Tiếp tục Phiên họp thứ 50 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chiều 14/10, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến vào dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản. Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan điều hành nội dung thảo luận.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và các Phó Chủ tịch Quốc hội tại phiên thảo luận. Ảnh: Cổng Thông tin điện tử Quốc hội.
Rà soát các nội dung về nguồn thu khoáng sản
Góp ý vào dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh, dự án luật lần này cần rà soát các nội dung liên quan đến nguồn thu khoáng sản, đấu giá quyền khai thác khoáng sản và các khoáng sản đặc thù.
Ông dẫn chứng, thời gian qua, giá vật liệu xây dựng tại Quảng Nam, Đà Nẵng và một số địa phương tăng cao, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các dự án xây dựng, tác động tiêu cực đến tình hình sản xuất kinh doanh và tốc độ tăng trưởng của các địa phương. Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng nguyên nhân là do việc xác định trữ lượng tài nguyên không chính xác và quản lý chưa tốt. Vì vậy, dự án Luật lần này cần nhấn mạnh đến công tác quản lý, tránh lợi dụng sơ hở, gây thất thoát, lãng phí tài nguyên cũng như để xảy ra tình trạng tiêu cực.
Đồng tình với quan điểm trên, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải cho rằng, việc đánh giá trữ lượng khoáng sản là cần thiết. Ngoài ra, đại biểu đề xuất ban soạn thảo nghiên cứu, đưa vào dự án luật những nội dung khái quát liên quan đến công nghệ, kỹ thuật, phương pháp, kiểm tra, thanh tra việc đánh giá trữ lượng khoáng sản để ngăn chặn kịp thời thất thoát tài nguyên.
Dự báo tác động tiêu cực của hoạt động khai khoáng với đối tượng chịu tác động trực tiếp
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Lâm Văn Mẫn nêu quan điểm, dự án Luật chưa có quy định cụ thể liên quan đến chính sách dân tộc, đặc thù tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, trong khi đây là những địa bàn tập trung nhiều trữ lượng tài nguyên khoáng sản. Mặt khác, với sinh kế chủ yếu dựa vào đất, nước, rừng, các hoạt động khai thác khoáng sản có thể ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến đời sống, văn hoá, môi trường sống của đồng bào dân tộc thiểu số. Đại biểu cho rằng cần lồng ghép các chính sách dân tộc vào dự án luật nhằm đảm bảo phát triển bền vững, hài hoà lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.
Đại biểu đề nghị, cơ quan soạn thảo có dự báo tác động tiêu cực đối với đối tượng chịu tác động trực tiếp, liên quan đến hoạt động khai thác khoáng sản tại khu vực miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan phát biểu kết luận phiên thảo luận. Ảnh: Cổng Thông tin điện tử Quốc hội.
Liên quan đến phạm vi sửa đổi của dự án luật, theo báo cáo thẩm tra của Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, chưa nên luật hóa đối với các nội dung đã được quy định trong Nghị quyết số 66.4/2025/NQ-CP của Chính phủ, về các cơ chế, chính sách đặc thù nhằm tháo gỡ khó khăn trong triển khai Luật Địa chất và khoáng sản năm 2024. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho rằng, Nghị quyết trên chỉ được thực hiện đến hết ngày 28/2/2027. Vì vậy, cần nghiên cứu, đánh giá kỹ, nếu nội dung phù hợp thì nên luật hoá ngay trong dự án Luật lần này, tránh trường hợp Luật tiếp tục phải sửa đổi, bổ sung tại thời điểm sau tháng 2/2027.
Về quy định quản lý đất hiếm, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nhất trí với việc bổ sung một chương riêng quy định về quản lý, khai thác, sử dụng đất hiếm. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu thêm việc bổ sung một chương cụ thể về đất hiếm hay bổ sung một chương về khoáng sản chiến lược, trong đó có đất hiếm, để bao quát và đầy đủ hơn. Bởi ngoài đất hiếm, các chủ trương, chính sách của Đảng cũng yêu cầu có khung pháp lý quản lý nhiều loại khoáng sản chiến lược khác như titan, uranium…
Ngoài ra, các đại biểu cũng yêu cầu ban soạn thảo rà soát các nội dung để thống nhất, đồng bộ với quy định của pháp luật về quy hoạch, đầu tư, xây dựng, kịp thời tháo gỡ những khó khăn trong thực tiễn.
Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng ghi nhận và tiếp thu các ý kiến của các đại biểu, đồng thời giải trình thêm các nội dung liên quan. Quyền Bộ trưởng cũng cho biết Bộ sẽ hoàn thiện hồ sơ dự án Luật trên cơ sở kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đề nghị Chính phủ tiếp thu ý kiến của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội để hoàn thiện dự thảo Luật. Theo đó, tập trung vào các nội dung, tiêu chí khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản; cắt giảm, đơn giản hoá thủ tục hành chính; phân quyền, phân cấp, đảm bảo tháo gỡ vướng mắc, bất cập, cản trở sự phát triển, khơi thông các điểm nghẽn; phòng chống tham nhũng, tiêu cực…
Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng phát biểu tiếp thu ý kiến.Ảnh: Cổng Thông tin điện tử Quốc hội.
Đối với các nội dung được quy định trong Nghị quyết số 66.4/2025/NQ-CP, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ rà soát, cân nhắc, đánh giá tác động chính sách, không tạo kẽ hở để dẫn đến sai phạm. Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất việc sửa đổi, bổ sung quy định tiêu chí khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản nhằm bảo đảm an ninh năng lượng, an ninh quốc phòng, sử dụng hiệu quả khoáng sản chiến lược quan trọng. Đề nghị Chính phủ rà soát, hoàn thiện quy định khu vực không đấu giá khai thác khoáng sản bảo đảm tính công khai, minh bạch, tránh dẫn đến tình trạng “đầu cơ, giữ mỏ”, làm ảnh hưởng tiêu cực đến việc phát triển mới các dự án thăm dò, khai thác khoáng sản theo quy định.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với các quy định đặc thù về quản lý đất hiếm, đề nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo rà soát quy định, bảo đảm thể chế hoá chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư về chiến lược quản lý, khai thác và sử dụng tài nguyên đất hiếm, phục vụ phát triển đất nước. Phó Chủ tịch Quốc hội giao Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường hoàn thiện báo cáo thẩm tra, trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp thứ 10.
