Thoát nghèo nhờ nông nghiệp xanh: [Bài 3] Ghi nhận ở Diên Thọ

Chuyển đổi bền vững, lợi ích kép cho nông dân

Xã Diên Thọ, tỉnh Khánh Hòa đã trở thành một điểm sáng trong việc chuyển đổi phương thức sản xuất nông nghiệp theo hướng bền vững. Sự chuyển đổi này là nhờ vào việc triển khai và tổ chức thực hiện Dự án “Tuyên truyền, vận động nông dân xử lý rác thải tại Việt Nam, góp phần vào nỗ lực giảm phát thải khí nhà kính của cộng đồng quốc tế” do Hội Nông dân tỉnh Khánh Hòa chỉ đạo.

Mục đích cốt lõi của mô hình kinh tế tuần hoàn này là giảm thiểu tác động xấu đến môi trường và tận dụng triệt để rác thải hữu cơ trong quá trình sản xuất, chế biến. Rác thải được ủ thành phân bón nhằm cải tạo đất, đồng thời giúp giảm chi phí đầu vào và tăng lợi nhuận cho nông dân. Đến nay, Hội Nông dân xã đã triển khai và hướng dẫn cho hàng trăm hộ gia đình trên địa bàn thực hiện mô hình ủ phân hữu cơ từ các phụ phẩm nông nghiệp có sẵn tại hộ gia đình. Mô hình xử lý chất thải khép kín đã mang lại lợi ích kép cho nhiều hộ nông dân.

Điển hình là gia đình ông Trần Văn Anh Tuấn, thôn Đồng Bé, chăn nuôi 500 con gà/lứa, đồng thời canh tác 3 sào lúa và 50 cây bưởi. Ông Tuấn cho biết, trước đây, việc xử lý rơm rạ của gia đình sau mỗi vụ thu hoạch lúa thường gây ô nhiễm nặng do đốt bỏ, phát sinh khói bụi độc hại.

Tuy nhiên, từ vụ hè thu năm 2023, sau khi được tập huấn, ông đã gom rơm và kết hợp thêm 30% trấu để làm đệm lót sinh học dày 20 cm cho chuồng gà. Mô hình này đã thay đổi hoàn toàn hoạt động chăn nuôi của gia đình. Chuồng gà hoàn toàn không còn mùi hôi từ phân thải và nước tiểu, giúp ông không phải tốn công dọn dẹp chuồng hàng ngày như trước. Hơn nữa, đàn gà sinh trưởng và phát triển tốt, với tỷ lệ nuôi đạt 95%.

Nhờ đó, mỗi năm ông nuôi 2-3 lứa, sau khi trừ chi phí, lãi từ 45-50 triệu đồng. Ngoài ra, ông Tuấn còn dùng phân hữu cơ thu được từ đệm lót (kết hợp rơm) để bón vườn bưởi, giúp cây trồng phát triển rất tốt. Nhờ việc này, gia đình ông đã giảm khoảng 40% chi phí phân bón, đồng thời giúp cây bưởi cho năng suất và chất lượng tốt, nâng cao thu nhập đáng kể, phát triển kinh tế bền vững.

Tương tự, ông Nguyễn Ngọc Huy, thôn Lễ Thạnh, cũng tận dụng rơm từ việc trồng hơn 1,2 ha lúa để ủ phân hữu cơ bón cho 700 cây xoài trên diện tích gần 2 ha. Ông Huy chia sẻ, trước đây việc lạm dụng phân vô cơ khiến đất bạc màu nhanh chóng, ảnh hưởng đến năng suất cây trồng. Sau khi áp dụng phương pháp ủ rơm thành phân hữu cơ để bón, đất không chỉ tươi tốt hơn và tiết kiệm 40% chi phí phân bón, mà còn giúp năng suất xoài ổn định. Nhờ đó, mỗi năm ông thu hoạch xoài lãi từ 80-100 triệu đồng/ha, giúp thoát nghèo và ổn định cuộc sống.

Đòn bẩy kinh tế và mục tiêu giảm nghèo bền vững

Đánh giá tổng thể về hiệu quả, ông Nguyễn Anh Tuấn, Chủ tịch Hội Nông dân xã Diên Thọ cho biết, các mô hình triển khai trên địa bàn tận dụng triệt để các phế phẩm nông nghiệp như rơm, cây bắp, thân, dây các loại rau màu... cùng các chế phẩm EM, Trichoderma và mật rỉ đường để tạo ra phân bón hữu cơ. Phân hữu cơ thu lại sau thời gian ủ từ 45 - 70 ngày.

Chủ tịch Hội Nông dân xã Diên Thọ khẳng định: Các mô hình này không chỉ giúp tận dụng chất thải hữu cơ thành phân bón, giúp tăng độ phì nhiêu cho đất, thân thiện với môi trường, mà còn mang lại lợi ích kinh tế trực tiếp và bền vững. Việc giảm đáng kể chi phí mua phân bón hóa học và tăng năng suất cây trồng đã giảm gánh nặng tài chính cho nông dân, tạo ra nguồn thu nhập ổn định và bền vững hơn so với phương thức canh tác truyền thống.

Ông Tuấn còn cho biết thêm, thông qua việc giúp nông dân tự chủ được nguồn phân bón, nâng cao chất lượng nông sản và giảm chi phí đầu vào, mô hình này đã và đang góp phần tích cực vào công cuộc phát triển nông nghiệp, xóa đói giảm nghèo bền vững tại địa phương. 

Quan trọng hơn, mô hình còn cung cấp kiến thức, kỹ thuật để người dân có thể tự lực cải thiện kinh tế mà không phụ thuộc quá nhiều vào các yếu tố bên ngoài. 

Theo ông Tuấn, với những kết quả tích cực đã đạt được, Hội Nông dân xã Diên Thọ sẽ tiếp tục nhân rộng mô hình này, tuyên truyền, vận động thêm các thành viên khác tham gia xử lý rác thải hữu cơ, hướng đến mục tiêu xây dựng một nền nông nghiệp xanh và bền vững, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho toàn thể nông dân trong xã.