Bảo vệ phụ nữ trước bạo lực gia đình trong thời đại số

Gần 63% phụ nữ từng bị bạo lực

Ngày 25/11, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, phối hợp Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) tại Việt Nam, với sự hỗ trợ tài chính của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Hàn Quốc (KOICA), đã khởi động dự án kéo dài 2 năm mang tên “Nâng cao năng lực phòng ngừa và ứng phó với bạo lực gia đình giai đoạn 2025-2026”.

Sự kiện thu hút gần 100 đại biểu từ các bộ, ngành, địa phương, các tổ chức phát triển, xã hội và cơ quan báo chí.

Dự án nhằm tăng cường hệ thống phòng ngừa và ứng phó với bạo lực gia đình tại Việt Nam, theo Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2022; Nghị định số 76/2023/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn thi hành.

Dự án do Cục Văn hóa cơ sở, Gia đình và Thư viện (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) triển khai, tập trung vào tăng cường năng lực cho đội ngũ cung cấp dịch vụ, củng cố cơ chế phối hợp liên ngành, thúc đẩy các thực hành an toàn trên môi trường số, hoàn thiện hệ thống dữ liệu và giám sát, đồng thời duy trì các dịch vụ hỗ trợ thiết yếu cho người bị bạo lực. Dự án cũng hướng tới việc thể chế hóa và nhân rộng các mô hình can thiệp hiệu quả, dựa trên bằng chứng.

Theo UNFPA, bạo lực gia đình, đặc biệt là bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái, tiếp tục là một trong những vi phạm phổ biến nhất trên phạm vi toàn cầu. Kết quả điều tra quốc gia năm 2019 cho thấy gần 63% phụ nữ Việt Nam từng bị ít nhất một hình thức bạo lực do chồng hoặc bạn tình gây ra trong đời, hơn 31% bị bạo lực chỉ trong vòng 12 tháng trước khảo sát và 52,5% không chia sẻ với bất kỳ ai. Thiệt hại kinh tế do bạo lực gây ra tương đương 26% thu nhập hằng năm của mỗi phụ nữ và chiếm tới 1,81% GDP quốc gia.

Ngay từ khi được thiết kế, Dự án đã xác định mục tiêu hỗ trợ các cơ quan trung ương và địa phương tăng cường hiệu quả quản lý, điều phối và tổ chức thực thi các giải pháp phòng, chống bạo lực gia đình, đồng thời nâng cao chất lượng dịch vụ hỗ trợ người bị bạo lực. Dự án gồm 4 nhóm mục tiêu cụ thể: xây dựng và vận hành Tổng đài điện thoại quốc gia phòng, chống bạo lực gia đình; thiết lập cơ chế phối hợp liên ngành; thúc đẩy các sáng kiến truyền thông sáng tạo nhằm thay đổi nhận thức và hành vi; và tăng cường hỗ trợ kỹ thuật, giám sát dự án.

Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Trịnh Thị Thủy nhấn mạnh: “Bối cảnh mới đặt ra yêu cầu phải đẩy mạnh truyền thông, nâng cao nhận thức cộng đồng và tăng cường chất lượng dịch vụ hỗ trợ nạn nhân. Sự hỗ trợ của UNFPA và KOICA sẽ giúp chúng ta triển khai các hoạt động có trọng tâm, góp phần bảo vệ phụ nữ, trẻ em và củng cố gia đình Việt Nam”.

Bảo vệ người bị bạo lực trên không gian mạng

Không chỉ tồn tại trong đời sống thực, bạo lực gia đình hiện nay đang mở rộng sang môi trường trực tuyến. Những hành vi như quấy rối thông qua mạng xã hội, giám sát kỹ thuật số, đe dọa bằng hình ảnh nhạy cảm… đang trở nên phổ biến hơn, tạo ra sức ép tâm lý dai dẳng và khó kiểm soát hơn so với các hình thức bạo lực truyền thống. Trong bối cảnh chuyển đổi số nhanh chóng, việc thiết lập các cơ chế bảo vệ mới, bảo đảm an toàn số và năng lực ứng phó của nạn nhân là yêu cầu bắt buộc đối với hệ thống phòng, chống bạo lực gia đình.

Ông Matt Jackson, Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam, nhấn mạnh rằng bạo lực gia đình đang thay đổi nhanh chóng theo sự phát triển của công nghệ và những mô hình bạo lực mới cần được nhận diện và xử lý phù hợp: “Ứng phó với bạo lực gia đình trong kỷ nguyên số đòi hỏi những hệ sinh thái số an toàn, năng lực số mạnh mẽ và các cơ chế bảo vệ người bị bạo lực hiệu quả cả trên không gian mạng và trong đời sống thực”.

Ông đồng thời ghi nhận sự hợp tác bền chặt giữa UNFPA và Việt Nam suốt hơn 45 năm qua và khẳng định cam kết tiếp tục đồng hành trong triển khai dự án, đặc biệt là việc nâng cấp và vận hành tổng đài, tăng cường cơ chế phối hợp liên ngành, nâng cao dữ liệu và nhân rộng mô hình hiệu quả trên toàn quốc.

Bên cạnh yếu tố kỹ thuật, dự án cũng nhấn mạnh việc nâng cao nhận thức xã hội, giảm sự im lặng và kỳ thị - những yếu tố khiến bạo lực gia đình kéo dài và khó được báo cáo. Trong phát biểu của mình, ông Jackson đặc biệt lưu ý rằng 90,4% phụ nữ bị bạo lực không tìm kiếm sự hỗ trợ từ bất kỳ dịch vụ chính thức nào. Sự im lặng này phản ánh không chỉ nỗi sợ hãi mà còn do thiếu thông tin về dịch vụ và thiếu niềm tin vào các cơ chế hỗ trợ. Chính vì thế, nâng cao kỹ năng cho đội ngũ cung cấp dịch vụ, mở rộng tiếp cận, bảo đảm các dịch vụ thân thiện, an toàn và phù hợp là một phần then chốt trong dự án.