LHQ cùng sinh viên sư phạm thúc đẩy bình đẳng giới trong hành động khí hậu

Kỹ năng phòng, chống thiên tai song hành cùng chuyên môn và đạo đức nghề giáo

Chia sẻ tại Diễn đàn “nhà giáo tương lai với hành trang về Phòng chống thiên tai và thích ứng biến đổi khí hậu” - Phụ nữ và trẻ em trong thiên tai, ông Lý Phát Việt Linh - Quản lý Chương trình Biến đổi Khí hậu và Giảm nhẹ Rủi ro Thiên tai của UNICEF Việt Nam - nhấn mạnh: Sinh viên sư phạm, những giáo viên tương lai, cần bắt đầu từ chính bản thân mình để lan tỏa tinh thần học hỏi và hành động vì môi trường.

Ông khuyến khích tích hợp nội dung về biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường và kỹ năng ứng phó thiên tai vào bài giảng, giúp học sinh hiểu rằng “hành động nhỏ hôm nay có thể tạo ra thay đổi lớn cho ngày mai". Bên cạnh đó, giáo viên cần dẫn dắt học sinh tham gia các hoạt động cộng đồng như làm sạch môi trường, trồng cây, hay sáng kiến “trường học xanh”, đồng thời hướng dẫn các em chủ động hành động vì môi trường và khí hậu.

"Chúng ta cần nâng cao nhận thức cộng đồng thông qua các thông điệp truyền thông sáng tạo, chia sẻ kiến thức với gia đình và bạn bè, cũng như vận động người lớn và chính quyền địa phương thực hiện các giải pháp thân thiện môi trường", ông nhấn mạnh. "Mỗi học sinh là một đại sứ môi trường. Vì vậy, chúng ta cần tăng cường bảo vệ trẻ em và xây dựng trường học an toàn, xanh, bền vững trước thiên tai. Các giáo viên tương lai sẽ không chỉ là người truyền đạt kiến thức, mà còn là người truyền cảm hứng, khơi dậy hành động và hình thành một thế hệ học sinh có trách nhiệm với môi trường và xã hội".

Giảng viên Dương Thị Thúy Nga, trường Đại học Sư phạm Hà Nội, khẳng định phòng chống thiên tai không phải là một “kiến thức xa vời” để thêm vào chương trình học, mà phải trở thành kỹ năng sống còn của mỗi giáo viên. Kỹ năng ấy phải song hành cùng chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp, để người thầy thực sự làm tròn trách nhiệm với học sinh và xã hội.

“Để những kiến thức và kỹ năng về phòng chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu được phát huy hiệu quả, tôi đề nghị trường tiếp tục nâng cao năng lực cho sinh viên thông qua nhiều hình thức đa dạng và thiết thực. Nhà trường có thể xây dựng kho học liệu số về phòng chống thiên tai và biến đổi khí hậu, tổ chức diễn đàn mô phỏng ứng phó khủng hoảng thường niên và mở rộng liên kết với các trường phổ thông và cơ quan chuyên môn.

Đồng thời, phát triển các cuộc thi và sáng kiến về phòng chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu nhằm khuyến khích sinh viên sáng tạo, chủ động hành động. Những hoạt động này không chỉ giúp sinh viên rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp, khả năng ra quyết định trong tình huống khẩn cấp, mà còn góp phần xây dựng môi trường học đường an toàn, bình đẳng và bền vững, hướng đến sự an toàn chung của cộng đồng và xã hội”, bà Nga đề nghị.

Lồng ghép bạo lực giới trong mọi giai đoạn của quản lý thiên tai

Theo Liên hợp quốc, phụ nữ và trẻ em là nhóm dễ bị tổn thương gấp 14 lần nam giới trong các thảm họa thiên nhiên do biến đổi khí hậu, trong khi nhiều nghiên cứu toàn cầu cho thấy bạo lực bạn tình thường gia tăng sau thiên tai hay xung đột.

Tại Việt Nam, bạo lực giới vẫn là vấn đề nghiêm trọng và dai dẳng: hơn một nửa phụ nữ từng chịu ít nhất một hình thức bạo lực do chồng hoặc bạn tình gây ra, nhưng tới 90,4% nạn nhân không tìm kiếm sự giúp đỡ từ bên ngoài và một nửa không kể với bất kỳ ai. Hệ lụy của bạo lực không chỉ dừng lại ở cá nhân mà còn lan sang thế hệ sau, khi 60% trẻ em chứng kiến hoặc nghe thấy bạo lực giữa cha mẹ.

Trong khi đó, biến đổi khí hậu cũng tác động nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ em. Sự thay đổi về nhiệt độ, lượng mưa và độ ẩm làm gia tăng sự sinh sôi của muỗi truyền bệnh sốt rét và sốt xuất huyết - hai căn bệnh gây tử vong cao ở trẻ nhỏ. Nước đọng do mưa lớn, lũ lụt hoặc các hiện tượng thời tiết cực đoan cũng làm gia tăng nguy cơ lây lan các bệnh truyền qua nước và thực phẩm như tiêu chảy, tả hay viêm màng não cầu khuẩn. Ô nhiễm không khí là nguyên nhân của 1 trong 10 ca tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi và 20% ca tử vong ở trẻ sơ sinh, phần lớn liên quan đến biến chứng do sinh non và nhẹ cân.

Trước thực trạng đáng lo ngại này, bà Nguyễn Phương Thanh, Cán bộ Chương trình Bạo lực giới của Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA Việt Nam), nhấn mạnh rằng công tác phòng ngừa và ứng phó bạo lực giới cần được xem là một phần không thể tách rời của hoạt động cứu trợ nhân đạo, đồng thời phải được lồng ghép trong mọi giai đoạn của quản lý thiên tai.

Theo bà, các biện pháp trọng tâm bao gồm: tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ phòng, chống thiên tai; đẩy mạnh truyền thông nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng và thiết lập cơ chế phối hợp liên ngành. Đồng thời, duy trì và triển khai các dịch vụ hỗ trợ khẩn cấp cho phụ nữ và trẻ em; cùng thu thập, phân tích dữ liệu để đảm bảo các can thiệp được thực hiện một cách phù hợp, kịp thời và hiệu quả.

Tại Trường Đại học Sư phạm, kiến thức và kỹ năng về phòng, chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu được triển khai theo một lộ trình rõ ràng, có mục tiêu, có địa chỉ tích hợp cụ thể trong chương trình đào tạo.

Trong học phần của từng chuyên ngành, các nội dung này được lồng ghép theo trình tự: xác định các học phần tiềm năng, xác định nội dung lồng ghép, địa chỉ lồng ghép, phương thức lồng ghép… Bên cạnh đó, sinh viên còn tham gia các hoạt động ngoại khoá, đặt mình vào bối cảnh thực tế và thực hiện các dự án cộng đồng về biến đổi khí hậu.