Trục vớt lục bình để giữ sông 'xanh'

Những năm gần đây, tình trạng lục bình (bèo tây) phát triển dày đặc trên nhiều tuyến sông, kênh rạch ở Tây Ninh trở thành vấn đề đáng lo ngại. Từng mảng lục bình ken kín mặt nước, cản trở dòng chảy, gây khó khăn cho giao thông thủy và hoạt động khai thác thủy lợi.

Theo ngành chức năng, nguyên nhân chính là do nước sông bị ô nhiễm bởi chất thải sinh hoạt, nông nghiệp và công nghiệp chưa qua xử lý, làm gia tăng hàm lượng dinh dưỡng, tạo điều kiện cho lục bình sinh sôi nhanh chóng. Sự phát triển ồ ạt này không chỉ thu hẹp diện tích mặt nước, làm giảm ô-xy hòa tan khiến cá và các loài thủy sinh suy giảm, mà còn trở thành môi trường thuận lợi cho muỗi và côn trùng gây bệnh. Khi chết đi, khối lượng lục bình phân hủy gây ô nhiễm hữu cơ nặng nề, khiến nguồn nước bốc mùi, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp.

Thông tin từ Sở Xây dựng tỉnh Tây Ninh cho biết, công tác trục vớt lục bình trên sông Vàm Cỏ Đông và các tuyến kênh, rạch đã được giao cho Công ty Cổ phần Phát triển Nông nghiệp Thành Thành Công theo hợp đồng triển khai từ tháng 12/2022. Dù đôi lúc vẫn xảy ra ùn ứ cục bộ tại những khúc cua, nhưng nhờ sự nỗ lực, tình trạng lục bình đã được cải thiện đáng kể.

Ông Huỳnh Long Định, Giám đốc Công ty Cổ phần phát triển nông nghiệp Thành Thành Công chia sẻ, “Biến đổi khí hậu khiến lục bình phát triển mạnh vào mùa nắng, trong khi số lượng phương tiện hiện có còn hạn chế, mới chỉ đủ xử lý tại các điểm cục bộ. Việc vận chuyển lục bình vào bờ cũng mất nhiều thời gian, tốn kém chi phí nhiên liệu, nhân công. Tuy nhiên, chúng tôi đã bố trí tăng ca 10–12 giờ/ngày, máy móc hoạt động hết công suất để bảo đảm dòng sông thông thoáng”.

Ghi nhận tại đoạn sông Vàm Cỏ Đông từ xã Phước Vinh đến xã Phước Chỉ cho thấy, nhờ Công ty tăng cường trục vớt, mặt sông đã mở rộng, việc đi lại của người dân thuận lợi hơn. Năm nay, lượng lục bình trên sông Vàm Cỏ Đông đã giảm rõ rệt, chỉ còn khoảng 30% so với cùng kỳ năm 2024 và có xu hướng tiếp tục giảm trong những năm tới”, ông Định nói.

Ông Huỳnh Văn Bân (ngụ ấp Trường Ân, xã Trường Đông) cho biết: “So với năm ngoái, lục bình trên sông đã ít hơn nhiều. Có thời điểm, lục bình tăng đột biến khiến việc di chuyển khó khăn, tốn thêm nhiên liệu. Đặc biệt, khi lục bình chết đi, khối lượng phân hủy gây ô nhiễm hữu cơ, làm nguồn nước bốc mùi, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp. Từ khi đơn vị thi công tăng cường trục vớt, bà con rất phấn khởi. Chúng tôi mong ngành chức năng tiếp tục duy trì để người dân đi lại, sản xuất thuận lợi hơn”.

Ông Lê Hùng Dũng, Giám đốc Cảng vụ Đường thủy nội địa (Sở Xây dựng), cho biết thêm, từ đầu năm 2025 đến nay, lục bình vẫn phát triển nhanh, nhất là tại những đoạn sông hẹp, dòng chảy yếu. Cảng vụ đã phối hợp với đơn vị xử lý tiến hành khảo sát, đánh giá và đề xuất giải pháp. Trong đó, ưu tiên xử lý tại những điểm nghẽn, khu vực thường xuyên có người dân qua lại canh tác, thu hoạch lúa, đồng thời giăng dây để chặn, thu gom lục bình trôi theo dòng chảy.

Về lâu dài, Sở Xây dựng sẽ tiếp tục làm việc với đơn vị thi công, nghiên cứu đầu tư thêm phương tiện, thiết bị hiện đại, tăng ca hợp lý để nâng cao hiệu quả trục vớt. Công tác kiểm tra, giám sát mật độ lục bình trên sông và các tuyến kênh rạch cũng sẽ được tăng cường, bảo đảm giao thông thủy an toàn, thông suốt và góp phần cải thiện môi trường sinh thái sông nước.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, cùng với trục với lục bình, để giám sát và bảo vệ nguồn nước lưu vực sông Vàm Cỏ Đông, từ năm 2006 đến nay, tỉnh Tây Ninh đã đầu tư lắp đặt 6 trạm quan trắc nước mặt tự động tại cầu Thái Hòa, cầu Gò Chai, cầu Gò Dầu, rạch Trưởng Chừa, cầu Tha La, bến Vĩnh Thuận; 59 doanh nghiệp phải lắp đặt quan trắc tự động nước thải, truyền tải dữ liệu liên tục về Trung tâm điều hành thuộc Sở, Trung tâm Chuyển đổi số tỉnh, Bộ Nông nghiệp và Môi trường theo quy định.

Sở Nông nghiệp và Môi trường sẽ kiên quyết xử lý nghiêm và đình chỉ cơ sở gây ô nhiễm môi trường nếu phát hiện tình trạng tổ chức, cá nhân xả nước thải không đạt quy chuẩn theo quy định ra môi trường. Các hành vi sử dụng hóa chất, xung điện trong khai thác thủy sản, hành vi xả thải không đúng quy định gây ô nhiễm môi trường cũng phải được xử lý.