| Hotline: 0983.970.780

Thứ Bảy 04/02/2023 , 18:12 (GMT+7)

Rằm tháng Giêng: Phóng sinh đúng cách giúp bảo vệ hệ sinh thái

Thứ Bảy 04/02/2023 , 18:12 (GMT+7)

(TN&MT) - Để nghi lễ phóng sinh vào mỗi dịp rằm tháng Giêng mang đúng ý nghĩa, phật tử cần nâng cao hiểu biết về các loài vật có nguy cơ làm tổn hại môi trường, các loài vật được khuyến khích thả phóng sinh phù hợp với hệ sinh thái tại địa phương và chú ý dọn dẹp vệ sinh sau khi thả.

Phóng sinh bị biến tướng

Phóng sinh là một nghi lễ truyền thống của Phật giáo, chỉ về cách thực hành để cứu giúp các loài sinh vật khỏi bị giết hại hay giam nhốt. Việc làm này càng có ý nghĩa ngày Rằm tháng Giêng – một trong những ngày lễ quan trọng nhất trong đời sống tâm linh của người Việt Nam. “Cứu thả các sinh mạng được tiêu trừ bệnh tật, thoát khỏi các tai nạn” - là lời dạy trong kinh Dược Sư Lưu Ly bổn nguyện công đức. Người phóng sinh tu phước, cứu giúp muôn loài thoát khỏi khổ ách thì bản thân không gặp các tai nạn và được thêm thọ mạng.

Theo quan điểm của nhà Phật, dù cho việc phóng sinh là tình cờ hay có chủ ý trước cũng đều xuất phát từ lòng từ bi, mục đích là ban tặng sự sống cho các loài vật sắp bị mất mạng. Nên phóng sinh là phải nhanh chóng đưa những con vật thoát khỏi cái chết và trở về với môi trường sống của chúng một cách an toàn mà không cần phải câu nệ hình thức. Bởi lẽ việc chờ đợi sẽ khiến các sinh vật kéo dài nỗi sợ hãi, bất an vì bị giam cầm. Thậm chí, nhiều người mua sinh vật về, chưa kịp phóng sinh thì chúng đã mất mạng, vô tình gây ra thêm tội lỗi.

phong-sinh-ca.-anh-minh-hoa.jpg
Việc phóng sinh cần đảm bảo vừa giữ gìn được các giá trị tín ngưỡng văn hóa, vừa bảo vệ hệ sinh thái

Ở góc độ môi trường, việc phóng sinh đóng góp cho công cuộc tái tạo tự nhiên, khi sinh vật được thả trở về môi trường sống và tiếp tục sinh sôi, nảy nở. Tuy nhiên, điều này chỉ đúng khi sinh vật được thả đúng cách, đúng môi trường sinh sống phù hợp và đảm bảo cân bằng sinh thái khu vực đó.

Thực tế, đã có rất nhiều cảnh báo về việc phóng sinh một cách bừa bãi chính là tác nhân phát tán của các loài ngoại lai có hai vào môi trường bản địa như rùa tai đỏ, cá hải tượng, rùa cá sấu… Nhiều loài rùa như rùa núi viền, rùa núi vàng thường bị phóng sinh xuống ao chùa, nhưng trên thực tế chúng không thể sống hoặc ở lâu trong môi trường nước. Hầu hết chúng sẽ chết sau vài ngày hoặc một tuần sau khi được thả xuống ao.

Nhu cầu mua các loài vật nhỏ như cá, chim, rùa để phóng sinh cao khiến đây trở thành một loại hình kinh doanh sôi động mỗi dịp lễ Tết. Các sinh vật bị rơi vào vòng luẩn quẩn bắt rồi thả, rồi lại bị bắt khiến việc phóng sinh không còn ý nghĩa như mong muốn. Bởi vậy, khi phóng sinh không phải là cứ tiện tay thả cho xong việc cần phải có chú ý đến sự an toàn của các loài phóng sinh. Người dân và phật tử nên thả động vật ở những nơi sông to, hồ lớn có nước sạch, không gian quang đãng, vắng người, không nên thả vào những nơi người ta thường săn bắt. Khi thả cần nhẹ nhàng giúp sinh vật từ từ làm quen với môi trường mới, tránh quăng, vứt mạnh hay thả cá còn nguyên trong túi ni-lông.

