Xây dựng mô hình du lịch không khói thuốc cho tương lai bền vững

Từ ngày 28 đến 29/8, thành phố Huế trở thành tâm điểm của khu vực khi đăng cai Hội nghị ASEAN lần thứ 9 về xây dựng môi trường không khói thuốc lá. Sự kiện do Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) và Liên minh Phòng chống tác hại thuốc lá Đông Nam Á (SEATCA) phối hợp tổ chức, với chủ đề "Điểm đến không khói thuốc: Chuyển đổi ngành du lịch khu vực châu Á - Thái Bình Dương".

Hội nghị là diễn đàn quan trọng để các quốc gia trong khu vực chia sẻ thành công và thách thức, cùng nhau tìm giải pháp xây dựng những điểm đến du lịch trong lành và bền vững. Mục tiêu chính là tăng cường cam kết và năng lực của chính quyền địa phương trong việc thực thi chính sách không khói thuốc, đồng thời nâng cao nhận thức và huy động sự đồng thuận của toàn bộ ngành du lịch. Bởi lẽ, một môi trường không khói thuốc không chỉ là yếu tố bảo vệ sức khỏe, mà còn là một phần thiết yếu của sự phát triển du lịch bền vững.

Từ thành phố di sản đến mô hình tiên phong không khói thuốc

Theo báo cáo của Quỹ phòng, chống tác hại của thuốc lá, trong những năm qua, với sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế, sự phối hợp chặt chẽ của các nước trong khu vực ASEAN, đặc biệt là Liên minh phòng, chống tác hại thuốc lá Đông Nam Á, Quỹ phòng, chống tác hại của thuốc lá đã phối hợp với các bộ, ngành, các tỉnh, thành phố triển khai xây dựng môi trường không khói thuốc. 

Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả quan trọng trong công tác phòng, chống tác hại thuốc lá nói chung cũng như trong việc xây dựng môi trường không khói thuốc, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và thực hiện các cam kết quốc tế theo Công ước khung của WHO về kiểm soát thuốc lá.

Trong lĩnh vực du lịch, Huế, Hội An, Hạ Long và nhiều tỉnh, thành phố khác của Việt Nam đã và đang tiên phong với sáng kiến "Du lịch không khói thuốc", góp phần vừa gìn giữ môi trường, vừa nâng cao hình ảnh điểm đến văn minh, thân thiện trong mắt du khách. Việc triển khai các chính sách không khói thuốc tại các thành phố di sản đã khẳng định cách tiếp cận hài hòa, vừa bảo tồn giá trị văn hóa, vừa bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Đây cũng là minh chứng cho sự gắn kết giữa bảo vệ sức khỏe nhân dân với phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Là thành phố đăng cai, Huế đã thể hiện vai trò tiên phong của mình. Phó Chủ tịch UBND thành phố Huế, ông Nguyễn Chí Tài, khẳng định với 8 di sản được UNESCO công nhận, Huế đang nỗ lực vươn lên thành một trung tâm văn hóa, du lịch đặc sắc, gắn liền với khoa học, công nghệ và y tế. Việc phòng, chống tác hại thuốc lá được xác định là một chiến lược quan trọng trong kế hoạch phát triển bền vững này.

Thành công của Huế không chỉ đến từ việc cấm hút thuốc tại các khu vực công cộng như di tích, trường học, bệnh viện, mà còn nhờ vào các chiến dịch tuyên truyền mạnh mẽ và sự tham gia tích cực của cộng đồng, từ đoàn thanh niên đến các phương tiện truyền thông. Ông Nguyễn Chí Tài nhấn mạnh: Huế tự hào là một trong những địa phương dẫn đầu Việt Nam trong mô hình "Thành phố không khói thuốc". Tuy nhiên, ông cũng khẳng định, không một quốc gia hay thành phố nào có thể đơn độc giải quyết vấn đề này. Chỉ khi có sự hợp tác chặt chẽ trong khu vực, chúng ta mới có thể tạo ra thay đổi thực chất và lâu dài.

Bằng cách tham quan thực tế tại Đại Nội Huế, các đại biểu đã được chứng kiến sự kết hợp hài hòa giữa bảo tồn di sản văn hóa và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Điều này không chỉ giới thiệu giá trị độc đáo của Việt Nam mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ gìn một không gian trong lành, không bị ảnh hưởng bởi khói thuốc thụ động.

Giải pháp và cam kết chung cho tương lai

Hội nghị cũng giới thiệu nhiều mô hình thành công, các biện pháp thực thi sáng tạo và hệ thống xếp hạng không khói thuốc của ASEAN để đánh giá và thúc đẩy các chiến dịch. Thạc sỹ, Bác sĩ Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế), chia sẻ rằng, nhờ sự hợp tác chặt chẽ với các tổ chức quốc tế như SEATCA, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong việc xây dựng môi trường không khói thuốc.

Bà Hải nhấn mạnh: "Du lịch không chỉ đơn thuần là phát triển kinh tế, mà còn là bảo vệ con người và giữ gìn di sản văn hóa. Khi biến những điểm du lịch thành nơi không có khói thuốc, chúng ta không chỉ bảo vệ các di tích mà còn cứu sống nhiều người."

Đồng tình với ThS Phan Thị Hải, bà Domilyn Villarreiz, Quản lý Chương trình Không khói thuốc của SEATCA, cho rằng: “Bằng cách xây dựng những không gian công cộng không khói thuốc, chúng ta làm trong lành bầu không khí cho cộng đồng khỏe mạnh hơn và tạo tiền đề vững chắc cho ngành du lịch phát triển. Đây không chỉ là chính sách y tế, mà còn là chiến lược du lịch thông minh”

Bên cạnh việc tập trung tăng cường thực thi chính sách không khói thuốc, các đại biểu cũng cảnh báo về thủ đoạn lợi dụng thuật ngữ “không khói thuốc” từ ngành công nghiệp thuốc lá. Gần đây, các công ty thuốc lá đã lợi dụng những thuật ngữ này trong việc quảng bá thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng với mục đích đánh lừa người tiêu dùng, đồng thời giảm thiểu hoặc che giấu những nguy cơ gây nghiện của sản phẩm.

Các chuyên gia y tế cảnh báo rằng, chiến thuật này dễ gây nhầm lẫn cho cộng đồng, làm suy yếu hiệu quả của công tác kiểm soát thuốc lá và đe dọa tiến trình xây dựng một môi trường hoàn toàn không khói thuốc.

“Không khói thuốc phải mang ý nghĩa rõ ràng: không khí trong lành, con người khỏe mạnh, cộng đồng an toàn, chứ không phải là chiêu trò quảng cáo cho sản phẩm độc hại”, ông Alan Zaldivar, đại biểu Hội đồng thành phố Iloilo, Philippines, bày tỏ.

Các đại biểu tham dự hội nghị cam kết đưa khu vực châu Á-Thái Bình Dương, đặc biệt là ASEAN, trở thành hình mẫu toàn cầu về du lịch không khói thuốc và truyền cảm hứng để các khu vực khác cùng theo đuổi.