Sự kiện quy tụ các nhà lãnh đạo Tăng đoàn, học giả và hành giả Phật Pháp từ Việt Nam, Lào và Campuchia đối thoại và hợp tác, thúc đẩy sự hiểu biết sâu hơn về các giá trị và nguyên tắc Phật giáo chung. Đồng thời đánh dấu cột mốc quan trọng trong mối quan hệ giữa ba quốc gia có chung di sản Phật giáo phong phú.

Phát biểu khai mạc hội nghị, Hòa thượng Thích Thiện Nhơn, Chủ tịch Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam nhấn mạnh: Trong nhiều thế kỷ, sông Mê Kông đóng vai trò huyết mạch, không chỉ cho vùng đất mà còn cho tinh thần chung của Việt Nam, Lào và Campuchia. Đan xen vào dòng chảy đó là những "sợi chỉ" về di sản Phật giáo chung - một "tấm thảm thêu" về lòng từ bi, bất bạo động và quản lý môi trường; gắn kết cộng đồng Phật giáo 3 nước với nhau trong tình huynh đệ tâm linh sâu sắc.

Tuy nhiên, sông Mê Kông hiện phải đối mặt với nhiều thách thức suy thoái môi trường, biến đổi khí hậu, nghèo đói và bất bình đẳng xã hội đe dọa đến cơ cấu cuộc sống. “Do vậy, các Tăng đoàn và cộng đồng Phật tử phải sát cánh cùng nhau tạo ra sự thay đổi tích cực; đặc biệt, Hội nghị Thượng đỉnh lần thứ hai không chỉ là lễ kỷ niệm mà là lời kêu gọi hành động, hợp tác bền vững”, Hòa thượng Thích Thiện Nhơn nhấn mạnh.

Để lan tỏa và làm sâu sắc thêm tinh thần hợp tác, biến lời hứa của Hội nghị thành những lợi ích hữu hình cho người dân và sự phát triển liên tục của Phật giáo Việt Nam, Lào, Campuchia, Hòa thượng Thích Thiện Nhơn nhấn mạnh việc quan hệ đối tác học thuật mở rộng, bảo vệ môi trường, trao đổi văn hóa, nuôi dưỡng đối thoại liên văn hóa, giá trị thách thức được chia sẻ.

Hội nghị lần này sẽ là động lực để chuyển thành hiện thực chứ không chỉ là ký ức đơn thuần. Hãy biến ngọn lửa nhỏ của niềm hy vọng thành ngọn lửa của sự đoàn kết, lòng từ bi và sự thay đổi mà chúng ta muốn thấy - một di sản cho thế hệ mai sau”, Hòa thượng Thích Thiện Nhơn kêu gọi.

Cùng quan điểm, Hòa thượng Vong Kim Sorn, Chủ tịch Ban Thư ký Hội đồng Tăng thống Phật giáo Tối cao, Vương quốc Campuchia cũng kêu gọi tăng cường liên kết hợp tác Phật giáo giữa 3 nước Việt Nam, Lào và Campuchia; chia sẻ mối liên hệ lịch sử giữa Việt Nam và Campuchia; đồng thời khẳng định cội nguồn chung này là minh chứng cho các mối liên hệ đã hình thành nên cảnh quan văn hóa của chung cần phải tiếp tục phát triển, mở đường cho tương lai hợp tác Phật giáo Đông Nam Á sôi động hơn.

Để tăng cường sự hợp tác giữa các bên, Hòa thượng Vong Kim Sorn đề xuất ba trụ cột quan trọng gồm: giáo dục, văn hóa và chủ nghĩa nhân đạo có vai trò là nền tảng, để tạo dựng những mối liên kết mới, nuôi dưỡng lòng nhân ái và tôn vinh sự liên kết giữa các truyền thống Phật giáo Nguyên thủy và Đại thừa.

Tại hội nghị, Hòa thượng Mahabounma Simmaphom, Chủ tịch Tổ chức Phật giáo Trung ương Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào chia sẻ nhiều thông tin về Phật giáo Lào, việc tái kết nối xuyên sông Mê Kông; tạo dựng những mối liên kết mới trong giáo dục, văn hóa và chủ nghĩa nhân đạo và chia sẻ thành quả của di sản đang nở rộ. Đồng thời, tin tưởng Hội nghị lãnh đạo Phật giáo lần này là mảnh đất màu mỡ để gieo trồng những hạt giống hợp tác đổi mới và chia sẻ trí tuệ trên tinh thần kết nối vùng Mê Kông: Đổi mới quan hệ Phật giáo Việt Nam, Lào, Campuchia.

