Danh thắng Ba Làng An (thôn Phú Quý xã Bình Châu, huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi) có kết cấu địa chất độc đáo với quần thể đá bazan, đất đá ong và vết tích nham thạch núi lửa phun trào. Nơi đây có 3 mũi đá nhô ra biển, được hình thành trên núi đá lửa có tuổi khoảng 1 triệu năm. Với cảnh quan kỳ thú, danh thắng này có giá trị địa mạo phục vụ nghiên cứu khoa học và nhu cầu du lịch văn hóa.
Một góc danh thắng Ba Làng An. Ảnh: L.K.
Ba Làng An là nơi có địa đạo Đám Toái được công nhận là di tích cấp quốc gia từ năm 1991. Ở đây còn có những di tích gắn với đội hùng binh Hoàng Sa như di tích Vườn Đồn, miếu Hoàng Sa; hải đăng Ba Làng An được dựng từ trăm năm trước. Về văn hóa, Ba Làng An còn là nơi bảo tồn nguyên vẹn cách đánh bắt bằng thuyền thúng, nghề lặn gành...
Tháng 10/1993, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã có Quyết định về việc bảo vệ di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh Ba Làng An. Quyết định nêu rõ: “Nghiêm cấm mọi hoạt động xây dựng nhà cửa, sản xuất và các hành động có tính chất xâm phạm phá hoại đến khu vực bảo vệ của di tích. Trường hợp đặc biệt cần sử dụng đất đai ở các di tích trên phải được phép của Chủ tịch UBND tỉnh”.
Thế nhưng, trong vài năm gần đây, khu vực Ba Làng An đang bị xâm lấn và tàn phá nghiêm trọng. Người dân đã phá núi, rừng phòng hộ để xây kè, mở quán kinh doanh dịch vụ ăn uống xâm lấn di tích danh thắng, phá vỡ cảnh quan tự nhiên. Thậm chí, mặc dù các hộ xây dựng trái phép đã từng bị xử phạt vi phạm hành chính nhưng vẫn không dỡ bỏ công trình mà còn tiếp tục xây dựng rộng hơn.
“Hàng quán xây dựng từ chục năm rồi, trước kia chỉ có 1 quán làm lụp xụp nhưng sau đó xây dựng 3 quán với quy mô lớn, đào núi làm đường bê tông. Ban đầu địa phương có thông báo cấm, nhưng rồi vẫn thấy họ tiếp tục làm. Chúng tôi cũng không rõ họ có được cấp phép gì không mà lại xây dựng như vậy”, ông T.V.C (một người dân thôn Phú Quý, xã Bình Châu nói).
Hàng quán kinh doanh được xây dựng kiên cố trong một thời gian dài nhưng không bị xử lý. Ảnh: L.K.
Đỉnh điểm là vào tháng 7/2020, sau khi dư luận lên tiếng về việc danh thắng bị xâm hại, UBND tỉnh Quảng Ngãi có công văn hỏa tốc yêu cầu kiểm tra xử lý dứt điểm. Sau đó, UBND huyện Bình Sơn tổ chức kiểm tra, xử lý các hộ dân tự ý lấn chiếm, xâm hại danh thắng để xây kè, mở hàng quán, làm dịch vụ tại đây. Tuy nhiên, tình trạng không những không được khắc phục, mà còn tiếp diễn với mức độ nghiêm trọng.
Mới đây, UBND huyện Bình Sơn đã tiến hành kiểm tra hiện trường và làm việc với UBND xã Bình Châu để chỉ đạo xử lý các trường hợp vi phạm luật đất đai tại khu vực Ba Làng An. Theo đó, ông Ung Đình Hiền, Phó chủ tịch UBND huyện Bình Sơn cho rằng, việc những người dân xây dựng công trình vi phạm pháp luật tại khu vực Ba Làng An, xã Bình Châu đã có từ lâu, thời điểm vi phạm và thay đổi hiện trạng nhiều nhất là năm 2019, vụ việc tiếp tục phát sinh vào năm 2020.
Mặc dù UBND huyện đã nhiều lần làm việc, ban hành văn bản chỉ đạo, xử lý vi phạm nhưng cơ quan liên quan và xã Bình Châu đã thiếu kiên quyết trong thực hiện, không xử lý, chậm xử lý, xử lý không dứt điểm. Trách nhiệm này theo chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền trước hết thuộc về UBND xã Bình Châu, Chủ tịch UBND xã Bình Châu, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện và công chức có liên quan.
“Yêu cầu Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện, UBND xã Bình Châu nghiêm túc nhìn nhận trách nhiệm, rút kinh nghiệm. Để tiếp tục xử lý dứt điểm những vụ việc, giao UBND xã Bình Châu trước mắt làm việc, vận động người dân kiên quyết tháo dỡ; hỗ trợ tháo dỡ các lều quán tạm, lắp ghép vi phạm trong việc sử dụng đất không đúng quy định”, ông Hiền chỉ đạo.
Núi đồi bị đào bới nham nhở. Ảnh: L.K.
Trước vấn đề này, UBND tỉnh Quảng Ngãi cũng vừa có văn bản, yêu cầu UBND huyện Bình Sơn phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch và các cơ quan liên quan khẩn trương kiểm tra, xác minh sự việc danh thắng Ba Làng An bị xâm hại; trường hợp vi phạm, thực hiện ngay các biện pháp can thiệp kịp thời để bảo vệ danh thắng. Xử lý nghiêm hành vi vi phạm theo thẩm quyền. Bên cạnh đó, làm rõ trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan, báo cáo UBND tỉnh Quảng Ngãi trước ngày 30/8.
Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Đặng Văn Minh cho rằng, để xảy ra tình trạng này là trách nhiệm của UBND xã Bình Châu. “Quản lý nhà nước về đất đai ở huyện Bình Sơn để lại rất nhiều tồn tại, đặc biệt trên địa bàn xã Bình Châu. Để xảy ra tình trạng xây dựng các hàng quán này, UBND huyện Bình Sơn cần phải lập biên bản xử lý, tháo dỡ ngay, để lâu dài trở thành điểm nóng”, ông Minh nói.
