Tôi theo đoàn của bà Hoàng Thị Hòa, Trưởng phòng Phát triển Nông thôn (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) xuống kiểm tra công tác rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo năm 2025 ở Xuân Mai - một xã giáp ranh với tỉnh Phú Thọ, nơi thường bị lũ rừng ngang. Khi chúng tôi đến đã thấy đại diện lãnh đạo, phòng ban, mặt trận Tổ quốc (MTTQ) của xã chờ sẵn.
Ông Trịnh Bá Thường - Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Mai cho biết, địa phương được hình thành dựa trên sự sáp nhập của 4 xã, thị trấn cũ trong đó Nam Phương Tiến, Tân Tiến có điều kiện kinh tế khó khăn hơn: “Vừa rồi chúng tôi được Nhà nước hỗ trợ 30 suất cận nghèo theo chuẩn Trung ương. Đối với bà con thì đó là sự động viên nhưng đối với chính quyền, với số lượng lớn hộ cần hỗ trợ như thế, đây là sự trăn trở. Xã phấn đấu duy trì tỷ lệ hộ cận nghèo dưới 1% từ cả hai phía, chính quyền hỗ trợ “con trâu, cái cày”, còn gia đình cũng phải nỗ lực phấn đấu từ “con trâu, cái cày” ấy. Tuy vậy, còn nhiều hộ già, đơn thân, bệnh tật hay gặp tai nạn… nên chuyện thoát nghèo vẫn còn khó khăn”.
Qua rà soát tại 36/36 thôn của xã Xuân Mai đầu năm 2025 không còn hộ nghèo, có 164 hộ cận nghèo, chiếm 1,06% trên tổng số 15.497 hộ. Cuối năm 2025, số hộ cận nghèo giảm 42 hộ, còn lại 122 hộ, chiếm 0,79% tổng số hộ, đạt 120% kế hoạch so với chỉ tiêu thành phố giao.
Cán bộ xã Xuân Mai làm việc với đoàn công tác của Phòng Phát triển Nông thôn (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội). Ảnh: Dương Đình Tường.
Để nâng cao hiệu quả công tác giảm nghèo bền vững, năm 2025, UBND xã đã phối hợp với Ủy ban MTTQ Việt Nam xã, các đoàn thể và các thôn triển khai đồng bộ nhiều giải pháp hỗ trợ hộ cận nghèo, hộ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Cụ thể, hỗ trợ xây dựng sửa chữa 16 ngôi nhà với tổng trị giá 830.000.000 đ. Hưởng ứng kỷ niệm 95 năm ngày truyền thống MTTQ Việt Nam, tặng 32 suất quà với tổng trị giá 38.400.000 đ; ngày đại đoàn kết toàn dân trao tặng 10 suất quà với tổng trị giá 12.000.000 đ và 1 hộ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn 10.000.000 đ.
Hưởng ứng tháng cao điểm vì người nghèo và an sinh xã hội, Ủy ban MTTQ Việt Nam xã đã tiếp nhận số tiền ủng hộ trên 800.000.000 đ; nhận và trao tặng 5 con bò trị giá 100.000.000 đ cho 5 hộ cận nghèo.
Dịp quốc khánh trao tặng 30 suất quà với tổng trị giá 150.000.000 đ cho hộ cận nghèo theo chuẩn Trung ương. Phối hợp với Ngân hàng chính sách xã hội bảo đảm nguồn vốn vay cho các hộ cận nghèo, có sức lao động, có nhu cầu vay vốn để phát triển sản xuất, kinh doanh với lãi suất ưu đãi; cho vay hỗ trợ xây dựng, sửa nhà ở với số tiền tối đa 50.000.000 đ/hộ không phải trả lãi; học sinh, sinh viên thuộc hộ cận nghèo được vay vốn để trang trải học phí và chi phí sinh hoạt theo quy định. Thực hiện giải ngân hỗ trợ cho 2.260 hộ với tổng số 143 tỷ đồng...
