Xơ xác làng rau VietGAP sau bão

Rau ăn quả ngã rạp

Trong ngày nắng gay gắt sau bão, chị Nguyễn Thị Tâm (52 tuổi) ở xóm 6 thôn Lục Chánh (xã Tuy Phước Bắc, Gia Lai) đang mướt mồ hôi thu dọn lưới, trụ tre trên diện tích cho 2 sào (500m2/sào) khổ qua giờ ngã bẹp, rối rắm trông như “bãi chiến trường”. Qua cuộc trò chuyện nhanh với chị Tâm, chúng tôi được biết: 2 sào khổ qua của chị cho trái đã 1 tháng rưỡi nay, nếu không bị bão số 13 gây hại thì diện tích khổ qua này cho chị Tâm thu hoạch đến tháng 10 âm lịch.

“Hiện nay đang là thời gian thu hoạch rộ khổ qua, mỗi ngày tôi hái từ 1,5-2 tạ quả. Trước bão, khổ qua tôi bán được 15.000đ/kg, thu nhập từ 1,5-2 triệu/ngày. Mấy ngày cận kề bão xảy ra, do người tiêu dùng mua mạnh lương thực, thực phẩm để dự trữ, ứng phó với bão nên giá khổ qua tăng lên 17.000đ-20.000đ/kg, thu nhập còn cao hơn”, chị Tâm cho hay.

Nhìn đám khổ qua giờ bừa bộn, rối rắm những tấm lưới quấn vào nhau sau khi những cây tre làm trụ đỡ giàn khổ qua ngã đổ ngổn ngang, chị Tâm than thở: “Riêng trụ tre tôi mua 10.000đ/trụ, 2 sào khổ qua phải cần đến 200 trụ tre để làm giàn, mua 20kg lưới, gồm 10kg lưới thùng bao bên dưới và 10kg lưới bắt trên giàn để dây khổ qua bò lên, kẽm để cột lưới vào trụ, 2 cây bạt tủ vồng để ngăn chặn cỏ phát triển lấn cây khổ qua, mỗi cây bạt có giá 400.000đ… Đó là chưa kể tiền mua phân hữu cơ bón lót, tiền mua giống, 1 sào mua 12 bì giống, mỗi bì 57.000đ… vị chi mỗi sào khổ qua tôi đầu tư hết 5 triệu đồng. Đó là chỉ tính chi phí ban đầu trước khi khổ qua cho thu hoạch, sau khi hái quả, mức chi phí đầu tư phân bón, thuốc BVTV còn nhiều hơn”, chị Tâm tính toán.

Trên 1 thửa đất khác cũng ở cùng địa phương có diện tích 2 sào chị Tâm còn trồng dưa leo. Nhắc đến 2 sào dưa leo, gương mặt chị Tâm càng lộ vẻ nuối tiếc, vì diện tích dưa leo này chị mới thu hoạch vài lứa đầu tiên, giờ bị bão làm xơ xác chẳng khác 2 sào khổ qua. Mức đầu tư cho 2 sào dưa leo cũng ngang bằng với 2 sào khổ qua, cũng chừng ấy trụ tre, lưới, bạt, kẽm, phân bón, thuốc BVTV…

“Nhưng dưa leo đầu tư phân hữu cơ và thuốc BVTV hữu cơ nhiều hơn chứ không quả ra không thẳng, đẹp; mà eo, cong không tiêu thụ được. Trước bão, mỗi ngày tôi thu hoạch 1,5 tạ dưa leo, bán giá 15.000đ/kg, ngang giá khổ qua, thu nhập trung bình hơn 2,2 triệu/ngày. Bão qua, tôi phải thuê thêm người dọn với mình để làm đất xuống giống vụ mới cung ứng rau dịp Tết. Thế nhưng thuê không ra công vì họ còn bận bịu dọn nhà dọn cửa sau bão, chỉ thuê được 1 người hôm nay làm cùng tôi, mỗi ngày trả công 200.000đ. Do ít người nên phải dọn 5 ngày mới xong, đã mất thu hoạch giờ còn mất thêm 1 triệu đồng tiền thuê nhân công dọn dẹp”, chị Tâm than thở.

Trong lúc dọn dẹp cây, lưới, chị Tâm tận thu những quả khổ qua đã lớn, còn xanh để mang về ăn và biếu cho hàng xóm. Chị Trịnh Thị Hồng Liên (57 tuổi), láng giềng của chị Tâm, người đang cùng chị Tâm thu dọn “bãi chiến trường khổ qua”, góp chuyện: “Trong ngày 6/11, trước khi bão vô chợ không có khổ qua bán, thương lái đến tận vườn thu mua khổ qua quả nhỏ thôi mà có giá đến 30.000đ/kg”, chị Liên cho hay.