Bảo vệ, tái tạo tự nhiên

Theo Thượng tọa Thích Minh Quang, Phó Chánh Văn phòng 1 TWGHPGVN, Trưởng ban trị sự GHPGVN tỉnh Ninh Bình, nếu không thể phóng sinh đúng cách, đúng ý nghĩa hộ sinh thì không phóng sinh sẽ tốt hơn, chỉ cần "tâm an vạn sự an, tâm bình thế giới bình". Thay vì phóng sinh hãy hồi sinh, bảo vệ mạng sống các loài sinh vật.

Theo Bản ghi nhớ hợp tác giai đoạn 2021-2025 của Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam cùng với Tổng cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT), hai bên sẽ tăng cường sự phối hợp chặt chẽ giữa hai bên trong các đợt phóng sinh, tái tạo nguồn lợi thủy sản, tổ chức các địa điểm tập trung thả phóng sinh tái tạo nguồn lợi thủy sản để người dân thực hành; kết hợp công tác tuần tra, xử lý các hành vi vi phạm trong khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản, đặc biệt là thời điểm trước, trong và sau khi thả giống phóng sinh các loài thủy sản.

Hằng năm, các đạo tràng, các tự viện, các cơ sở tôn giáo của Giáo hội Phật giáo Việt Nam cũng sẽ thống kê, báo cáo số lượng, khối lượng, giống loài thủy sản được thả phóng sinh tái tạo nguồn lợi thủy sản. Các địa phương sẽ xây dựng, ban hành hướng dẫn, tập huấn, tuyên truyền về kỹ thuật, địa điểm thả, loài thủy sản khuyến khích thả giống phóng sinh phù hợp với điều kiện cụ thể của từng địa phương để Giáo hội, tăng ni, phật tử và người dân thực hành trên địa bàn quản lý.

Các Phật tử cũng như người dân mong muốn phóng sinh có thể tham khảo hướng dẫn từ các cơ sở thờ tự, Giáo hội Phật giáo của Trung ương và địa phương để thực hành cho phù hợp. Bên cạnh đó, cần lựa chọn các loài sinh vật phù hợp với hệ sinh thái xung quanh, có thể làm tăng giá trị đa dạng sinh học, bảo tồn nguồn gen bản địa, quý hiếm, giúp cân bằng hệ sinh thái… Qua đó, vừa giữ gìn được các giá trị tín ngưỡng văn hóa, vừa phát huy vai trò của Phật giáo trong việc bảo vệ môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học và lan tỏa các giá trị nhân văn tích cực.

  • Bắc Kạn: Hàng vạn du khách dự Lễ hội Lồng Tồng Ba Bể

    (TN&MT) - Hàng năm, cứ mỗi dịp xuân về, người dân Ba Bể lại tổ chức lễ hội để cầu chúc cho một năm mới có nhiều may mắn. Lễ hội Lồng Tồng Ba Bể là lễ “xuống đồng” lớn nhất của tỉnh Bắc Kạn, đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2014. Chính hội vào ngày mùng 10 tháng Giêng hàng năm, tại thôn Bó Lù, xã Nam Mẫu, huyện Ba Bể.

  • Hội nghị Lãnh đạo Phật giáo ba nước Việt Nam - Lào - Campuchia lần thứ 2

    Sáng 25/12, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Giáo hội Phật Giáo Việt Nam tổ chức khai mạc Hội nghị Lãnh đạo Phật giáo ba nước Việt Nam - Lào - Campuchia lần thứ 2.

  • Nét đặc trưng Lễ hội thờ Thần nước vùng đất Tiền Bạt

    Người dân vùng đất Tiền Bạt, phường Thạch Quý, thành phố Hà Tĩnh coi lễ hội ở Miếu Đôi rất quan trọng, có tác động không nhỏ đến sự an cư của làng. Bởi vậy, trong nghi lễ thờ thần nước, với quan niệm “đất có thổ công, sông có hà bá”, lễ cầu mưa là một trong những tín ngưỡng đặc trưng.

  • Lễ “Bun huột nặm” của người Lào ở Điện Biên

    (TN&MT) - Tỉnh Điện Biên rất nhiều dân tộc anh em sinh sống, trong đó dân tộc Lào có khoảng hơn 4.000 người. “Bun huột nặm” là tiếng gốc Lào – dịch sang tiếng Việt có nghĩa là Tết té nước. Đây là lễ hội đặc trưng của dân tộc Lào, để chào đón năm mới theo phật lịch.

