Liên minh các cơ quan nghiên cứu ĐBSCL đóng vai trò là một nền tảng trung lập, khách quan, khoa học và linh hoạt, nhằm huy động, phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống tri thức phục vụ phát triển vùng. Ảnh: Kim Anh.
Liên minh các cơ quan nghiên cứu ĐBSCL được hình thành trong khuôn khổ Dự án WB9. Liên minh hoạt động theo cơ chế hợp tác, nhằm kết nối, điều phối và chia sẻ tri thức khoa học – công nghệ giữa các tổ chức nghiên cứu, cơ quan quản lý, doanh nghiệp và cộng đồng.
Liên minh gồm 18 thành viên sáng lập. GS Trần Đình Hòa – Giám đốc Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam được chọn là Chủ tịch thường trực liên minh.
Với sự hỗ trợ, đồng hành từ Ban Quản lý Trung ương các dự án Thủy lợi (Ban CPO) và Ngân hàng Thế giới (WB), các thành viên đã tiến hành nhiều cuộc họp, trao đổi, thống nhất mục tiêu, quy chế hoạt động, cơ chế phối hợp, cơ cấu tổ chức, vận hành. Sự ra đời của liên mình là một sáng kiến chiến lược nhằm thúc đẩy hợp tác khoa học, đổi mới sáng tạo và cung cấp nền tảng tri thức vững chắc cho sự phát triển bền vững của vùng ĐBSCL.
ĐBSCL đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển bền vững của Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp (vùng chiếm trên 50% sản lượng lúa, trên 60% sản lượng thủy sản và khoảng 75% sản lượng trái cây của cả nước). Đồng thời, đây cũng là vùng đa dạng sinh học quan trọng. Tuy nhiên thời gian qua, ĐBSCL phải đối mặt với những thách thức từ biến đổi khí hậu như: xâm nhập mặn, hạn hán, lũ lụt bất thường, sụt lún, nước biển dâng và xói lở.
Trước bối cảnh đó, theo GS Trần Đình Hòa, sự phối hợp của mạng lưới Liên minh các cơ quan nghiên cứu ĐBSCL sẽ là cầu nối quan trọng giữa khoa học và thực tiễn, nghiên cứu và ứng dụng, góp phần hiện thực hóa các chiến lược phát triển bền vững, sử dụng hiệu quả tài nguyên, quản lý phù sa, bảo vệ rừng ngập mặn và đa dạng sinh học. Bên cạnh đó, Liên minh các cơ quan nghiên cứu ĐBSCL sẽ là đối tác tin cậy của các tổ chức phát triển, nhà tài trợ quốc tế và các chương trình mục tiêu quốc gia.
Liên minh các cơ quan nghiên cứu ĐBSCL sẽ tham gia vào quá trình xây dựng, đánh giá và phản biện chiến lược, quy hoạch, chương trình đầu tư phát triển vùng ĐBSCL. Ảnh: Kim Anh.
Để thực hiện tốt mục tiêu đặt ra của Liên minh các cơ quan nghiên cứu ĐBSCL, GS Trần Đình Hòa đề xuất các bộ, ngành trung ương quan tâm, hỗ trợ hoạt động cho liên minh. Xem liên minh như một đối tác tư vấn chính sách, kỹ thuật, khoa học độc lập, được tham gia vào các quá trình xây dựng, đánh giá và phản biện chiến lược, quy hoạch, chương trình đầu tư phát triển vùng.
Đối với các địa phương vùng ĐBSCL, Chủ tịch thường trực liên minh mong muốn được tạo điều kiện để đơn vị được tiếp cận, khảo sát thực địa, phối hợp tổ chức các diễn đàn khoa học, đối thoại chính sách định kỳ nhằm đồng hành cùng quá trình chuyển đổi phát triển vùng.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp đánh giá cao sự ra đời của Liên minh các cơ quan nghiên cứu ĐBSCL. Thứ trưởng xác định liên minh sẽ là minh chứng cho câu chuyện: “Muốn phát triển cần có liên kết, không chỉ liên kết thực tại của vùng mà liên kết tất cả các ý tưởng, nghiên cứu trong tập thể chung”.
Sự hình thành của Liên minh các cơ quan nghiên cứu ĐBSCL là bước đi chiến lược, tập hợp trí tuệ, nguồn lực và kinh nghiệm từ các viện nghiên cứu, trường đại học và các tổ chức khoa học để cùng nhau tìm kiếm giải pháp tổng thể cho vùng ĐBSCL giai đoạn từ 2030-2050.
Điển hình, các vấn đề liên quan đến xâm nhập mặn không thể giải quyết riêng lẻ mà là câu chuyện tổng thể về nguồn nước cho phát triển dân sinh; vấn đề sạt lở, sụt lún, ngập đô thị phải được giải quyết ở quy mô lớn hơn là khắc phục tình trạng nước biển dâng, sụt lún, chỉnh trị, phân bổ nguồn nước...
