Khan hiếm do cầu vượt xa cung
Thống kê, đến ngày 16/8/2025, tổng số công trình, dự án thiếu nguồn vật liệu để thi công trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa là 143 dự án, với nhu cầu cụ thể: đất san lấp khoảng 10 triệu m3, cát xây dựng khoảng 1,62 triệu m3, đá khoảng 1,83 triệu m3.
Trong đó, có 29 dự án trọng điểm chậm tiến độ do thiếu vật liệu, cụ thể: đất san lấp: 7,455 triệu m3; cát xây dựng khoảng 1,141 triệu m3; đá khoảng 805.000 m3. Nguyên nhân dẫn tới tình trạng chậm giải ngân, chậm tiến độ là do tình trạng khan hiếm và giá vật liệu xây dựng tăng cao.

Nhiều mỏ khai thác vật liệu xây dựng dừng hoạt động vì hết trữ lượng. Ảnh: Thanh Tâm.
Qua rà soát, hiện tại chỉ có 10/52 mỏ đất được cấp phép đang hoạt động với tổng công suất là 2,173 triệu m3/năm; 3/29 mỏ cát được cấp phép đang hoạt động với tổng công suất là 0,095 triệu m3/năm.
Tổng nhu cầu về vật liệu xây dựng cho các công trình, dự án trên địa bàn tỉnh (chưa tính đến nhu cầu xây dựng dân sinh, sử dụng đá làm cát nghiền) rất lớn.
Cụ thể, năm 2025 nhu cầu đất san lấp 33,27 triệu m3, cát xây dựng 5,49 triệu m3, đá xây dựng 8,43 triệu m3. Giai đoạn 2026- 2030 nhu cầu đất san lấp 151,33 triệu m3, cát xây dựng 27,45 triệu m3, đá xây dựng 100,2 triệu m3.
Với số lượng mỏ đất san lấp còn lại đang hoạt động chỉ đáp ứng được khoảng 6,53%, cát xây dựng đáp ứng được khoảng 1,73% so với nhu cầu, dẫn đến tình trạng khan hiếm vật liệu xây dựng nghiêm trọng, giá vật liệu xây dựng tăng đột biến, đã ảnh hưởng lớn đến tiến độ triển khai thực hiện các dự án đầu tư xây dựng trên địa bàn tỉnh.
Đề nghị có cơ chế đặc thù
Trước thực trạng đó, tỉnh Thanh Hóa đã thành lập Tổ công tác giải quyết khó khăn, vướng mắc trong hoạt động khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường trên địa bàn tỉnh.
Bên cạnh đó, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa có văn bản 13826/UBND-CNXDKH đề nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét, trước mắt có cơ chế đặc thù.
Cụ thể, Thanh Hoáđề nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép việc khai thác khoáng sản nhóm IV để phục vụ các công trình, dự án trọng điểm trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đang có nhu cầu lớn về vật liệu xây dựng (có danh mục 29 dự án trọng điểm kèm theo) và các dự án tái định cư chuẩn bị cho GPMB dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam được áp dụng theo nguyên tắc cấp Giấy phép khai thác khoáng sản nhóm IV quy định tại điểm d khoản 2 Điều 73 của Luật Địa chất và khoáng sản.

143 dự án ở Thanh Hóa chậm tiến độ vì thiếu nguồn cung vật liệu xây dựng. Ảnh: Thanh Tâm.
Tỉnh đề xuất cho phép việc thăm dò, khai thác khoáng sản nhóm III, khai thác khoáng sản nhóm IV để phục vụ thi công các công trình, dự án trọng điểm không phải thực hiện thủ tục quyết định hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư; không phải căn cứ vào quy hoạch sử dụng đất, kế hoạch sử dụng đất hằng năm, không phải thực hiện thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất; không phải thực hiện thủ tục thẩm định và phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường, cấp giấy phép môi trường, đăng ký môi trường; không phải căn cứ vào phương án quản lý về địa chất, khoáng sản quy định tại khoản 2 Điều 12 Luật Địa chất và khoáng sản.
Đồng thời, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép điều chỉnh giấy phép khai thác khoáng sản để nâng công suất khai thác khoáng sản nhóm III làm vật liệu xây dựng thông thường, khoáng sản nhóm IV đối với các mỏ khoáng sản đã có giấy phép khai thác khoáng sản còn hiệu lực để phục vụ cho các công trình, dự án.