Thư viện Dương Liễu: Một thập kỷ gieo mầm tri thức

Trong không gian yên bình của làng quê Hoài Đức, Hà Nội, nằm gần đình làng và cây đa hàng trăm tuổi, một thư viện nhỏ tựa như mạch nguồn tri thức, tiếp tục nuôi dưỡng bao thế hệ dân làng Dương Liễu. Thư viện Dương Liễu được thành lập từ tình yêu với sách và đam mê văn hóa đọc. Tên "Dương Liễu" gợi nhớ vẻ đẹp của làng quê Bắc bộ và mang trong mình ước mơ về tương lai tươi sáng, nơi sáng tạo và truyền thống hòa quyện tạo nên không gian văn hóa đặc biệt.

Không khí ở thư viện luôn tràn đầy niềm vui với tiếng cười của các em nhỏ. Trẻ em tiểu học và trung học cơ sở, cùng các nhóm bạn thân, thường xuyên đến thư viện đọc sách sau giờ học. Phụ huynh cũng đưa con đến thư viện để cùng nhau khám phá những câu chuyện mới và tìm hiểu thêm về thế giới xung quanh.

Kể từ khi mở cửa vào ngày 11/9/2013, thư viện đã đồng hành cùng nhiều thế hệ học sinh, chứng kiến sự trưởng thành của những đứa trẻ từng đến thư viện với niềm hiếu kỳ về thế giới xung quanh. Nhiều em đã vươn xa, gặt hái thành công trong học tập và cuộc sống, trở thành niềm tự hào của gia đình và xã hội. Sau những thành công đó, các em trở về thư viện, nơi đã gieo mầm những ước mơ đầu tiên, tiếp tục đóng góp, xây dựng cộng đồng ngày càng vững mạnh hơn.

Nguyễn Thị Nga, sinh năm 2004, đã trưởng thành cùng với những giá trị tri thức mà thư viện Dương Liễu mang lại. Hiện nay, Nga đang theo học ngành Quan hệ quốc tế tại Học viện Ngoại giao và giữ vai trò trưởng ban Đối ngoại và Phát triển tại thư viện - một vị trí quan trọng mà Nga tự hào đảm nhận.

Nhớ lại hành trình của mình, Nga chia sẻ: “Em đã bắt đầu là người đọc sách tại thư viện và dần trở thành tình nguyện viên tại đây. Khi còn nhỏ, em tham gia vào một chương trình đặc biệt mang tên 'Nhà phát minh nguyên liệu' do thư viện tổ chức. Chúng em được cùng nhau chế tạo robot và tạo ra những bộ dụng cụ sáng tạo. Đó là sân chơi tuyệt vời, cho những đứa trẻ cơ hội tự do thể hiện sự sáng tạo của mình”.

Lớn lên từ ngôi trường làng, Nga hiếm khi có cơ hội tham gia vào những hoạt động khuyến khích phát triển đa giác quan như vậy. Những hoạt động bổ ích về việc đọc sách đã khơi dậy niềm đam mê và gắn kết Nga với thư viện từ những ngày đầu.

Đặc biệt, những cuốn sách về phát triển bản thân đã giúp Nga nhận ra tầm quan trọng của việc hỗ trợ và đồng hành cùng phụ huynh, giáo viên trong việc hiểu rõ tâm lý học đường. Được truyền cảm hứng từ những cuốn sách trong thư viện Dương Liễu, Nga đã nhiệt tình góp phần vào thành công của dự án WeHere, mang đến những buổi tọa đàm bổ ích với chuyên gia tâm lý. Dự án giúp cải thiện mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái, cũng như nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của sức khỏe tinh thần trong nhà trường.

“Qua thời gian, em và các bạn trẻ khác đã học hỏi rất nhiều từ các anh chị lớn. Thư viện mang đến cho em nhiều cơ hội để phát triển bản thân, thử nghiệm những ý tưởng của riêng mình. Thông qua tổ chức hoạt động, em trưởng thành hơn, được khám phá những điều mới mẻ trong cuộc sống”, Nga bày tỏ.

