Đầu tư vào nông nghiệp cần được cân đối hơn
Sáng 28/10, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC), Bộ Tài chính phối hợp với Trường Chính sách Công Crawford, Đại học Quốc gia Úc (ANU) và Hội Trí thức và Chuyên gia Việt Úc (VASEA) tổ chức Hội thảo “Đổi mới sáng tạo và hiệu quả: Góc nhìn từ đầu tư nông nghiệp” tại Hà Nội.
Hội thảo nhằm chia sẻ kết quả nghiên cứu về hiệu quả đầu tư trong nông nghiệp Việt Nam, thảo luận các xu hướng đổi mới sáng tạo và đề xuất hướng đi cho việc tái cơ cấu và nâng cao hiệu quả đầu tư trong giai đoạn tới.
Giáo sư Janine O’Flynn, Giám đốc Trường Chính sách Công Crawford, Đại học Quốc gia Úc chia sẻ tại Hội thảo “Đổi mới sáng tạo và hiệu quả: Góc nhìn từ đầu tư nông nghiệp”. Ảnh: Đồng Thái.
Giáo sư Janine O’Flynn, Giám đốc Trường Chính sách Công Crawford, Đại học Quốc gia Úc nhấn mạnh tầm quan trọng của đầu tư nông nghiệp đối với tăng trưởng bao trùm, bền vững và khả năng chống chịu của nền kinh tế Việt Nam. Đánh giá hiệu quả đầu tư nông nghiệp là cơ sở khoa học quan trọng cho hoạch định chính sách công, hướng tới tối ưu hóa nguồn lực và phát triển bền vững.
Ông Vũ Quốc Huy - Giám đốc NIC, cho rằng: Thực tiễn đang đặt ra một yêu cầu cấp thiết: chỉ có con đường đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ mới có thể tạo ra bước đột phá, giúp nông nghiệp Việt Nam phát triển hiệu quả, bền vững và nâng cao sức cạnh tranh trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Ông Vũ Quốc Huy - Giám đốc NIC nhấn mạnh vai trò của đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ trong phát triển nông nghiệp trong kỷ nguyên mới. Ảnh: Đồng Thái.
Theo TS Nguyễn Nhật Mai - thành viên nhóm nghiên cứu của Trường Chính sách công Crawford, cho biết, trong giai đoạn từ 2020 đến 2024, tỷ lệ GDP dành cho đầu tư vào nông nghiệp hàng năm chỉ dao động từ 10,78% đến 12,61% (trong khi đầu tư vào khu vực công nghiệp và xây dựng khoảng 38% và dịch vụ khoảng 50%). Điều đó cho thấy, đầu tư vào nông nghiệp cần được cân đối hơn và nhận được sự quan tâm chiến lược hơn. Đặc biệt, cần ưu tiên cho các lĩnh vực tiềm năng và có giá trị cao và các sáng kiến đầu tư nên được xây dựng từ cấp tỉnh và sự tham gia của khu vực tư nhân.
Cần 166.000 tỷ đồng đầu tư công trong 5 năm tới
Bà Lê Thị Hà Liên, Trường Chính sách công Crawford cho rằng, để đạt được mục tiêu đặt ra trong Nghị quyết 19, cần tiếp tục tăng đầu tư công trong lĩnh vực nông nghiệp giai đoạn tới. Nếu giai đoạn 2011-2020 đầu tư công trong nông nghiệp là 152.500 tỷ đồng, thì giai đoạn 2021-2030 cần tới 305.000 tỷ đồng (tức gấp đôi so với giai đoạn 2011-2020).
“Trong giai đoạn 2021-2025, đầu tư công vào nông nghiệp là 139.000 tỷ đồng. Như vậy, giai đoạn 2026-2030 cần tới 166.000 tỷ đồng để đáp ứng mục tiêu trên”, bà Liên nói.
