Công nghệ mở đường cho nông nghiệp thông minh
Trong những năm gần đây, Vĩnh Long đang nổi lên là địa phương đi đầu trong ứng dụng công nghệ, đặc biệt là IoT và trí tuệ nhân tạo (AI) vào sản xuất nông nghiệp. Đây không chỉ là bước tiến về chuyển đổi số mà còn là hướng đi chiến lược giúp nông dân tăng năng suất, tối ưu chi phí, quản lý tài nguyên hiệu quả và nâng cao sức cạnh tranh của nông sản địa phương. Những mô hình áp dụng công nghệ thông minh trong canh tác rau màu, cây ăn trái, nuôi thủy sản và khai thác thủy sản đã và đang mang lại hiệu quả rõ rệt, góp phần nâng cao thu nhập và chất lượng đời sống người dân.
Hiện nay tỉnh Vĩnh Long có khoảng 25-30% diện tích nuôi thủy sản chủ lực đã áp dụng hệ thống camera giám sát, AI phân tích sức khỏe đàn nuôi và hệ thống quan trắc tự động, giúp người nuôi kiểm soát rủi ro, chủ động trong xử lý môi trường, hạn chế dịch bệnh và tăng hiệu quả sản xuất. Ảnh: Lê Hùng.
Ông Lâm Văn Tân, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Long cho biết: Ứng dụng IoT và AI trong nông nghiệp tại Vĩnh Long được triển khai theo hướng tự động hóa và dữ liệu hóa quá trình sản xuất. Hệ thống cảm biến môi trường giúp theo dõi nhiệt độ, độ ẩm, dinh dưỡng đất, chất lượng nước; phần mềm và AI phân tích dữ liệu, dự báo sâu bệnh, điều khiển tưới và bón phân tự động, truy xuất nguồn gốc và ghi chép nhật ký điện tử. Nhờ vậy, nông dân chủ động hơn trong quản lý sản xuất, giảm phụ thuộc vào kinh nghiệm truyền thống.
Trong lĩnh vực trồng màu ở tỉnh Vĩnh Long, các mô hình nhà màng, nhà lưới, thủy canh và canh tác hữu cơ kết hợp cảm biến thông minh đang được triển khai ngày càng phổ biến. Hiện địa phương này có khoảng 10% diện tích sản xuất rau màu (khoảng 4.000 hecta/năm) áp dụng các hệ thống này. Kết quả cho thấy chi phí giảm, năng suất tăng, sản phẩm đồng đều và đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng, nâng cao giá trị kinh tế, tạo nguồn thu ổn định cho hộ dân và hợp tác xã.
Đối với cây ăn trái, một trong những thế mạnh của Vĩnh Long, việc ứng dụng công nghệ cao cũng đang lan tỏa mạnh mẽ. Khoảng 4.500-5.000 hecta, tương đương 5-6% diện tích cây ăn trái chủ lực như nhãn, xoài, cam, bưởi, sầu riêng của tỉnh đã áp dụng hệ thống tưới tiết kiệm nước, mã QR truy xuất nguồn gốc và sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP. Nhờ đó, sản phẩm đạt chất lượng cao, đồng đều, dễ dàng mở rộng thị trường, đặc biệt là hướng đến xuất khẩu.
Không chỉ có trồng trọt, lĩnh vực thủy sản của Vĩnh Long cũng đang chuyển mình nhờ công nghệ. Khoảng 25-30% diện tích nuôi thủy sản chủ lực (15.000-18.000 hecta) đã áp dụng hệ thống cho ăn tự động, camera giám sát, AI phân tích sức khỏe đàn nuôi và hệ thống quan trắc tự động pH, DO, độ mặn, NH₃... Công nghệ cảnh báo từ xa giúp người nuôi kiểm soát rủi ro, chủ động trong xử lý môi trường, hạn chế dịch bệnh và tăng hiệu quả sản xuất.
