Cuộc họp lần thứ 4 của Nhóm Công tác Kỹ thuật An toàn thực phẩm (FSTWG) thuộc Đối tác Một Sức khỏe (MSK) diễn ra ngày 5/12 tại Hà Nội, tập trung cập nhật chính sách và thống nhất các ưu tiên cho giai đoạn 2026-2030. Cuộc họp được tổ chức trong bối cảnh kỷ niệm 10 năm FSTWG - nền tảng hợp tác đa ngành đầu tiên về an toàn thực phẩm dưới khung Một Sức khỏe tại Việt Nam.
Cuộc họp lần thứ 4 của Nhóm Công tác Kỹ thuật An toàn thực phẩm (FSTWG) thuộc Đối tác Một Sức khỏe (MSK) diễn ra ngày 5/12. Ảnh: OHP.
Tại sự kiện, các bên thống nhất rằng ATTP tiếp tục giữ vai trò trụ cột trong Khung Một Sức khỏe tại Việt Nam, bởi tác động trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng, năng lực cạnh tranh thương mại và sự bền vững của hệ thống lương thực thực phẩm. Thực tế cho thấy số vụ bệnh truyền qua thực phẩm có xu hướng tăng, trong khi kháng kháng sinh, yêu cầu khắt khe từ thị trường EU, Nhật Bản, Hoa Kỳ và tốc độ thay đổi nhanh của chuỗi cung ứng thực phẩm đặt ra áp lực mới lên công tác quản lý. Điều này đòi hỏi mô hình phối hợp đa ngành sâu hơn, dựa trên bằng chứng khoa học và giám sát rủi ro xuyên suốt “từ trang trại tới bàn ăn”.
TS Nguyễn Việt Hùng, Giám đốc Viện Chăn nuôi Quốc tế (ILRI) khu vực châu Á, nhấn mạnh rằng sau một thập kỷ hoạt động, FSTWG đã trở thành diễn đàn quan trọng để chia sẻ thông tin, thúc đẩy hợp tác và đề xuất chính sách ATTP trên phạm vi quốc gia, bao trùm nhiều giai đoạn của chuỗi cung ứng và nhiều nhóm nguy cơ. Ông cho biết sự phát triển của FSTWG gắn liền với nhiều dấu mốc đáng chú ý như Báo cáo An toàn thực phẩm Việt Nam 2017 do Ngân hàng Thế giới công bố với hỗ trợ kỹ thuật của ILRI; các dự án của Canada, Tổ chức Tài chính quốc tế (IFC), New Zealand; chương trình Dự án Cạnh tranh ngành Chăn nuôi và An toàn thực phẩm (LIFSAP); các nghiên cứu ATTP quy mô lớn; quá trình tái cấu trúc hệ thống quản lý ATTP trong nước; và gần đây nhất là việc thành lập Trung tâm Đánh giá rủi ro thuộc NIFC (Viện Kiểm nghiệm An toàn Vệ sinh Thực phẩm Quốc gia).
PGS.TS Phạm Doãn Lân, Quyền Viện trưởng Viện Chăn nuôi. Ảnh: OHP.
Theo ông Hùng, cuộc họp lần thứ 4 là cơ hội quan trọng để định hình ưu tiên cho giai đoạn 2026-2030, trong đó tập trung vào hoàn thiện khung pháp lý, nâng cấp hệ thống giám sát và phòng thí nghiệm, mở rộng can thiệp theo chuỗi giá trị, tăng cường hợp tác công - tư và cải thiện chia sẻ dữ liệu. Việc vận hành hiệu quả hệ thống cảnh báo nhanh cũng được nhấn mạnh nhằm giảm thiểu rủi ro và bảo đảm tính minh bạch trong quản lý ATTP.
Từ phân tích hiện trạng, FSTWG thống nhất 5 nhóm ưu tiên trọng tâm cho giai đoạn tới. Đầu tiên là hoàn thiện khung pháp lý hiện đại, tiệm cận chuẩn quốc tế, trong đó quy chuẩn vi sinh và quy trình đánh giá rủi ro được xem là nền tảng quan trọng. Ưu tiên thứ hai là tăng cường năng lực hệ thống xét nghiệm, đặc biệt đối với vi sinh vật gây bệnh, kháng kháng sinh và giải trình tự gen (WGS), đồng thời thiết lập cơ chế cảnh báo nhanh liên thông giữa thú y, y tế và công thương.
Mở rộng mô hình quản lý theo chuỗi và dựa trên rủi ro được xác định là ưu tiên thứ ba. Các mô hình này sẽ được thí điểm tại các tỉnh trọng điểm, nhằm kiểm soát hiệu quả hơn chợ truyền thống, lò mổ nhỏ lẻ - những điểm có nguy cơ cao nhưng vẫn giữ vai trò trung tâm trong phân phối thực phẩm. Ưu tiên thứ tư là tăng cường truyền thông và nâng cao nhận thức cộng đồng, hướng đến doanh nghiệp, nông hộ, trường học và người tiêu dùng. Nhóm ưu tiên cuối cùng tập trung thúc đẩy hợp tác công - tư và huy động nguồn lực quốc tế, khuyến khích doanh nghiệp, hệ thống bán lẻ và hiệp hội ngành hàng tham gia đổi mới mô hình quản lý ATTP.
Ông Fred Unger, Đồng Chủ tịch FSTWG. Ảnh: OHP.
Cuộc họp thống nhất tổ chức kỳ họp lần thứ 5 vào khoảng tháng 1 - 6/2026, tập trung triển khai giai đoạn mới của FSTWG, rà soát kế hoạch ATTP 2026 - 2030 và lựa chọn chủ đề chuyên sâu phù hợp nhu cầu thực tiễn. Từ phía FAO, TS Pawin Padungtod, Điều phối viên kỹ thuật cao cấp Trung tâm ECTAD , đánh giá FSTWG đã phát triển từ một cấu trúc khiêm tốn thành cộng đồng đa bên năng động, có ảnh hưởng rõ nét đến chính sách ATTP của Việt Nam. Ông nhấn mạnh những tiến bộ của Việt Nam trong hiện đại hóa quản lý, áp dụng phương pháp dựa trên mối nguy, củng cố giám sát và hoàn thiện thể chế, đồng thời chỉ ra các thách thức mới từ kháng thuốc, biến đổi khí hậu, đô thị hóa nhanh và sự thay đổi mô hình sản xuất.
Việt Nam đã đạt những tiến bộ đáng kể trong hiện đại hóa quản lý, áp dụng phương pháp dựa trên mối nguy, củng cố giám sát và hoàn thiện thể chế. Ảnh: Kinhtedothi.
FAO khẳng định tiếp tục hợp tác với Chính phủ Việt Nam trong cải thiện vệ sinh ATTP tại các chuỗi thịt lợn, gia cầm và thủy sản; xây dựng đánh giá mối nguy, chiến lược quản lý và truyền thông rủi ro.
Phiên tổng kết dành thời lượng tri ân ông Fred Unger, đồng Chủ tịch FSTWG, người có nhiều năm gắn bó với quá trình hình thành và vận hành cơ chế phối hợp ATTP đa ngành tại Việt Nam. PGS.TS Phạm Doãn Lân, Quyền Viện trưởng Viện Chăn nuôi đánh giá cao sự hỗ trợ của ông và ILRI, ghi nhận đó là một trong những yếu tố quan trọng giúp nhóm duy trì hoạt động hiệu quả và phát triển thành mô hình hợp tác điển hình của khung Một Sức khỏe.
