Sáng 25/6, tại Hà Nội diễn ra sự kiện tổng kết và trao giải thưởng cho 12 sáng kiến tiêu biểu của Chương trình Đổi mới sáng tạo về nhựa 2025. Sự kiện có sự tham dự của Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành, bà Ramla Khalidi, Trưởng Đại diện Thường trú UNDP tại Việt Nam; ông Erlend Skutlaberg, Bí thư thứ nhất Đại sứ quán Na Uy, cùng đại diện các tổ chức quốc tế, chuyên gia và cộng đồng khởi nghiệp xanh.
Hơn 100 ý tưởng đổi mới đã được gửi về chỉ trong 4 tháng và chọn ra 12 sáng kiến tiêu biểu nhất, trong khuôn khổ Chương trình cho thấy tinh thần sáng tạo và cam kết mạnh mẽ của cộng đồng Việt Nam trong cuộc chiến chống ô nhiễm nhựa.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành phát biểu tại sự kiện. Ảnh: Khương Trung.
Phát biểu tại lễ trao giải, Thứ trưởng Lê Công Thành nhấn mạnh: “Chương trình này không chỉ là một cuộc thi mà là động lực cho đổi mới sáng tạo trong quản lý rác thải nhựa, là chất xúc tác cho các mô hình kinh doanh xanh, và là hành động thiết thực triển khai các chính sách quốc gia về kinh tế tuần hoàn”.
Chương trình được khởi động từ tháng 2/2025 bởi Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp cùng UNDP Việt Nam, với tài trợ từ Quỹ Phát triển bền vững 2030 thuộc Liên Hợp Quốc và Quỹ Coca-Cola. Sau vòng sơ tuyển, 25 đội xuất sắc đã được lựa chọn tham gia giai đoạn ươm mầm, và 12 dự án nổi bật nhất đã được vinh danh trong sự kiện tổng kết.
Theo Thứ trưởng Lê Công Thành, trong bối cảnh ô nhiễm nhựa đang là một trong những mối đe dọa cấp bách nhất đối với môi trường và sức khỏe con người, những sáng kiến sáng tạo là điều kiện tiên quyết để hiện thực hóa mục tiêu “chấm dứt ô nhiễm nhựa” mà cộng đồng quốc tế đang theo đuổi. Việt Nam không đứng ngoài cuộc.
Các đại biểu tham quan gian hàng của các đội thi Chương trình Đổi mới sáng tạo về nhựa 2025. Ảnh: Khương Trung.
Trong những năm gần đây, quốc gia này đã chủ động tham gia vào các cơ chế toàn cầu, đồng thời ban hành nhiều chính sách trong nước như Luật Bảo vệ môi trường (2020), Kế hoạch hành động quốc gia về rác thải nhựa đại dương và triển khai cơ chế trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR).
Tuy nhiên, Thứ trưởng cũng thẳng thắn nhìn nhận rằng vẫn còn nhiều rào cản như hạ tầng phân loại rác chưa đồng bộ, thói quen sử dụng nhựa dùng một lần còn phổ biến, và chi phí chuyển đổi công nghệ còn cao. Trong bối cảnh đó, các sáng kiến được ươm mầm từ chương trình lần này là những điểm sáng giúp tháo gỡ nút thắt, thúc đẩy một hệ sinh thái kinh tế tuần hoàn bền vững hơn.
Đổi mới sáng tạo là chìa khóa mở cánh cửa kinh tế tuần hoàn
Tại sự kiện, bà Ramla Khalidi, Trưởng Đại diện Thường trú UNDP tại Việt Nam, bày tỏ sự ấn tượng trước quy mô và chất lượng của chương trình năm nay. Trong số 116 đề xuất nhận được, gần một nửa đến từ doanh nghiệp vừa và nhỏ, hơn 40% từ các tổ chức học thuật, và đặc biệt có 42% do thanh niên làm trưởng nhóm, với 91% đội thi có sự tham gia của phụ nữ.
Bà Ramla Khalidi, Trưởng Đại diện Thường trú UNDP tại Việt Nam. Ảnh: Khương Trung.
“Đây không chỉ là những con số mà là bằng chứng về sức mạnh của một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo năng động, đang cùng nhau đối mặt với thách thức ô nhiễm nhựa”, bà Khalidi phát biểu. Bà cũng đánh giá cao sự đồng hành của Chính phủ Việt Nam, đặc biệt là vai trò điều phối, lãnh đạo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường trong Chương trình Đối tác hành động quốc gia về nhựa (NPAP).
UNDP xác định bốn trọng tâm để hành động mạnh mẽ hơn trong thời gian tới đó là tìm kiếm các giải pháp tuần hoàn táo bạo từ vật liệu thay thế, công nghệ thông minh đến mô hình kinh doanh mới; Huy động đầu tư cho đổi mới sáng tạo nhằm tạo đòn bẩy tài chính từ cả khu vực công và tư; Đa dạng hóa hệ sinh thái sáng tạo nhằm kết nối doanh nghiệp lớn, startup, trường đại học và cộng đồng địa phương; Nâng cao vai trò của thanh niên, phụ nữ và nhà sáng tạo địa phương nhằm tạo nên sự chuyển đổi toàn diện và bền vững.
Ông Erlend Skutlaberg, Bí thư thứ nhất Đại sứ quán Na Uy - thành viên Ban giám khảo tham gia phỏng vấn các đội thi. Ảnh: Khương Trung.
Theo bà Khalidi, năm 2024, lĩnh vực đổi mới sáng tạo tại Việt Nam đã thu hút gần 2,3 tỷ USD vốn đầu tư, cho thấy tiềm năng rất lớn nếu các sáng kiến về quản lý nhựa được hỗ trợ bài bản và kết nối với hệ sinh thái tài chính, công nghệ và giáo dục.
Biến thách thức thành cơ hội
“Những kết quả hôm nay sẽ không chỉ dừng lại ở ý tưởng mà cần được hiện thực hóa thành mô hình cụ thể, đi vào đời sống, tạo giá trị thực cho cộng đồng”, Thứ trưởng Lê Công Thành kỳ vọng.
Ông cũng tin tưởng rằng các giải thưởng không chỉ là sự ghi nhận mà sẽ truyền cảm hứng mạnh mẽ đến các nhà khoa học, doanh nhân, đặc biệt là giới trẻ những người có thể biến thách thức về rác thải nhựa thành động lực thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn và nền kinh tế tri thức ở Việt Nam.
Các đại biểu tham gia các gian hàng triển lãm. Ảnh: Khương Trung.
Thứ trưởng gửi lời cảm ơn tới các tổ chức quốc tế, đặc biệt là UNDP, Quỹ Phát triển bền vững 2030 và Quỹ Coca-Cola, vì sự hợp tác chặt chẽ và lâu dài nhằm hướng đến mục tiêu chung: một Việt Nam không ô nhiễm nhựa, phát triển xanh và bền vững.
Chương trình Đổi mới sáng tạo về nhựa 2025 đã khép lại với những ý tưởng, giải pháp và cam kết mạnh mẽ. Nhưng quan trọng hơn, chương trình đã mở ra một hành trình mới, nơi mỗi cá nhân, mỗi sáng kiến đều có thể trở thành một mắt xích quan trọng trong tiến trình "chấm dứt ô nhiễm nhựa" và thúc đẩy kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam.