Các mô hình nhà màng, nhà lưới, thủy canh và canh tác hữu cơ kết hợp cảm biến thông minh đang được triển khai ngày càng phổ biến trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long. Ảnh: Lê Hùng.
Tiếp tục mở rộng sản xuất nông nghiệp công nghệ cao
Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Long, tỉnh đặt mục tiêu đến năm 2030 nâng diện tích sản xuất rau màu ứng dụng công nghệ cao lên 30- 40% (12.000-16.000 hecta); cây ăn trái khoảng 20% (23.000- 30.000 hecta);… Để hiện thực hóa mục tiêu này, hiện tỉnh đang tập trung triển khai nhiều giải pháp. Trong đó, tỉnh sẽ tổ chức các lớp tập huấn chuyển đổi số cho cán bộ, nông dân, hợp tác xã qua các tổ công nghệ số cộng đồng.
Đồng thời hợp tác với doanh nghiệp và trường đại học như VNPT, Viettel, FPT, Đại học Cần Thơ, Viện Cây ăn quả miền Nam nhằm đào tạo kỹ năng sử dụng dữ liệu và công nghệ; xây dựng hạ tầng số với hệ thống máy chủ, kết nối tốc độ cao, cơ sở dữ liệu chung cho ngành nông nghiệp; số hóa dữ liệu chuyên ngành về đất nông nghiệp, vùng trồng, môi trường và quan trắc tự động; khuyến khích ứng dụng IoT, AI, Big Data, Blockchain, hệ thống tưới thông minh và nông nghiệp chính xác.
Song song đó, Vĩnh Long cũng tiếp tục hỗ trợ cải tiến máy móc, thiết bị, đẩy mạnh cơ giới hóa, khuyến khích xã hội hóa đầu tư khoa học, công nghệ và xây dựng hơn 200 mô hình canh tác thông minh, nông nghiệp xanh, tuần hoàn, hữu cơ. Việc áp dụng cảm biến, giám sát online, mã QR và công nghệ bảo quản sau thu hoạch giúp giảm thất thoát, nâng cao giá trị sản phẩm.
Tỉnh Vĩnh Long đang đẩy mạnh cơ giới hóa trong sản xuất nông nghiệp góp phần giải phóng sức lao động, tăng năng xuất, hiệu quả kinh tế. Ảnh: Lê Hùng.
Ngoài ra, tỉnh Vĩnh Long cũng khuyến khích nông dân, tổ hợp tác và doanh nghiệp ứng dụng thương mại điện tử, truy xuất nguồn gốc, drone, hệ thống quản lý sản xuất và kết nối liên kết “4 nhà”. Nhiều mô hình khởi nghiệp sáng tạo trong nông nghiệp gắn với sản phẩm OCOP, nông nghiệp xanh, tuần hoàn, nhà kính và thủy canh đang được hỗ trợ phát triển.
Những kết quả và kế hoạch trên cho thấy tỉnh Vĩnh Long đang đi đúng hướng trong chuyển đổi số nông nghiệp. Việc ứng dụng IoT, AI và các công nghệ hiện đại không chỉ giúp nâng cao năng suất, giảm chi phí mà còn góp phần xây dựng nền nông nghiệp xanh, sạch, bền vững, tạo sự thay đổi thực chất trong đời sống nông dân.
Nhân kỷ niệm 80 năm Ngày Nông nghiệp và Môi trường và Đại hội Thi đua yêu nước lần thứ I, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức chuỗi sự kiện kéo dài từ tháng 7 đến tháng 12/2025. Trong đó trọng tâm là lễ Kỷ niệm 80 năm ngành Nông nghiệp và Môi trường và Đại hội Thi đua yêu nước lần thứ I, dự kiến tổ chức sáng 12/11/2025 tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia (Hà Nội) với hơn 1.200 đại biểu tham dự, gồm lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ; nguyên lãnh đạo Bộ, đại diện các tổ chức quốc tế và các điển hình tiên tiến trong toàn ngành.
