Thời điểm này, TP.HCM đang khẩn trương rà soát toàn bộ đội tàu, siết chặt các quy định quản lý để đảm bảo không còn tàu vi phạm ra khơi. Công việc được Chi cục Thủy sản và Kiểm ngư khu vực 3 tập trung nhằm chuẩn bị chu đáo nhất các phần việc trước khi đoàn thanh tra của Ủy ban châu Âu (EC) đến Việt Nam để đánh giá công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU).
TP.HCM đang tăng cường kiểm tra các đội tàu, thực hiện các phần việc theo khuyến nghị của EC nhằm cùng cả nước chung tay gỡ 'thẻ vàng' IUU. Ảnh: Lê Bình.
Tính đến giữa tháng 7/2025, đội tàu toàn TP.HCM có 4.802 tàu đã đăng ký, cấp phép, trong đó 2.376 tàu hoạt động vùng khơi. Tỷ lệ lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS) đạt 97,72%, nhưng vẫn còn một số tàu chưa hoàn thiện thủ tục đăng ký, đăng kiểm, giấy phép hoặc vận hành VMS không liên tục.
“Đây là những lỗ hổng có thể ảnh hưởng đến kết quả đợt thanh tra sắp tới, khi EC đánh giá Việt Nam dựa trên bốn khuyến nghị chính: quản lý đội tàu, giám sát hoạt động, truy xuất nguồn gốc và xử lý vi phạm”, bà Mạc Thị Nga, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản và Kiểm ngư khu vực 3, Bà Rịa - Vũng Tàu cho hay.
Trong quá trình rà soát, xã Phước Hải được xác định là địa phương có nhiều tàu chưa đáp ứng điều kiện xuất bến. Hiện vẫn còn gần 100 tàu (chủ yếu là tàu truyền thống dài trên 15m) nhưng công suất nhỏ, chưa đạt tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật. Một số tàu khác hết hạn giấy phép khai thác, chưa đăng kiểm hoặc chưa lắp đặt đầy đủ thiết bị giám sát hành trình.
Không ít trường hợp thuộc diện “3 không”: không giấy phép, không đăng kiểm, không nhật ký hành trình. Những tàu này buộc phải nằm bờ, khiến chủ tàu và ngư dân mất nguồn thu, trong khi địa phương chịu áp lực lớn từ yêu cầu hoàn thiện 100% hồ sơ trước đợt kiểm tra.
TP.HCM kiên quyết không cho tàu không đủ điều kiện ra khơi, đồng thời ngăn chặn việc tắt giám sát và xâm phạm vùng biển nước ngoài. Ảnh: Lê Bình.
Nguyên nhân tồn tại nhiều tàu không đủ điều kiện phần lớn xuất phát từ thói quen đóng tàu truyền thống theo thiết kế cũ, chưa đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành. Một số ngư dân chưa quen với quy định ghi nhật ký, vận hành VMS liên tục hoặc chậm làm thủ tục gia hạn giấy phép do khó khăn kinh tế. Việc xử lý dứt điểm tình trạng này không chỉ để đáp ứng yêu cầu của EC mà còn là bước cần thiết để hình thành nghề cá chuyên nghiệp, an toàn và có trách nhiệm.
Khác với Phước Hải, xã Đất Đỏ đã đạt 100% tàu cá đủ điều kiện xuất bến. Tất cả phương tiện được đăng ký, đăng kiểm, cấp phép và lắp đặt thiết bị VMS, dữ liệu khai thác được cập nhật đầy đủ lên hệ thống quốc gia. Địa phương này cũng duy trì tổ kiểm tra thường xuyên tại cảng cá, kiên quyết không cho tàu “3 không” ra khơi, xử phạt nghiêm các trường hợp cố tình vi phạm.
Việc thực thi chính sách chống khai thác IUU phụ thuộc lớn vào sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền cơ sở và ý thức của từng chủ tàu. Khi các tiêu chí được đáp ứng đầy đủ, tàu cá không chỉ được phép vươn khơi mà sản phẩm thủy sản khai thác còn đủ điều kiện xuất khẩu sang các thị trường khó tính.
Các lực lượng kiểm ngư, biên phòng, cảng cá được chỉ đạo tăng cường kiểm tra, kiểm soát đội tàu chặt trước và sau chuyến biển. Quan điểm của TP.HCM là “không để tàu không đủ điều kiện ra khơi”, đồng thời ngăn chặn triệt để tình trạng tắt thiết bị VMS hoặc xâm phạm vùng biển nước ngoài.
Việc chuẩn bị kỹ lưỡng cho đợt thanh tra EC lần này không chỉ nhằm tháo gỡ "thẻ vàng", khôi phục uy tín thủy sản Việt Nam trên thị trường quốc tế, mà còn hướng tới xây dựng nghề cá hiện đại, bền vững.
