Nguyên Bộ trưởng Tạ Quang Ngọc: 'Báo Nông nghiệp và Môi trường là người bạn tri kỷ'

Hành trình 80 năm - bề dày lịch sử đáng trân trọng

Nguyên Bộ trưởng Bộ Thủy sản Tạ Quang Ngọc bày tỏ tình cảm đặc biệt với Báo Nông nghiệp và Môi trường: “Tôi xem tờ báo là một người bạn tri kỷ. Hành trình 80 năm của Báo là một bề dày lịch sử rất đáng trân trọng. Đây không chỉ là dịp kỷ niệm và tự hào mà còn là cơ hội để nhìn lại, suy ngẫm sâu sắc hơn về chặng đường đã qua, từ đó rút ra những điều quý giá cho bước phát triển tiếp theo”.

Ông nhấn mạnh: “Trong bối cảnh xã hội chuyển đổi mạnh mẽ, báo chí cũng đang bước vào giai đoạn phát triển mới. Sự song hành giữa báo in và các công cụ truyền thông đa phương tiện, giữa truyền thống và hiện đại, thực tiễn đã qua là những bài học quý cho sự phát triển bền vững của báo chí. Tôi xin gửi lời chúc mừng và hy vọng Báo Nông nghiệp và Môi trường luôn bắt kịp và tiếp tục vững bước, xứng đáng với vai trò của một tờ báo tiên phong trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường của đất nước”.

Ông nhớ lại thời còn đương nhiệm, điều khiến ông bất ngờ và xúc động là Báo luôn đồng hành cùng ngư dân. “Trong những năm chúng ta nói nhiều về việc xây dựng ngành thủy sản trở thành ngành mũi nhọn, chuyển đổi cơ cấu sang nuôi thủy sản hàng hóa phục vụ xuất khẩu, đặt những bước tiến vững chắc về xuất khẩu thủy sản… và giúp ngư dân có cuộc sống ổn định hơn, thì tôi thấy những điều đó được phản ánh rất rõ trên Báo Nông nghiệp Việt Nam trước đây”.

Nguyên Bộ trưởng Bộ Thủy sản Tạ Quang Ngọc chia sẻ: “Giá trị của một tờ báo được thể hiện ở lượng bạn đọc và mức độ gắn bó giữa báo với công chúng. Báo Nông nghiệp và Môi trường đã làm được điều đó. Thông tin từ Báo đến với bạn đọc rất nhanh, khá chuẩn xác và đáng tin cậy, phản ánh đúng những điều người dân mong muốn được biết”.

Đặc biệt, ông kể: “Hầu như ở đâu có thiên tai, ở đó có phóng viên của Báo Nông nghiệp Việt Nam. Báo luôn là cơ quan thông tin sớm nhất, kịp thời nhất”.

Ông vẫn nhớ cơn bão số 5 - bão Linda năm 1997. Chính phóng viên Báo Nông nghiệp Việt Nam nằm trong top những người có mặt đầu tiên, ghi nhận thiệt hại về người, phương tiện, tài sản để phản ánh kịp thời, hỗ trợ cho công tác cứu nạn, cứu hộ”.

Nguyên Bộ trưởng cũng nhìn lại hành trình lịch sử đáng tự hào của tờ báo: “Tờ Tấc Đất - tiền thân của Báo Nông nghiệp và Môi trường ngày nay ra đời vào thời điểm cả nước quyết liệt chống ‘giặc đói’ năm 1945, rồi song hành với từng giai đoạn lịch sử của đất nước, từ thời kỳ kháng chiến, xây dựng miền Bắc xã hội chủ nghĩa và giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước với khẩu hiệu ‘Lúa không thiếu một cân, quân không thiếu một người’.

Ở bất kỳ giai đoạn nào, nông nghiệp luôn là lĩnh vực tiên phong trong đổi mới và hội nhập. Đến nay, khi ngành nông nghiệp đang hướng tới “dân giàu, nước mạnh” với mục tiêu những năm trước mắt đạt 65 - 70 tỷ USD xuất khẩu mỗi năm, báo chí - truyền thông càng là lực lượng không thể thiếu”.

Ông nhấn mạnh: "Báo chí phải không ngừng đổi mới, cải cách để phù hợp với đời sống xã hội và nguyện vọng nhân dân, đồng thời là cầu nối truyền tải đúng đắn chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, góp phần phát hiện vấn đề, giúp xây dựng chính sách theo sát, khả thi và thiết thực hơn cho nông nghiệp - nông dân - nông thôn".

