Nhìn vườn cà phê trĩu quả, sung sức, anh Võ Thành Công ở huyện Cư M’Gar, tỉnh Đắk Lắk (cũ) tấm tắc: “Với bộ cành này, năm tới còn được mùa hơn cả năm nay. Công nhận là phân Đầu Trâu bón cho mô hình tốt thật, lượng bón không nhiều bằng của gia đình tôi bón ở lô đối chứng, vậy mà cây còn tốt hơn”.
Ông Phan Văn Tâm, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Phân bón Bình Điền (thứ 2 từ phải sang) và TS. Tôn Nữ Tuấn Nam, Trưởng Ban cố vấn chương trình "Canh tác cà phê thông minh" (ở giữa) trong một chuyến thăm mô hình cà phê trồng thuần trên địa bàn tỉnh Kon Tum. Ảnh: Ngọc Vân.
Vườn cà phê trồng thuần của anh Công là 1 trong 15 mô hình cà phê của dự án “Canh tác cà phê thông minh” được bắt đầu thực hiện vào đầu năm 2024. Dự án do Công ty CP Phân bón Bình Điền làm “chủ xị” phối hợp với Viện KHKT Lâm nghiệp Tây Nguyên (WASI) và Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cùng hệ thống khuyến nông tỉnh. Viện WASI chịu trách nhiệm về kỹ thuật, khuyến nông tỉnh là đơn vị theo dõi trực tiếp việc thực hiện và thu thập số liệu.
Nhớ lại lúc đầu khi được đặt vấn đề cộng tác với dự án “Canh tác cà phê thông minh”, anh Công rất ngần ngại vì không muốn bị ràng buộc bởi các điều kiện dự án. Hơn nữa, anh là người trồng cà phê lâu năm, rất tự hào về những kinh nghiệm đã có được về cây cà phê. Sau khi nghe giải thích cặn kẽ về quy trình chăm sóc, bón phân cho các công thức mô hình anh Công đã đồng ý cộng tác.
Đoàn công tác Bình Điền và Ban cố vấn chương trình "Canh tác cà phê thông minh" thăm mô hình cà phê trồng xen sầu riêng ở Kom Tum. Ảnh: Ngọc Vân.
Với diện tích 1,5 ha, mô hình được chia làm 3 công thức, mỗi công thức 0,5ha:
- Công thức 1: Bón bộ phân NPK chuyên dùng cho cà phê của Phân bón Bình Điền là Đầu Trâu Mùa Khô; Đầu Trâu Tăng Trưởng và Đầu Trâu Chắc hạt.
- Công thức 2: Bón bộ phân NPK chuyên dùng giống như công thức 1, có tích hợp công nghệ tiên tiến là hạt phân NPK được bọc áo vi sinh vật có ích ở dạng bào tử. Các bào tử này sẽ nẩy mầm thành vi sinh vật hoạt động khi được bón ra đất, làm tăng cường sức khỏe đất, tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng của rễ cây.
- Công thức 1 và 2 đều được bón trên nền chung gồm phân hữu cơ Đầu Trâu Dưỡng rễ tốt cây và Đầu Trâu Cân bằng đất. Phân Đầu Trâu Cân bằng đất được bón trong Mô hình có tác dụng cải tạo độ pH đất rất chua và hàm lượng Ca, Mg trao đổi rất thấp của vườn. Đây là một cách bón phân thông minh để nâng cao hệ số sử dụng phân bón, giúp cây hấp thu tốt nhất những yếu tố dinh dưỡng cần thiết theo từng thời kỳ sinh trưởng của cây, có sự trợ giúp của vi sinh vật có ích.
- Công thức 3: Là công thức mà người nông dân được bón tự do theo kinh nghiệm, thói quen của gia đình cả về phân vô cơ và hữu cơ.
TS. Tôn Nữ Tuấn Nam (bên trái) hướng dẫn kỹ thuật cho chủ vườn tại mô hình cà phê trồng xen sầu riêng. Ảnh: Ngọc Vân.
Một số kỹ thuật khác được yêu cầu thêm để thực hiện trên vườn là:
- Nâng độ cao tán cho vườn cây cà phê, đạt đến độ cao 1,6-1,7 m (đây là yếu tố hạn chế năng suất của vườn cây mà đoàn công tác đã phát hiện).
- Phát cỏ trong mùa mưa nhiều lần, chừa gốc cách 5-7cm để bảo vệ độ che phủ đất mặt thay vì làm cỏ trắng như nông hộ vẫn thực hiện.
- Quản lý sâu bệnh hại trên lô theo nguyên tắc IPM thay vì phun thuốc trừ sâu bệnh định kỳ như nông dân thường làm.
- Khi bón phân cho vườn cây, phải bảo đảm độ ẩm đất, không mưa thì phải tưới. Phân được rải đều chung quanh tán, không ném phân vào gốc như cách làm thông thường của nông dân.
Đoàn công tác thăm mô hình của anh Võ Thành Công (người thứ 3 từ phải sang) thực hiện từ đầu năm 2024. Ảnh: Ngọc Vân.
Theo anh Công, công thức bón phân NPK có bọc vi sinh, cây cà phê trông vững vàng xanh tốt hơn, phát cành mạnh hơn và đất ở công thức này phân giun đùn lên rất nhiều. Năng suất cao hơn công thức bón phân NPK không có vi sinh vật khoảng 5% trong vụ mùa 2024 (1 năm sau khi thực hiện mô hình), và vụ 2025 tới đây dự kiến cũng sẽ cao hơn.
Anh Công rất mong muốn loại phân Đầu Trâu chuyên dùng cho cà phê có bọc áo vi sinh vật sớm được phổ biến rộng rãi để người nông dân được hưởng lợi, vừa làm giàu bằng nghề trồng cà phê vừa giữ gìn được sức khỏe đất đai để sản xuất lâu dài.