Ông Trịnh Bá Thường - Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Mai. Ảnh: Dương Đình Tường.
Trên cơ sở những khó khăn, hạn chế trong quá trình thực hiện công tác giảm nghèo, thời gian tới, UBND xã đề ra một số giải pháp: tổ chức các buổi tuyên truyền, vận động giúp người dân thay đổi tư duy sản xuất, khắc phục tâm lý trông chờ, ỷ lại; khuyến khích tinh thần tự lực vươn lên. Đối với hộ có người già yếu, bệnh tật, thiếu lao động, tiếp tục hỗ trợ qua chính sách trợ cấp xã hội, thực hiện các chính sách an sinh để bảo đảm mức sống tối thiểu. Hỗ trợ hộ cận nghèo tiếp cận dịch vụ an sinh xã hội như bảo hiểm y tế, miễn giảm học phí, sửa chữa nhà ở và kết nối nước sạch…
Qua đây, xã kiến nghị UBND Thành phố: Bổ sung kinh phí, mở rộng phạm vi hỗ trợ từ ngân sách, trong đó có chính sách hỗ trợ xây dựng, sửa chữa nhà ở cho hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, hộ mới thoát cận nghèo. Có chính sách riêng cho hộ cận nghèo không có khả năng lao động, bệnh tật, khuyết tật, đơn thân, hỗ trợ dài hạn và bền vững. Tăng cường chính sách khuyến khích đối với các hộ thoát nghèo, thoát cận nghèo để họ tự vươn lên.
Hỗ trợ ưu đãi, vay vốn, miễn học phí, BHYT cho hộ mới thoát nghèo, thoát cận nghèo ổn định cuộc sống. Bố trí nguồn ngân sách phù hợp và chỉ đạo các sở, ngành liên quan tăng cường phối hợp, lồng ghép hiệu quả các chính sách hỗ trợ với Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững và Chương trình xây dựng nông thôn mới.
Chị Nguyễn Thị Hường - Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã, Chủ tịch Hội Phụ nữ xã trao bò giống cho hộ bà Đào Thị Thọ. Ảnh: Thu Hiền.
Về phía Sở Nông nghiệp và Môi trường: Tổ chức đào tạo nghề ngắn hạn, giới thiệu việc làm, tạo điều kiện vay vốn ưu đãi để phát triển sản xuất. Tăng cường truyền thông, tư vấn, tập huấn kỹ năng và huy động các nguồn lực xã hội hóa. Hỗ trợ nguồn lực và kinh phí cho công tác triển khai rà soát, tuyên truyền, phúc tra, công khai danh sách và ứng dụng phần mềm báo cáo để xã thực hiện đúng tiến độ theo kế hoạch của Thành phố. Tăng cường phối hợp liên ngành. Tham mưu thành phố bố trí nguồn lực, ban hành cơ chế hỗ trợ phù hợp để tiếp tục thực hiện các chính sách đã được quy định tại Nghị quyết số 17.
Bà Hoàng Thị Hòa, Trưởng phòng Phát triển Nông thôn (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) cho biết, thành phố có 87 xã phường có hộ cận nghèo trên tổng số 126 xã, phường. Cả hệ thống chính trị gồm chính quyền, các đoàn thể đã cùng vào cuộc để hỗ trợ người dân thoát nghèo. Đối với xã thuần nông như Xuân Mai, việc thoát nghèo muốn bền vững phải có các mô hình sinh kế, đào tạo nghề, cho vay vốn… dựa trên việc phân loại tuổi tác, sức khỏe của các hộ, trong đó, việc hỗ trợ bò như vừa qua là một giải pháp căn cơ. Tết dương lịch, Tết âm lịch đang sắp đến, xã cần vận động các doanh nghiệp cùng người dân tạo ra một quỹ phúc lợi để hỗ trợ, động viên cho các hộ yếu thế.