Tham gia tích cực vào việc định hướng và triển khai tăng trưởng xanh

Nguyên Bộ trưởng Tạ Quang Ngọc cho rằng, nông nghiệp Việt Nam đang bước vào một giai đoạn mới với nhiều cơ hội và thách thức đan xen. Ông nhận định, đầu tư cho nông nghiệp ngày càng lớn, kinh nghiệm sản xuất, ứng dụng khoa học kỹ thuật và phương thức quản lý ngày càng hiện đại. Việt Nam không chỉ có sự khởi sắc từ nội lực, mà còn đón nhận những thời cơ và thuận lợi từ bên ngoài, tạo sự đan xen về thuận lợi và thách thức trong sự tham gia vào chuỗi cung ứng nông nghiệp toàn cầu.

Ông cũng cho rằng, "tăng trưởng xanh" chính là định hướng chiến lược xuyên suốt, gắn liền với yêu cầu về an ninh lương thực, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng. Chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo là công cụ không thể thiếu, giúp ngành nông nghiệp phát triển theo hướng hiện đại, hiệu quả và bền vững. Với yêu cầu đó, báo chí cần đi đầu trong việc phản ánh, phân tích và giới thiệu các mô hình, chính sách, giải pháp tháo gỡ khó khăn cùng với các cơ quan quản lý, nông dân và doanh nghiệp nông nghiệp, nhằm nâng cao uy tín quốc gia - đặc biệt khi Việt Nam đang hướng tới mục tiêu xuất khẩu 65 - 70 tỷ USD mỗi năm.

Trong mối liên hệ với truyền thông, nguyên Bộ trưởng khẳng định, báo chí cần truyền tải kịp thời, tham gia tích cực vào việc định hướng để nền nông nghiệp nhanh chóng vào quỹ đạo xanh, giúp định hình tư duy mới trong sản xuất và tiêu dùng. Truyền thông và mỗi tờ báo cũng cần thúc đẩy hành động và lan tỏa các giá trị của tăng trưởng xanh, nông nghiệp sạch.

“Báo Nông nghiệp và Môi trường được hợp nhất tại thời điểm như vậy thực sự là một thuận lợi. Tôi tin rằng, trong giai đoạn tới, Báo sẽ tiếp tục là người bạn đồng hành đáng tin cậy của ngành, của nông dân và của đông đảo bạn đọc”, nguyên Bộ trưởng nhấn mạnh.

Đặt môi trường lên hàng đầu để phát triển bền vững, thật không dễ!

“Tôi muốn nhìn lại mối quan hệ này từ gần 40 năm trước”, nguyên Bộ trưởng Tạ Quang Ngọc nói.

Ông kể: “Năm 1988, thế giới bắt đầu tổ chức Ngày Môi trường hằng năm với thông điệp ‘Khi con người đặt môi trường lên hàng đầu, sự phát triển sẽ bền vững’. Nhưng chỉ 4 năm sau, tại Hội nghị Liên hợp quốc về môi trường và phát triển ở Rio de Janeiro, Brazil năm 1992, tôi vẫn nhớ rõ tấm áp phích mang dòng chữ: ‘Nghèo đói và môi trường là một vòng luẩn quẩn’ (Poverty and Environment - A Vicious Cycle)”.

Vòng luẩn quẩn này vẫn tồn tại qua nhiều lần “4 năm” sau đó, mãi đến khi xuất hiện khái niệm, rồi đi đến những giải pháp, những nhóm chính sách và quan trọng nhất là những cam kết về “tăng trưởng xanh” thì mới có thể nói rằng vấn đề môi trường và kinh tế mới được “tháo gỡ” để có lối ra.

Hệ sinh thái có một ý nghĩa rất quan trọng khi phát triển nông nghiệp (hay nói rộng ra là các ngành có nguồn gốc sinh học) theo hướng tăng trưởng xanh. Ông nhiều lần nhấn mạnh khái niệm “Nghề cá có trách nhiệm trong hệ sinh thái biển”, coi đó là nền tảng cho phát triển bền vững.

Minh họa bằng một ví dụ sinh động trong nông nghiệp, ông kể lại câu chuyện, cuối tháng 12/2004, ông cùng đoàn công tác của Bộ Thủy sản về tỉnh Hải Dương, được đồng chí Bí thư Tỉnh ủy khi đó đến vùng đồng chua nước mặn huyện Tứ Kỳ để khảo sát, tìm hướng sử dụng diện tích mặt nước ở một số xã nhằm phát triển nuôi cá, giúp người dân tăng thu nhập và thay đổi diện mạo nông thôn.