Từ một đội ngũ nhỏ, thư viện Dương Liễu đã phát triển mạnh mẽ, ngày càng mở rộng mạng lưới vận hành và tổ chức sự kiện. Hồ sơ năng lực của thư viện ghi nhận những con số ấn tượng: 80 thành viên chủ chốt và tình nguyện viên, hơn 150 sự kiện đã được tổ chức từ năm 2013, thu hút 3.500 thẻ bạn đọc đăng ký, hơn 13.000 đầu sách, báo, truyện tranh. Riêng trong năm 2023, tổng thời gian thư viện đã cống hiến cho cộng đồng lên tới 10.812 giờ.

Thư viện Dương liễu hiện có 5 dự án được phát triển, hướng tới đối tượng không chỉ trẻ em mà còn cả học sinh, sinh viên, phụ huynh, giáo viên. Trong đó, WeJoy là dự án giáo dục thông qua các hoạt động sáng tạo giúp trẻ em phát triển thể chất, trí tuệ và kỹ năng xã hội; WeNature tăng cường nhận thức của người dân về bảo vệ môi trường; WeDe dành cho các bạn muốn trải nghiệm thiết kế đồ họa.

Đặc biệt, WeTalk là dự án về truyền thông văn hóa, tôn vinh tiếng nói, kiến thức và trải nghiệm của người dân địa phương. WeTalk khuyến khích mọi người tham gia vào các cuộc trò chuyện, cùng nhau chia sẻ quan điểm và ý kiến, tạo ra một môi trường trao đổi văn hóa tôn trọng, đa dạng. Đội ngũ thư viện coi công việc này là sứ mệnh để xây dựng một cộng đồng giàu tri thức và văn hóa. Theo đó, các cá nhân trong cộng đồng được trang bị không chỉ kiến thức mà còn mở rộng tầm nhìn, tiếp cận các cơ hội giáo dục - trải nghiệm khác nhau.

Đây chính là triết lý của thư viện Dương Liễu: Thư viện là mảnh đất nơi trẻ em và bất cứ ai đều gieo được cho mình những hạt giống của sự tốt đẹp thông qua việc tiếp cận với sách và các hoạt động văn hoá tinh thần. Trong bối cảnh công nghệ số đang phát triển mạnh mẽ, thư viện Dương Liễu cũng thay đổi và thích ứng mỗi ngày, để góp phần là một trung tâm tri thức cộng đồng, tạo nền tảng vững chắc giúp các thế hệ trẻ phát triển toàn diện và trở thành những công dân có trách nhiệm trong tương lai.

Anh Nguyễn Huy Tỉnh - thành viên ban quản trị thư viện - bày tỏ tự hào về những gì đã đạt được. “Dù không dễ dàng để đong đếm tất cả những thành tựu này, nhưng nhìn chung, mô hình thư viện cộng đồng đã nâng cao chất lượng giáo dục cho thế hệ trẻ của Dương Liễu, góp phần cải thiện đời sống văn hóa và tinh thần cho người dân huyện Hoài Đức”.

Trong những năm tới, thư viện Dương Liễu đặt mục tiêu trở thành điểm đến đa dạng, nơi kết nối tri thức và văn hóa qua nhiều không gian và nền tảng khác nhau. Với quyết tâm này, thư viện đã thành lập Local Bookable, một sáng kiến nhằm kết nối và hỗ trợ chuyên môn cũng như kinh nghiệm điều hành cho các thư viện tư nhân và cộng đồng trên khắp cả nước. Đến nay, đội ngũ Dương Liễu đã chia sẻ kinh nghiệm vận hành với 38 thư viện ở hơn 15 tỉnh, thành trong cả nước.

Tuy nhiên, việc tiên phong mô hình thư viện tư nhân, trong bối cảnh nguồn lực hạn hẹp và thiếu các tiền lệ, không phải là điều dễ dàng. Do đó, đội ngũ Dương Liễu mong muốn trở thành một trong những thư viện tư nhân đi đầu, hỗ trợ kiến thức và kinh nghiệm chuyên môn cho các thư viện có cùng mô hình trên khắp cả nước.

Giới thiệu Thư viện Dương Liễu

Thư viện Dương Liễu ở địa chỉ Đội 5, Dương Liễu, Hoài Đức, TP. Hà Nội, là thư viện tư nhân hoạt động vì cộng đồng đầu tiên tại địa phương. Năm 2019, thư viện Dương Liễu nhận bằng khen của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vì những cống hiến cho cộng đồng. Các đối tác của thư viện gồm Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, Nhà xuất bản Trẻ, Nhà xuất bản Kim Đồng, Mạng lưới Thư viện địa phương ở Việt Nam,…