Quy mô đầu tư công của Việt Nam vào nông nghiệp theo các giai đoạn trung hạn và định hướng cho giai đoạn 2026-2030. Nguồn: Trường Chính sách công Crawford, Đại học Quốc gia Úc.
Đặc biệt, thực tế hiện nay, đầu tư công vẫn tập trung cho cơ sở hạ tầng cứng, nhất là lĩnh vực thủy lợi (chiếm tỷ lệ 80,8% vốn đầu tư nguồn ngân sách Trung ương trong trung hạn 2021-2025), trong khi đó tỷ lệ đầu tư cho khoa học công nghệ - động lực tăng trưởng, tăng năng suất, tăng giá trị gia tăng và nâng cao năng lực chống chịu, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu còn thấp.
Chia sẻ về đổi mới sáng tạo trong chuỗi giá trị, bà Thu Nguyễn - Nhà sáng lập Hệ sinh thái Nông nghiệp bền vững MEVI, lấy ví dụ về một số mô hình mang lại hiệu quả kinh tế cao ở Việt Nam. Điển hình là ở xã Ứng Hòa (Hà Nội) đang triển khai mô hình sử dụng phương pháp canh tác thông minh, phát thải thấp (SRI – AWD), sử dụng giống lúa J02. Kết quả đánh giá cho thấy, mô hình giúp giảm khoảng 30% chi phí đầu vào, tăng tỷ suất lợi nhuận 50% và giảm 10% khí nhà kính phát thải.
Bà Thu Nguyễn - Nhà sáng lập Hệ sinh thái Nông nghiệp bền vững MEVI. Ảnh: Đồng Thái.
Đặc biệt, khi đạt chứng nhận quốc tế, nông dân có thể bán tín chỉ carbon với giá 50-60 USD/tấn CO2. Công ty TNHH Faeger cam kết chia sẻ 40% doanh thu tín chỉ (khoảng 20-25 USD/tấn) cho người dân và địa phương, thanh toán hằng năm sau quy trình xác minh.
Hay, mô hình sản xuất cam đường canh Meha (ở Vân Hồ, Sơn La) ứng dụng kinh tế tuần hoàn trong sản xuất (xử lý nước thải cà phê, ủ phân chuồng hoai mục cùng vỏ cà phê, bã sắn, bã dong… thành phân bón, ủ chế phẩm đạm cá không mùi hôi hay thuốc trừ sâu sinh học bằng măng, giềng, tỏi, ớt…) đã giúp giảm 40% chi phí đầu vào, tăng 18% sản lượng. Đặc biệt, cam Meha có vị ngọt thanh, vỏ mỏng, đậm vị hơn, nên giá bán xỉ lên tới 40.000 - 60.000 đồng/kg.
Nói về cơ hội hợp tác đầu tư trong giai đoạn tới, bà Thu Nguyễn cho rằng, vẫn còn dư địa rất lớn trong hợp tác chuỗi giá trị nông sản từ vùng nguyên liệu, chế biến đến tiêu thụ. Liên kết giữa cá doanh nghiệp công nghệ và hợp tác xã để triển khai mô hình nông nghiệp thông minh. Đào tạo, nghiên cứu, chuyển giao công nghệ theo xu hướng phát triển bền vững và phát triển thị trường tín chỉ carbon nông nghiệp.
Tại Hội thảo, các đại biểu thống nhất rằng, để đạt được các mục tiêu tăng trưởng cũng như phát triển bao trùm và bền vững, trong thời gian tới, Việt Nam cần tăng cường đầu tư cho nông nghiệp, đồng thời tái cơ cấu và nâng cao hiệu quả đầu tư công, tập trung vào các vùng và lĩnh vực có lợi thế, giá trị gia tăng cao, gắn với chuyển đổi xanh, đổi mới khoa học công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh, qua đó phát huy vai trò đòn bẩy của đầu tư công trong thu hút đầu tư tư nhân và nguồn lực xã hội.