Xã An Thanh được chọn làm điểm triển khai dự án. Thay vì chỉ có con cua, con cà ra như trước, nơi đây bắt đầu xây dựng các ao nuôi cá rô phi. Chuyến công tác mở ra niềm hy vọng “đổi đời” cho bà con, rồi có thể nhân rộng ra nhiều vùng khác. Ai nấy đều phấn khởi.

Ông kể: “Một tháng sau chuyến đi ấy, vào dịp Tết Ất Dậu 2005, tôi nhận được lá thư chúc Tết của Giáo sư, Nhà sử học Văn Tạo - người đã viết nhiều về nạn đói năm Ất Dậu 60 năm trước đó và là đồng chủ biên với tác giả người Nhật Furuta Motoo cuốn sách nổi tiếng ‘Nạn đói năm 1945 ở Việt Nam - Những chứng tích lịch sử’ (xuất bản bằng tiếng Việt, Nhật và Anh). Trong thư, bên cạnh những lời chúc Tết ấm lòng, Giáo sư viết: Vùng quê tôi cũng nghèo thiếu như những vùng quê xa Nghệ An của đồng chí, nên thấy ai giúp được để mình giàu mạnh lên thì mừng và không quên cảm ơn…”

Ông cho biết thêm, những vụ nuôi cá đầu tiên mang lại niềm phấn khởi lớn, cá rô phi đơn tính được bán nhiều ở các chợ, giúp bà con cải thiện thu nhập. Tuy nhiên, niềm vui ấy không kéo dài lâu khi thị trường bắt đầu rơi vào tình trạng ách tắc, tiêu thụ khó khăn.

Hai thập kỷ sau, vào giữa năm 2024 khi trở lại vùng đất này, ông chứng kiến một diện mạo hoàn toàn khác. “Giờ đây người dân đã nô nức làm mô hình lúa - rươi, trong đó rươi cho thu nhập rất tốt, từ 450 triệu đến 1 tỷ đồng/ha/năm; giống lúa CXT 30 ngắn ngày kháng bệnh tốt nên không cần phun thuốc, năng suất cao, rơm rạ nhiều tạo cho rươi, cáy phát triển…”, ông nói.

Theo ông, nhờ biết làm bạn với điều kiện sinh thái, người dân mới đạt được sự khởi sắc như hôm nay. Ông cho rằng, chỉ người dân mới có thể làm thay đổi diện mạo quê hương và tạo nguồn thu nhập ổn định dựa trên lợi thế sinh thái tại chỗ. Hỗ trợ họ về khoa học công nghệ là các chuyên gia, nhà khoa học và doanh nhân theo mô hình Hệ sinh thái nông nghiệp cộng sinh CXT30 + tươi/cáy giá trị cao - an toàn - bền vững của Công ty Cổ phần Nông nghiệp sạch Việt Nam.

“Những chuyển biến đó là bức tranh sinh động về sức sống mới của nông thôn Việt Nam, nơi đói nghèo được đẩy lùi, đời sống người dân ngày càng sung túc. Và chính những câu chuyện như thế này, Báo Nông nghiệp và Môi trường phải là người kể chuyện, người lưu giữ và người lan tỏa”, nguyên Bộ trưởng nhấn mạnh.

Báo Tấc Đất được Chính phủ thành lập ngày 4/12/1945, là một trong những tờ báo đầu tiên được thành lập ngay sau khi đất nước giành được độc lập.

Ngày 7/12/1945, Báo Tấc Đất ra số đầu tiên và vinh dự được Chủ tịch Hồ Chí Minh viết bài giới thiệu, giao nhiệm vụ.

Ngày 1/3/2025, Báo Nông nghiệp và Môi trường được thành lập trên cơ sở hợp nhất giữa Báo Nông nghiệp Việt Nam và Báo Tài nguyên và Môi trường. Và ngày thành lập Báo Tấc Đất (4 tháng 12 năm 1945) được chọn là Ngày Truyền thống của Báo Nông nghiệp và Môi trường.

Lễ tôn vinh và tri ân nhân dịp 80 năm thành lập Báo Nông nghiệp và Môi trường diễn ra lúc 17h30 ngày 4/12/2025 tại Bảo tàng Hà Nội (đường Phạm Hùng, Hà Nội).