  • Tín ngưỡng thờ nước ở vùng đồng bằng sông Hồng

    (TN&MT) - Định cư quần tụ dọc theo hàng chục con sông lớn nhỏ từ ngàn năm nay, cộng đồng cư dân vùng đồng bằng sông Hồng vẫn luôn gìn giữ tín ngưỡng thờ nước và nghi lễ thỉnh nước trong các lễ hội dân gian.

  • Phật giáo Đà Nẵng bảo vệ môi trường

    Triết lý Phật giáo có nhiều răn dạy phật tử về sống hài hòa với tự nhiên, sống tiết kiệm, trân quý sinh vật sống rất phù hợp với lối sống xanh, bảo vệ môi trường hiện nay. Một nghiên cứu khảo sát của PGS.TS Lưu Quý Khương (Đại học Đà Nẵng) đã cho thấy, Phật giáo đóng vai trò tích cực trong tuyên truyền cũng như thực hành các hoạt động môi trường tại cộng đồng.

  • Chuẩn hóa lễ hội truyền thống

    (TN&MT) - Được xem là bảo tàng “sống” về văn hoá của các dân tộc đã được lưu truyền qua nhiều thế kỷ, lễ hội truyền thống đang đứng trước nhiều nguy cơ bởi tác động của xu thế hội nhập, “thương mại hóa”, “nhất thể hóa”, “đơn điệu hóa”… Trong bối cảnh đó, Bộ tiêu chí về xây dựng môi trường văn hóa trong lễ hội truyền thống (Bộ tiêu chí) được ban hành có ý nghĩa quan trọng, không chỉ hài hòa giữa yếu tố bảo tồn và phát triển, mà còn đảm bảo sự sống còn của những giá trị văn hóa truyền thống.

  • Góc nhìn của Phật giáo trong bảo vệ môi trường

    (TN&MT) - Trong giáo lý nhà Phật, môi trường được coi là một trong những yếu tố quan trọng để che chở, bao bọc cho sự sống con người. Với triết lý từ bi hỷ xả, Phật giáo mang đến thông điệp con người không nên gây tổn hại đến bất cứ điều gì, kể cả môi trường.

  • “Chuyển biến xanh” tại các lễ hội ở Lào Cai

    (TN&MT) - Tuyên truyền người dân và du khách ý thức hơn trong việc xả rác, đặt thêm các thùng rác, dọn dẹp vệ sinh trước, trong và sau các Lễ hội, thành lập các tổ kiểm tra nhắc nhở ý thức bảo vệ môi trường - đó là những hành động thiết thực của cơ quan chức năng tỉnh Lào Cai để nâng cao ý thức của nhân dân và du khách về bảo vệ môi trường tại các lễ hội trên địa bàn.

  • Sơn La: Quan tâm bảo vệ môi trường các lễ hội

    (TN&MT) - Nằm ở phía Tây Bắc của Tổ quốc, Sơn La hội tụ 12 dân tộc anh em với kho tàng di sản văn hóa mang sắc thái riêng độc đáo của từng dân tộc, đã tạo nên bức tranh văn hoá đa dạng, phong phú, cùng hệ thống lễ hội đa sắc thái. Quan tâm phát triển lễ hội gắn với bảo vệ môi trường là những mục tiêu trọng tâm đang được địa phương chú trọng triển khai.

  • Luật hóa quy định quản lý môi trường lễ hội

    (TN&MT) - Bảo vệ môi trường được xem là một trong các tiêu chí đánh giá năng lực công tác quản lý nhà nước, hiệu quả tổ chức lễ hội ở địa phương. Nhiều văn bản pháp luật đã quy định rõ về trách nhiệm, hướng dẫn việc quản lý môi trường, để hướng đến những “lễ hội xanh”.

  • Xanh - sạch - đẹp tại các lễ hội truyền thống dân tộc, tôn giáo

    (TN&MT)- Trong thời gian qua, các địa phương vùng đồng bằng sông Cửu Long tích cực triển khai các giải pháp nhằm nâng cao ý thức bảo vệ môi trường xanh - sạch - đẹp tại các lễ hội truyền thống dân tộc, tôn giáo diễn ra hàng năm.

Xem thêm