Thủy lợi là nền tảng vững chắc trong xây dựng nông thôn mới

Hiệu quả từ hệ thống thủy lợi hoàn chỉnh

Đồng Tháp - vùng đất nông nghiệp trù phú của ĐBSCL, được Bộ Nông nghiệp và Môi trường đánh giá là địa phương đi đầu trong đầu tư, phát triển thủy lợi nội đồng phục vụ nông nghiệp. Các công trình thủy lợi hoàn thiện không chỉ đảm bảo nguồn nước cho sản xuất và sinh hoạt, mà còn giúp nông dân yên tâm canh tác, nâng năng suất bình quân lên tới 15% so với trước đây.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Tháp, toàn tỉnh hiện có hơn 4.073 km kênh trục, kênh dẫn, phục vụ 485.132 ha đất nông nghiệp, 2.616 cống điều tiết, 1.219 trạm bơm điện và hơn 1.300 ô bao sản xuất. Hệ thống này giúp kiểm soát lũ, ngăn mặn, tiêu úng, cung cấp nước chủ động, tạo điều kiện thuận lợi để người dân sản xuất 3 vụ lúa/năm.

Ông Lê Hà Luân, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Tháp, cho biết: Thời gian qua được trung ương và địa phương đầu tư hàng nghìn tỷ đồng vào thủy lợi nội đồng, thay thế dần trạm bơm dầu bằng trạm bơm điện nhằm tiết kiệm chi phí, giảm ô nhiễm môi trường và an toàn hơn trong vận hành, những vùng đất phèn nặng trước đây như Tam Nông, Tháp Mười, Tân Hồng, Tân Phước, Cai Lậy, Gò Công… nay trở thành cánh đồng lúa và vườn cây ăn trái trù phú.

Việc kiểm soát tốt nguồn nước giúp nông dân trong tỉnh áp dụng hiệu quả mô hình “1 phải 5 giảm”, giảm phát thải khí nhà kính và nâng cao giá trị hạt gạo, cây ăn trái. Đồng thời Đồng Tháp còn đặt mục tiêu thu gom 100% rơm rạ vào năm 2030, thay vì đốt ngoài đồng gây ô nhiễm.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đánh giá cao các công trình thủy lợi phục vụ sản xuất của Đồng Tháp, xem đây là nền tảng quan trọng để thực hiện Đề án “Phát triển 1 triệu ha lúa chất lượng cao, giảm phát thải”. Với việc kiểm soát nước chủ động, nông dân dễ dàng liên kết sản xuất, áp dụng kỹ thuật tiên tiến, hướng đến nền nông nghiệp thông minh, thân thiện môi trường.

Ông Nguyễn Văn Khanh, Chủ nhiệm Tân Hưng Hội quán (xã Tam Nông), chia sẻ: Từ khi hệ thống thủy lợi được Nhà nước đầu tư đưa vào hoạt động gần 4 năm nay, không chỉ đảm bảo nguồn nước tưới cho sản xuất nông nghiệp mà còn giúp gắn kết sản xuất giữa nông dân và doanh nghiệp. Gần 170 ha lúa của các thành viên trong Hội quán đều đạt năng suất cao nhờ điều tiết nước thuận lợi. Cũng từ sản xuất nông nghiệp tốt, nông dân tăng thu nhập, từ đó góp phần vào việc xây dựng nông thôn mới tại địa phương ngày càng giàu đẹp và xanh sạch hơn.

Còn ông Nguyễn Văn Định, nông dân xã Hồng Ngự, cho biết: Trước đây, canh tác lúa phải trông chờ thời tiết, thiếu nước mùa khô, lũ lớn thì ngập úng. Nay nhờ hệ thống thủy lợi hoàn chỉnh, 2 ha lúa của gia đình ông sản xuất 3 vụ đều đặn, năng suất tăng, thu nhập ổn định.