Chúc mừng hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng chia sẻ, mối quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp, gắn bó từ lâu đời giữa 3 nước Việt Nam, Lào, Campuchia ngày càng được tăng cường và mở rộng; khẳng định sự gần gũi về địa lý cùng nét tương đồng về văn hóa, lịch sử, tôn giáo, đặc biệt là giá trị đạo đức Phật giáo tạo nên nền tảng vững chắc để vun đắp, phát triển mối quan hệ có truyền thống đặc biệt lâu đời của nhân dân 3 nước tại khu vực Đông Nam Á.

“Chúng ta có quyền tin tưởng trong lịch sử, hiện tại và tương lai, Phật giáo ba nước đã, đang và sẽ tiếp tục có vai trò và ảnh hưởng rất lớn tới đời sống, tình cảm, văn hóa, đạo đức của người dân. Vì lợi ích, hòa bình, thịnh vượng của mỗi quốc gia, dân tộc, Phật giáo đã có những đóng góp quan trọng vào việc hình thành và tạo dựng một xã hội tốt đẹp, góp phần cùng nhà nước và nhân dân 3 nước xây dựng đời sống ổn định, đất nước phát triển bền vững”, ông Vũ Chiến Thắng nhấn mạnh.

Ông Vũ Chiến Thắng tin tưởng, hội nghị là thông điệp hết sức có ý nghĩa kể cả về tôn giáo và xã hội, nhất là việc tăng cường mối quan hệ hợp tác kết nối các quốc gia, nuôi dưỡng lòng nhân ái, trí tuệ và phát triển bền vững trên tinh thần hợp tác hữu nghị, phối hợp chặt chẽ trong công tác Phật sự, giao lưu chia sẻ kinh nghiệm trên tất cả các lĩnh vực hoằng pháp, giáo dục Phật giáo, từ thiện xã hội, các phật sự cộng đồng, ứng dụng khoa học công nghệ trong Phật sự... Điều này, có thể đáp ứng nhu cầu xã hội và tham gia cùng cộng đồng quốc tế giải quyết các vấn nạn toàn cầu đang phải đối diện như: khủng hoảng niềm tin, môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, dịch bệnh, xung đột, nghèo đói, sự xâm thực xói mòn về văn hóa, đạo đức, truyền thống phương đông... đem lại đời sống an lạc, hòa bình thịnh vượng cho khu vực và trên thế giới.

Cũng tại hội nghị, các đại biểu, Tăng đoàn, học giả và hành giả Phật Pháp Việt Nam, Lào và Campuchia đã trao đổi, thảo luận, nêu bật vai trò của Phật giáo trong việc thúc đẩy hòa bình, hòa hợp và bảo vệ môi trường trong khu vực; nhấn mạnh sự cam kết của 3 quốc gia trong việc cùng nhau thúc đẩy ứng dụng các nguyên lý Phật giáo vì sự phát triển của xã hội và thế giới. Các đại biểu cũng bàn thảo phát huy các giá trị chung; cùng nhau thực hiện các sáng kiến phù hợp với các nguyên tắc Phật giáo như từ bi, bất bạo động và quản lý môi trường, không phân biệt đối xử, đưa ra con đường hướng tới việc thu hẹp sự chia rẽ và thúc đẩy sự hòa hợp, phản ánh các giá trị quan trọng cho xã hội thịnh vượng và hòa nhập.

Các diễn đàn, hội thảo với chủ đề chính “Quan điểm của Phật giáo về Quản lý Môi trường: Nuôi dưỡng một thế giới bền vững”; “sự kết nối nhau và công bằng môi trường”; “Đạo đức Phật giáo và cuộc sống bền vững”; “Chánh niệm và đạo đức sinh thái”; “Tiêu dùng có chánh niệm và môi trường”; “Giáo dục và nhận thức về môi trường”; “Trí tuệ và chủ nghĩa môi trường Phật giáo”… cũng được diễn ra trong khuôn khổ Hội nghị Lãnh đạo Phật giáo ba nước Việt Nam - Lào - Campuchia.

Hội nghị kéo dài đến hết ngày 27/12 tại Học viện Phật giáo Việt Nam ở TP Hồ Chí Minh và Samten Hills, Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng, kết thúc bằng khóa lễ cầu nguyện hòa bình thế giới.