Sáng 10/12, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và sự điều hành của Phó chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường với 442/444 đại biểu có mặt tán thành, đạt 99,54%.
Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan điều hành phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng
Khẩn trương xử lý ô nhiễm không khí tại hai đô thị lớn
Qua đánh giá việc thực hiện chính sách, pháp luật về môi trường từ khi Luật Bảo vệ môi trường 2020 có hiệu lực, Nghị quyết cho thấy Quốc hội đồng tình với kết quả giám sát trong Báo cáo 756/BC-ĐGS ngày 26/10/2025, đồng thời chỉ rõ những mặt đạt được, hạn chế và nguyên nhân.
Quốc hội yêu cầu Chính phủ và Thủ tướng chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương thực hiện nghiêm các kiến nghị của Đoàn giám sát, tập trung vào nhóm nhiệm vụ cấp thiết, trong đó thực hiện ngay các biện pháp kiểm soát và cải thiện tình trạng ô nhiễm không khí tại Hà Nội và TP.HCM.
Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết về tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường với tỷ lệ 442/444 tổng số ĐBQH có mặt tán thành. Ảnh: Phạm Thắng
Nghị quyết nhấn mạnh yêu cầu đổi mới tư duy, hoàn thiện thể chế, chính sách và triển khai quyết liệt, hiệu quả. Quốc hội đề nghị chấm dứt quan điểm cho rằng “bảo vệ môi trường sẽ làm cản trở tăng trưởng kinh tế”.
Các nhóm nhiệm vụ trọng tâm gồm: Hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu môi trường; giao rõ chỉ tiêu và trách nhiệm cho từng địa phương, gắn đánh giá kết quả với người đứng đầu.
Bổ sung chỉ tiêu tăng trưởng carbon thấp vào hệ thống chỉ tiêu phát triển quốc gia và kế hoạch kinh tế - xã hội hằng năm.
Thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, coi chất thải là tài nguyên trên môi trường số; phát triển công nghệ xanh, năng lượng tái tạo, công nghiệp và dịch vụ môi trường.
Tiếp tục kinh tế hóa môi trường, định giá tài nguyên, chi trả dịch vụ hệ sinh thái; nâng cao hiệu quả thuế và phí môi trường; thực hiện nghiêm nguyên tắc “người hưởng lợi phải đóng góp, người gây ô nhiễm phải trả tiền”.
Nghị quyết cũng yêu cầu tiếp tục chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho địa phương theo nguyên tắc “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, đồng thời cải cách thủ tục hành chính.
Ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về không khí sạch
Quốc hội giao Chính phủ tổng kết việc thi hành Luật Bảo vệ môi trường 2020 và đề xuất sửa đổi, bổ sung luật, trình Quốc hội khóa XVI vào đầu nhiệm kỳ. Song song, các bộ, ngành phải rà soát, sửa đổi các quy định liên quan đến thuế, phí bảo vệ môi trường.
Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Quang Khánh
Việc rà soát, đánh giá và điều chỉnh chiến lược, quy hoạch và kế hoạch ứng phó biến đổi khí hậu cũng được yêu cầu thực hiện, đặc biệt ở các khu vực nhạy cảm như Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng, đồng bằng sông Cửu Long và vùng ven biển. Mục tiêu là mở rộng và kiến tạo không gian phát triển mới, bảo đảm nguyên tắc xuyên suốt: không đánh đổi môi trường để lấy phát triển kinh tế.
Quốc hội yêu cầu Chính phủ ban hành và triển khai hiệu quả Kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng không khí giai đoạn 2025 - 2030, tầm nhìn 2045; đồng thời khẩn trương đánh giá khả năng chịu tải và công bố kế hoạch quản lý chất lượng nước mặt ở các lưu vực sông quan trọng.
Nhiều đoạn sông ô nhiễm nghiêm trọng như Ngũ Huyện Khê, Tô Lịch, hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải phải được ưu tiên cải thiện.
Năm 2025 cắt giảm 16% và phân cấp khoảng 73% thủ tục hành chính
Tổng thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Lê Quang Mạnh, Phó trưởng Đoàn giám sát cho biết Đoàn giám sát đã phối hợp với các cơ quan liên quan để tiếp thu, giải trình đầy đủ ý kiến đại biểu và hoàn thiện dự thảo Nghị quyết (báo cáo 1534 ngày 9/12/2025).
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Lê Quang Mạnh - Phó trưởng Đoàn giám sát của Quốc hội trình bày báo cáo. Ảnh: Phạm Thắng.
Về ý kiến cho rằng thẩm định ĐTM và cấp giấy phép môi trường còn kéo dài, ông Mạnh cho biết Luật Bảo vệ môi trường 2020 đã nâng trách nhiệm của doanh nghiệp và Chính phủ đã phân cấp mạnh mẽ. Năm 2025, thủ tục hành chính về môi trường đã cắt giảm 16% và phân cấp khoảng 73%.
Tại kỳ họp này, Chính phủ cũng trình sửa đổi Luật Bảo vệ môi trường theo hướng tiếp tục cắt giảm đối tượng và phân cấp cho địa phương giải quyết gần 90% thủ tục hành chính. Dự thảo Nghị quyết yêu cầu kiện toàn bộ máy môi trường theo mô hình chính quyền 2 cấp, gắn đào tạo năng lực cho cán bộ cơ sở.
Về đề xuất tăng mức phạt vi phạm môi trường, ông Mạnh cho biết mức phạt hiện đã ở mức tối đa theo Luật Xử lý vi phạm hành chính. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang trình Chính phủ dự thảo nghị định sửa đổi Nghị định 45/2022/NĐ-CP theo hướng tăng chế tài với một số hành vi vi phạm.
Liên quan đến nguồn lực môi trường còn hạn chế, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết dự thảo đã bổ sung nhiệm vụ tăng dần chi ngân sách cho môi trường, đẩy mạnh xã hội hóa; hoàn thiện công cụ kinh tế như trái phiếu xanh, tín dụng xanh và phát huy vai trò Quỹ bảo vệ môi trường.
