Trước những thách thức của biến đổi khí hậu (BĐKH) hiện nay, mục tiêu của ngành sản xuất cà phê trong nông nghiệp tuần hoàn lại càng trở nên khó khăn và cấp bách hơn.
TS. Phạm Anh Cường, Trưởng phòng Nghiên cứu và Phát triển sản phẩm, Công ty Cổ phần Phân bón Bình Điền (giữa) cùng các đại biểu tham dự hội thảo tổng kết mô hình Canh tác cà phê thông minh tại ChưPar, Gia Lai. Ảnh: Ngọc Vân.
Chương trình canh tác cà phê thông minh của Công ty Cổ phần Phân bón Bình Điền sau 2 năm triển khai tại 5 tỉnh Tây Nguyên với việc áp dụng đồng bộ các biện pháp kỹ thuật tiên tiến như: Chọn giống cà phê chịu hạn, chống chịu sâu bệnh; Ứng dụng tưới tiết kiệm; Kỹ thuật bón phân cân đối, sử dụng phân bón thế hệ mới có vi sinh vật chức năng; Ép xanh cành cây sau tỉa, và tận dụng vỏ cà phê sau chế biến làm phân bón cho cây cà phê… đã cho hiệu quả cao hơn nhiều so với sản xuất đại trà.
Chương trình canh tác cà phê thông minh có vai trò quan trọng thúc đẩy nông nghiệp tuần hoàn là:
+ Hướng dẫn xây các hồ chứa nước bằng bạt giúp chủ động nước tưới cho mùa khô.
+ Hướng dẫn tưới nhỏ giọt hoặc tưới phun mưa cục bộ tại gốc đã giảm 30-50% lượng nước so với tưới dí, tưới tràn.
+ Hướng dẫn nông dân theo dõi chặt chẽ độ ẩm đất và mức độ phân hóa mầm hoa của cà phê để tưới đúng và đủ nước giúp cà phê nở hoa đồng đều, chín tập trung, tăng năng suất.
+ Áp dụng biện pháp phát cỏ chừa gốc đã giảm thoát hơi nước từ 20-30%, kéo dài chu kỳ tưới từ 7-10 ngày, tiết kiệm được từ 5-15% tổng lượng nước tưới trong mùa khô.
+ Mô hình trồng xen sầu riêng và hồ tiêu trong vườn cà phê là biện pháp thông minh để giữ ẩm vườn cây và tăng thu nhập, giảm rủi ro cho nông dân.
+ Bón phân hữu cơ vi sinh vào cuối mùa mưa có tác dụng giữ ẩm tăng sức chống chịu cho cà phê rõ rệt.
Nông dân tham dự Hội thảo tổng kết mô hình Canh tác cà phê thông minh tại Gia Lai. Ảnh: Ngọc Vân.
+ Tận dụng cành lá sau cắt tỉa, vỏ cà phê sau chế biến làm phân bón hữu cơ góp phần giảm chi phí sản xuất, nâng cao sức khỏe đất và bảo vệ môi trường, cụ thể: Với cây sầu riêng, vỏ quả chiếm khoảng 60-75% (Viện SOFRI), vỏ hồ tiêu chiếm khoảng 50-65% (WASI), vỏ cà phê khoảng 65-70% (WASI). Đây là nguồn hữu cơ quý sử dụng làm phân bón trở lại cho cây.
+ Sử dụng phân bón hữu cơ sinh học, NPK Đầu Trâu chuyên dùng có bổ sung vi sinh vật và quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) đã giảm số lần phun thuốc từ 1-3 lần so với đối chứng, từ đó giảm dư lượng trong nông sản và giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
+ Mô hình trồng xen sầu riêng, hồ tiêu với cà phê đã tăng thu nhập từ 10-15% so với cà phê trồng thuần, và góp phần tuần hoàn vật chất hữu cơ cho đất.
+ Sử dụng phân bón hữu, NPK chuyên dùng có bổ sung vi sinh vật chức năng (Đầu Trâu Bio) và các kỹ thuật thông minh khác đã giúp tăng số đốt dự trữ ổn định qua 2 năm trung bình khoảng 1,7 đốt; tỷ lệ rụng quả thấp hơn công thức đối chứng từ 5-7% (năm 2024) và 7-10% (năm 2025); Năng suất cà phê trồng thuần tăng 9,2% (năm 2024) và 15,7% (năm 2025); hiệu quả kinh tế tăng 11,97% (năm 2024) so với đối chứng.
Phân bón Bình Điền chia sẻ cùng nông dân về mô hình áp dụng công thức bón phân Đầu Trâu có bổ sung vi sinh vật có ích vào cuối mùa mưa có tác dụng giữ ẩm tăng sức chống chịu cho cà phê rõ rệt. Ảnh: Ngọc Vân.
+ Qua truyền thông và trực tiếp đã hướng dẫn quy trình canh tác có hiệu quả cho hàng ngàn nông dân sản xuất cà phê, góp phần thay đổi cách làm cũ, mạnh dạn ứng dụng kỹ thuật mới để tăng năng suất, tăng thu nhập đồng thời góp phần nâng cao sức khỏe đất và bảo vệ môi trường.
Như vậy, canh tác cà phê thông minh vừa phát huy hiệu quả tối đa của từng khâu kỹ thuật vừa thúc đẩy nông nghiệp tuần hoàn phát huy hết các thuộc tính cốt lõi để đạt được mục tiêu chung là nâng cao năng suất chất lượng và hiệu quả sản xuất cà phê, góp phần cải thiện đời sống người trồng cà phê và bảo vệ môi trường.