Rau ăn lá te tua

Cả những loại rau ăn lá nằm sát mặt đất mà vẫn bị hư hỏng do bão số 13 gây ra. Bà Trần Thị Liệng (72 tuổi) ở đội 9 thôn Đại Lễ, người chuyên trồng ra ăn lá như rau muống, mồng tơi, cải giờ cũng xót xa nhìn những đám rau bị bão làm hư hỏng. “Rau muống tôi mới xuống giống khoảng 10 ngày, mồng tơi thì xuống giống đã 1 tháng, bão số 13 càn quét qua rau mồng tơi cùn hết bán không được, rau muống mới lên cây con bị bão quét qua giờ cháy lá hết. Bây giờ tôi muốn làm lại đất để trồng vụ rau khác bán Tết, nhưng chồng tôi bị tai biến nằm một chỗ mấy năm nay phải cần chăm sóc, một mình tôi vừa lo dọn bão vừa chăm chồng nên chưa có thời gian làm đất”, bà Liệng than thở.

Anh Lê Văn Dư (53 tuổi) và vợ là chị Nguyễn Thị Dư (52 tuổi) cũng ở đội 9 thôn Đại Lễ càng tiếc nuối hơn khi đám hành đang tươi tốt bỗng trở nên xơ xác sau cơn bão số 13. Anh Dư cho hay: “Đám hành này tôi trồng đã hơn 1 tháng, nếu không dính bão thì còn khoảng hơn 10 ngày nữa là bán. Mùa này trồng hành bán cả củ lẫn lá để ăn rau sống, giá hiện nay khoảng gần 40.000đ/kg. Cây hành đang phát triển mơn mởn thì cơn bão càn qua khiến lá hành te tua, gãy hết, thu hoạch bán cũng không được, giờ cứ để vậy còn sống được cây nào hay cây đó”.

Chị Nguyễn Thị Dư góp chuyện: “Hiện giống hành rất đắt, đến 70.000đ/kg, đám hành đó vợ chồng tôi mua 20kg giống, gần 1,5 triệu đồng, giờ tan hoang hết”.

Nhà ông Huỳnh Văn Lợi (72 tuổi) có đến 10 sào đất vườn, mùa nào thức ấy ông chuyên trồng rau để tạo kế sinh nhai. Cải với rau muống ông Lợi mới xuống giống 3 hôm thì bão vào, vừa mới nhú lên khỏi mặt đất thì những cây rau bị bão quét qua giờ tàn lụn hết. Chỉ tay về đám môn xanh mướt, ông Lợi nói: “Trước bão, đám môn ấy tốt đến mức tôi vào cắt môn là bên ngoài nhìn không thấy, giờ bão làm gãy hết, không còn thu hoạch được”, ông Lợi cho hay.

Anh Võ Đông Sơn (54 tuổi) ở thôn Đại Lễ (xã Tuy Phước Bắc), người sống bằng nghề trồng rau trên diện tích 2.500m2. Anh Sơn chuyên trồng rau muống, mồng tơi và môn để nấu canh chua. Mỗi ngày anh Sơn cung ứng cho siêu thị Co.opmart Quy Nhơn 40kg rau muống và 40kg rau mồng tơi, môn anh Sơn cũng nhập siêu thị và bán cho thương lái bán chợ. Trước bão, anh Sơn bán rau muống và mồng tơi với giá 8.000đ/kg, 1 tàu môn bán giá 3.000đ.

“Bão số 13 càn quét qua làm rau ăn lá tơi tả, cháy lá hết, không còn chất lượng nên không thể nhập cho siêu thị. Cơn bão này làm tôi mất thu nhập mỗi ngày cả 1 triệu đồng”, anh Sơn than thở.

Theo ông Nguyễn Văn Tám, Phó Giám đốc HTX Nông nghiệp Phước Hiệp, HTX  xây dựng vùng rau VietGAP đã nhiều năm qua, biến cây rau thành cái nghề mang lại thu nhập ổn định cho nông dân. Vào lúc cao điểm, trên địa bàn HTX Nông nghiệp Phước Hiệp trồng đến 10 ha rau theo hướng VietGAP với những loại rau ăn lá và rau ăn củ, sản xuất thường xuyên là 5 ha trồng luân phiên.

Cũng theo ông Tám, trước bão số 13, nhà sơ chế rau VietGAP của HTX thu mua, sơ chế khoảng 200kg rau các loại. Sau khi bị bão càn quét qua, vùng rau của HTX không còn thu hoạch nên nhà sơ chế cũng ngưng hoạt động, vì không còn rau để thu mua.

“Bão làm nhà sơ chế hư hại đáng kể, bị tốc mái, trụ điện của HTX cũng bị gãy. HTX đang nỗ lực khắc phục hậu quả của bão gây ra, sửa chữa nhà sơ chế để sau khi khắc phục đường điện thì hoạt động trở lại. Qua bão, khi nền đất đã ráo nước bà con sẽ khôi phục sản xuất, làm đất để trồng rau phục vụ thị trường ngày Tết”, ông Nguyễn Văn Tám chia sẻ.