10 cô gái TNXP hy sinh ở Ngã ba Đồng Lộc

Nhớ người chụp những bức ảnh cuối cùng

Xuân Ba - Thứ Ba, 25/07/2023 , 07:33 (GMT+7)

Xuân Ba: Bần thần ngó lại tấm ảnh 10 cô gái anh hùng đang hối hả san lấp hố bom. Tác giả bức ảnh nổi tiếng này là Văn Sắc, phóng viên TTX Việt Nam.

Tác phẩm "Mười cô gái Ngã ba Đồng Lộc". 

Tháng bảy dương lại về Đồng Lộc.

Bao lần qua Ngã ba Đồng Lộc một địa anh thiêng không nhớ nữa?

Bần thần ngó lại tấm ảnh 10 cô gái anh hùng đang hối hả san lấp hố bom cẩn trang trọng trên bức tường phía sau nhà bia phía trước 10 ngôi mộ.

Tác giả bức ảnh nổi tiếng này là Văn Sắc, phóng viên Thông tấn xã Việt Nam.

- Làm việc nơi này có sợ không?

- Sợ chứ. Bất cứ ai đi qua nơi “cửa tử” này cũng phải chạy, không dám đi thong thả. Địch có thể đến bất cứ lúc nào.

- Sợ sao lại làm?

Tần hồn nhiên:

- Thực ra, địch đánh ở đây không phải lúc nào bom bỏ cũng trúng.

- Nếu trúng thì sao?

- Nếu trúng thì chưa chắc đã bị thương. Mà bị thương chưa chắc đã chết.

Đó là đoạn đối thoại của phóng viên nhiếp ảnh Văn Sắc với tiểu đội trưởng tiểu đội 4 Võ Thị Tần trong cái buổi chiều cùng ra hiện trường với 12 cô gái tiểu đội 4 - đại đội 552 - tổng đội 55 TNXP Hà Tĩnh.

Đó cũng là buổi chiều cuối cùng Văn Sắc rời tọa độ lửa Đồng Lộc sau khi bấm máy chiếc Roleiflex cỡ phim 6x6 lưu lại cho hậu thế bức ảnh để đời kia!

Đúng 20 ngày sau, mười cô gái TNXP ấy đã ngã xuống ngay tại tọa độ lửa Đồng Lộc này.

Mùa hè năm 1992, trong chuyến xuôi Nam ghé qua Ngã ba Đồng Lộc, anh Văn Sắc kể lại rành rọt cho tôi nghe lai lịch bức ảnh chụp năm 1968 ấy.

“Lúc bấy giờ, tôi không nghĩ bức ảnh mình chụp có tới 3 bóng, dưới hố bom là nước, hình các cô in bóng trên mặt nước, rồi mặt trời rọi vào lưng họ in bóng lên mặt đất, lúc in ảnh, tôi thực sự bất ngờ. Bình thường, ảnh chỉ có hai bóng mà thôi. Nếu là các máy thông thường, có lẽ tôi không thể chụp được bức ảnh ấy. May sao hôm đó mang theo cái Roleiflex 6x6 mới bao hết được miệng hố bom”.

Nhà báo Văn Sắc trong khu Nghĩa trang Đồng Lộc năm 1992 (Thời điểm Khu Nghĩa trang chưa tu tạo). Ảnh: Xuân Ba.

Năm 2006, phóng viên Hoàng Văn Sắc được trao tặng Giải thưởng Nhà nước với bức ảnh nổi tiếng này.

Ở tuổi 80, nhiếp ảnh gia Văn Sắc đã đến Bát Tràng mang theo tấm ảnh mười cô gái…

Những người thợ tài hoa làng Bát Tràng đã tỷ mẩn truyền thần khuôn hình sang chất liệu sứ. Khi biết việc, cảm cái tình lẫn cái tài của ông khách, họ chỉ lấy công 12 triệu đồng một bức. Nghe nói thời giá ấy phải gấp đôi!

Xong xuôi, Văn Sắc thuê xe con cẩn thận rinh hai bức sứ cao 1m, rộng 1,2m vào Khu di tích Đồng Lộc.

Bữa ấy, Ban quản lý Khu di tích tá hỏa khi thấy một ông lão tóc bạc trắng cùng người nhà khệ nệ bê hai bức ảnh vào tặng… Mãi một hồi lâu mới khiêm tốn giới thiệu mình là tác giả.

Bức ảnh sau đó đã được sao và cẩn trên tường bia trước 10 ngôi mộ như bây giờ.

Giờ ngắm ảnh, bồi hồi tưởng nhớ người trong ảnh lẫn người chụp.

Nghệ sĩ Văn Sắc mới mất vài năm nay.