Các HTX như Tân Cường, Phú Hưng, Mỹ Đông (ở xã Tam Nông, Tháp Mười và Tràm Chim, tỉnh Đồng Tháp) ghi nhận khi có thủy lợi hoàn chỉnh thì chi phí tưới tiêu trong sản xuất giảm. Đồng thời có điều kiện mở rộng quy mô, ứng dụng giống lúa chất lượng cao phục vụ tốt cho việc sản xuất lúa chất lượng cao hướng đến xuất khẩu.

Đồng Tháp chuyển mình cùng nông thôn mới

Việc phát huy hiệu quả cao trong sản xuất nông nghiệp, thủy lợi mà còn góp phần quan trọng vào Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới sau 14 năm triển khai. Đến thời điểm này, Đồng Tháp đã có hơn 114 xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó 58 xã đạt nông thôn mới nâng cao và 6 xã đạt kiểu mẫu. Thu nhập bình quân khu vực nông thôn đạt gần 68,5 triệu đồng/người/năm, tăng gấp 5,7 lần so với năm 2011; tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 1,08%.

Đặc biệt, nhờ nền tảng hạ tầng thủy lợi đồng bộ, Đồng Tháp linh hoạt gắn xây dựng nông thôn mới với tái cơ cấu ngành nông nghiệp, giảm nghèo bền vững, phát triển sản phẩm OCOP và nhiều mô hình sáng tạo như “làng thông minh”, “cây xoài nhà tôi” hay “sản xuất lúa sinh thái gắn bảo tồn sếu đầu đỏ”.

Theo Ban chỉ đạo các chương trình mục tiêu quốc gia tỉnh, hơn 99% người dân được khảo sát hài lòng với kết quả xây dựng nông thôn mới. Ông Nguyễn Văn Nhung (xã Tân Nhuận Đông, tỉnh Đồng Tháp) kể: “Tôi sẵn sàng hiến đất mở đường vì thấy chính quyền làm để phục vụ cho dân là chính. Giờ đường rộng rãi, vận chuyển hàng hóa dễ dàng, đời sống bà con cải thiện thực sự rõ rệt”.

Trong giai đoạn 2021–2025, Đồng Tháp tiếp tục ưu tiên đầu tư 8 công trình trọng điểm trị giá hơn 2.185 tỷ đồng, gồm xử lý sạt lở bờ sông Tiền, đảm bảo nước sạch nông thôn và mở rộng thủy lợi thông minh. Đây là cơ sở để tỉnh duy trì thế mạnh sản xuất lúa chất lượng cao, vừa phục vụ tiêu dùng trong nước vừa hướng đến xuất khẩu.

Đồng Tháp xác định mục tiêu không chỉ dừng lại ở đạt chuẩn các tiêu chí nông thôn mới, mà phải nâng cao chất lượng cuộc sống người dân, phát huy giá trị văn hóa, bảo vệ môi trường và xây dựng hệ sinh thái nông nghiệp hiện đại. Ông khẳng định nông thôn mới phải gắn với đời sống, con người và cộng đồng bền vững.

Với phương châm “Dân giám sát – chính quyền minh bạch – cộng đồng hành động”, Đồng Tháp sẽ tập trung vào cấp xã nơi gần dân nhất, sát thực tiễn nhất. Kết quả đạt được hôm nay là sự đồng lòng, chung sức của cả hệ thống chính trị và nhân dân, tạo nền tảng vững chắc để Đồng Tháp tiếp tục hướng tới một nông thôn mới phồn vinh, hiện đại và đáng sống.

“Thực tế cho thấy, đầu tư thủy lợi nội đồng không chỉ nâng cao năng suất nông nghiệp mà còn góp phần định hình diện mạo nông thôn mới Đồng Tháp là nơi đáng sống, đáng làm việc và là hình mẫu về nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh”, Bí thư Tỉnh ủy Đồng Tháp Lê Quốc Phong nhấn mạnh.

Thủy lợi Đồng Tháp không chỉ tạo nền tảng sản xuất nông nghiệp hiệu quả mà còn gắn chặt với xây dựng nông thôn mới, khẳng định hướng đi bền vững, đưa cuộc sống người dân đất sen hồng ngày càng ấm no, thịnh vượng.