận hành công trình và cấp nước cho sản xuất cũng như đầu tư nâng cấp các công trình xung yếu”, ông Vinh nói.
Ngành thủy lợi Quảng Ngãi tiến hành kiểm tra máy móc, trang thiết bị để sẵn sàng phục vụ cho vụ sản xuất đông xuân sắp tới. Ảnh: L.K.
Lãnh đạo Chi cục Thủy lợi tỉnh Quảng Ngãi cũng thừa nhận rằng, khối lượng bồi lấp và sạt lở năm nay rất lớn, trải dài trên nhiều địa bàn. Ngoài ra, địa hình ở các địa phương miền núi bị chia cắt, đất đá sạt xuống nhiều, gây khó khăn rất lớn cho việc đưa thiết bị và nhân lực vào khắc phục. Trong khi mùa vụ đang cận kề, bất kỳ sự chậm trễ nào cũng ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất của người dân. Do đó, đối với các công trình do địa phương quản lý, Sở Nông nghiệp và Môi trường sẽ tổ chức kiểm tra một số công trình có diện tích tưới tương đối lớn, bị hư hỏng nặng và có khả năng đảm bảo tưới thấp để xử lý kịp thời.
“Về phía Chi cục, trước mắt sẽ tham mưu Sở Nông nghiệp và Môi trường, Ban chỉ huy Phòng thủ dân sự tỉnh đề nghị UBND tỉnh sớm công bố quyết định tình huống khẩn cấp về thiên tai đối với các công trình bị hư hỏng theo quy định của pháp luật về phòng, chống thiên tai. Từ đó làm cơ sở để cấp có thẩm quyền xem xét ban bố lệnh khẩn cấp để khắc phục các công trình bị hư hỏng theo quy định của pháp luật.
Đối với vụ sản xuất đông xuân, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành hướng dẫn lịch thời vụ. 2 Công ty khai thác công trình thủy lợi và các địa phương đã có kế hoạch đảm bảo nước tưới. Hiện lượng nước trong các hồ chứa cơ bản đủ phục vụ sản xuất. Tuy nhiên, hệ thống kênh mương phải thông suốt thì mới phát huy hiệu quả. Chúng tôi dự kiến đầu tháng 12 sẽ tổ chức kiểm tra công tác khắc phục, nạo vét và chuẩn bị cấp nước để đánh giá khả năng vận hành trước mùa vụ”, ông Võ Đoàn, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh Quảng Ngãi thông tin.
“Chúng tôi đang khẩn trương tổng hợp hồ sơ để tham mưu UBND tỉnh công bố tình huống khẩn cấp đối với các công trình bị hư hỏng. Khi có quyết định này, việc phân bổ kinh phí và triển khai sửa chữa sẽ nhanh hơn, góp phần đảm bảo cấp nước kịp thời cho sản xuất nông nghiệp”, ông Võ Đoàn khẳng định.