Xuân Ba
Tin khác
‘Em bé Napalm’ trần tình về nhiếp ảnh gia Nick Ut
‘Em bé Napalm’ trần tình về nhiếp ảnh gia Nick Ut

‘Em bé Napalm’ là bức ảnh nổi tiếng nhất về chiến tranh Việt Nam, sau nửa thế kỷ lại xôn xao dư luận về câu chuyện bản quyền liên quan đến tác giả Nick Ut.

Viết về Bác như cuộc đời đã chọn
Viết về Bác như cuộc đời đã chọn

Nguyễn Hưng Hải là trường hợp đặc biệt trong số các nhà văn, nhà thơ dành cả cuộc đời, phần lớn thi nghiệp theo đuổi đề tài về Bác Hồ.

100 năm Ngày sinh nhà văn Đoàn Giỏi
100 năm Ngày sinh nhà văn Đoàn Giỏi

Nhắc đến Đoàn Giỏi là nhắc đến 'Đất rừng phương Nam'. Thế nhưng, nhà văn của Nam Bộ ấy còn được công chúng yêu mến bởi rất nhiều những tác phẩm bất hủ khác.

'Mưa hạ ở Sài Gòn' vọng vào nhau tiếng trong veo
'Mưa hạ ở Sài Gòn' vọng vào nhau tiếng trong veo

‘Mưa hạ ở Sài Gòn’ là tên gọi tập thơ chứa đựng nhiều bâng khuâng với cuộc đời, của tác giả Tố Hoài ở độ tuổi bát thập đã trải qua không ít thăng trầm.

Nhà văn Minh Chuyên: Kết nối ký ức vì những điều tốt đẹp
Nhà văn Minh Chuyên: Kết nối ký ức vì những điều tốt đẹp

Hơn 300 tác phẩm văn học, 200 bộ phim và nhiều công trình đề tài hậu chiến, giờ đây ở tuổi gần bát thập, nhà văn Minh Chuyên vẫn miệt mài kết nối ký ức.

Tôi viết 'Gọi người', 'Mắt biếc'
Tôi viết 'Gọi người', 'Mắt biếc'

Tôi viết gọi những đồng đội thân yêu về thăm lại Trường Sơn một thời bom đạn; tôi viết để tạ lỗi với đồng bào trên dải Trường Sơn của Tổ quốc tôi.

Cốt cách người Việt qua lối sống ăn mặc thong dong
Cốt cách người Việt qua lối sống ăn mặc thong dong

Cốt cách người Việt được tác giả Đỗ Quang Tuấn Hoàng tìm hiểu và phác thảo những nét sinh động trong cuốn sách ‘Việt Nam ăn mặc thong dong’.

'Lệ Chi Viên' tái dựng cuộc đời anh hùng dân tộc Nguyễn Trãi
'Lệ Chi Viên' tái dựng cuộc đời anh hùng dân tộc Nguyễn Trãi

‘Lệ Chi Viên’ được tái dựng từ ‘Bí mật vườn Lệ Chi’ nổi tiếng hơn hai thập niên trước, cho thấy sân khấu về đề tài lịch sử vẫn có sức hấp dẫn công chúng.

Thanh kiếm và lưỡi cày
Thanh kiếm và lưỡi cày

Nếu mỗi người sẽ có đủ minh triết để vui vẻ hài lòng với những điều nhỏ nhặt mình làm thì thanh kiếm sẽ không cần tồn tại nữa. Khi điều đó chưa xảy ra thì thanh kiếm vẫn còn hiện diện bên lưỡi cày.

30/4 năm nay, các bạn đi đâu?
30/4 năm nay, các bạn đi đâu?

Tôi cảm thấy biết ơn với những người đã ngã xuống. Biết ơn với những người còn sống – tiếp tục sống một cuộc đời bình dị mà đẹp đẽ như ông tôi. Và đó là lý do 30/4 năm nay, tôi không đi đâu cả. Tôi chỉ muốn về với ông mệ.

Ba tôi nhận lệnh mở đường Trường Sơn
Ba tôi nhận lệnh mở đường Trường Sơn

Ba tôi, Thiếu tướng Võ Bẩm, là tư lệnh đầu tiên của lực lượng mở đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh huyền thoại.  

Nhớ ơn thế hệ chân trần chí thép đánh bại công nghệ của siêu cường
Nhớ ơn thế hệ chân trần chí thép đánh bại công nghệ của siêu cường

Chúng tôi biết ơn thế hệ đi trước - những người đã bám trụ trong lòng đất chật hẹp để chiến đấu giành độc lập dân tộc cho thế hệ hôm nay được sống và học tập trong bầu trời hòa bình.