Chiều 30/10, tại hội trường Quốc hội, thực hiện phân công của Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Lê Thành Long đã phát biểu làm rõ thêm 3 vấn đề được đại biểu Quốc hội và cử tri cả nước quan tâm: thu - chi ngân sách nhà nước và giải ngân vốn đầu tư công.
Phó Thủ tướng gửi lời cảm ơn các đại biểu đã đóng góp ý kiến, đồng thời khẳng định Chính phủ sẽ chỉ đạo Bộ Tài chính cùng các bộ, ngành liên quan nghiêm túc tiếp thu, giải trình, đặc biệt là đưa ra các giải pháp khả thi để làm tốt công tác ngân sách, đầu tư công, vay và trả nợ công.
Phó Thủ tướng Lê Thành Long phát biểu trước Quốc hội chiều 30/10/2025. Ảnh: VGP/Nhật Bắc.
Thu ngân sách tăng gấp 1,36 lần, nợ công giảm mạnh
Theo Phó Thủ tướng Lê Thành Long, trong bối cảnh kinh tế thế giới nhiều biến động và khó khăn, Việt Nam đã đạt và vượt toàn bộ 12/12 chỉ tiêu chủ yếu của cả nhiệm kỳ về thu - chi ngân sách.
Tổng thu ngân sách nhà nước ước đạt 9,6 triệu tỷ đồng, gấp 1,36 lần nhiệm kỳ trước và vượt xa mục tiêu 8,3 triệu tỷ đồng. Trong khi đó, các chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí… đã hỗ trợ khoảng 1,1 triệu tỷ đồng cho doanh nghiệp và người dân. Cùng với đó, tăng thu và tiết kiệm chi đạt tới 1,57 triệu tỷ đồng.
Chính phủ đã triển khai chính sách tài khóa mở rộng hợp lý, phối hợp hài hòa với chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, góp phần thúc đẩy tăng trưởng. Nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài và bội chi ngân sách đều được kiểm soát tốt, thấp hơn nhiều so với giới hạn quy định.
Cụ thể, nợ công giảm từ 44,3% GDP năm 2020 xuống còn khoảng 35-36% năm 2025, trong khi giới hạn cho phép là 60% GDP. Bội chi ngân sách bình quân giảm từ 3,53% GDP giai đoạn 2016-2020 xuống còn 3,1-3,2% GDP trong nhiệm kỳ này.
Phó Thủ tướng cho biết, việc xây dựng dự toán thu ngân sách nhà nước thời gian qua được thực hiện theo nguyên tắc thận trọng, đảm bảo an ninh, an toàn tài chính quốc gia, duy trì nguồn lực cho đầu tư phát triển, an sinh xã hội, quốc phòng - an ninh và xử lý các nhiệm vụ cấp bách như thiên tai, bão lũ.
Công tác quản lý thu được chỉ đạo quyết liệt, trong đó đẩy mạnh chuyển đổi số, hóa đơn điện tử, chống thất thu trong thương mại điện tử, dịch vụ ăn uống, khách sạn.
Đáng chú ý, thu từ thương mại điện tử năm 2025 đạt khoảng 172 nghìn tỷ đồng, tăng 67% so với năm 2024; thu từ hộ kinh doanh ước đạt hơn 33 nghìn tỷ đồng, tăng gần 30%. Tổng tăng thu ngân sách nhà nước giai đoạn 2021-2025 đạt 1,57 triệu tỷ đồng, được sử dụng cho đầu tư phát triển, tăng lương, bảo đảm quốc phòng - an ninh và các nhiệm vụ cấp bách khác.
Trong cơ cấu thu, thu từ sản xuất kinh doanh chiếm 62,5%, thu từ tiền sử dụng đất 13%, thu từ xuất nhập khẩu 13,2%, cao hơn nhiệm kỳ trước (lần lượt 61,7%, 10,1% và 14,1%).
Về chi ngân sách, chi đầu tư phát triển chiếm 32 - 33%, chi thường xuyên 57 - 58%, cải thiện rõ rệt so với nhiệm kỳ trước (28% và 63,2%). Kế hoạch 2026 - 2030, tỷ trọng chi đầu tư phát triển sẽ tăng lên 40%, còn chi thường xuyên khoảng 50,7%.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh, dự toán thu năm 2026 được xây dựng bám sát mục tiêu của Đảng và Quốc hội, với thu nội địa từ sản xuất kinh doanh tăng khoảng 11,1% - mức cao nhất từ trước tới nay, vượt tốc độ tăng trưởng kinh tế dự kiến 10%.
Phó Thủ tướng Lê Thành Long cho biết, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tập trung chỉ đạo quyết liệt đẩy mạnh thực hiện, giải ngân vốn đầu tư công ngay từ đầu năm. Ảnh: VGP/Nhật Bắc.
Phấn đấu giải ngân đạt 100% kế hoạch năm 2025
Về giải ngân vốn đầu tư công, tính đến ngày 23/10/2025, tổng vốn giải ngân đạt 465 nghìn tỷ đồng, tương đương 51,7% kế hoạch Thủ tướng giao - ngang bằng tỷ lệ cùng kỳ năm 2024 nhưng số tuyệt đối tăng thêm hơn 115 nghìn tỷ đồng.
Phó Thủ tướng cho biết, thông thường giải ngân thấp vào đầu năm và tăng mạnh cuối năm do đặc thù thi công, nghiệm thu. Bình quân 9 tháng đầu năm chỉ đạt 49-51%, nhưng đến cuối năm đều hoàn thành 91-95% kế hoạch.
Ngay từ đầu nhiệm kỳ, Chính phủ đã coi đẩy mạnh giải ngân đầu tư công là nhiệm vụ chính trị trọng tâm. Từ đầu năm 2025, Chính phủ tổ chức 4 hội nghị trực tuyến, ban hành 8 chỉ thị và công điện, liên tục kiểm tra, đôn đốc tại thực địa để tháo gỡ vướng mắc.
Cùng với đó, Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi nhiều quy định pháp luật nhằm tháo gỡ rào cản, như tách giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập, phân cấp, phân quyền toàn diện 12 nội dung cho các bộ, địa phương, chuyển từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm” trong quản lý đầu tư công.
Tuy nhiên, Phó Thủ tướng thẳng thắn nhìn nhận, một số địa phương và cơ quan vẫn giải ngân chậm, chưa đáp ứng yêu cầu. Quy mô vốn đầu tư công năm 2025 lên tới 900 nghìn tỷ đồng, tăng 33% so với năm 2024, trong khi năng lực triển khai còn hạn chế, có nơi thiếu quyết liệt, né tránh trách nhiệm.
Việc giải phóng mặt bằng dù đã được luật cho phép tách riêng, nhưng vẫn vướng mắc trong thoả thuận với người dân, xác định nguồn gốc đất, thủ tục thu hồi đất.
Phó Thủ tướng cho biết, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Chính phủ sẽ tập trung khắc phục hạn chế, quyết tâm đạt tỷ lệ giải ngân 100% kế hoạch năm 2025, cao hơn bình quân các năm trước 5-6%.
Chính phủ sẽ rà soát, hoàn thiện quy định pháp luật, đẩy nhanh tiến độ thi công, giải phóng mặt bằng, nâng cao chất lượng chuẩn bị đầu tư, xử lý nghiêm các trường hợp làm chậm tiến độ và xem xét trách nhiệm người đứng đầu.
“Ngoài những vấn đề nêu trên, Chính phủ sẽ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương nghiên cứu, tiếp thu, giải trình đầy đủ ý kiến đại biểu; tham mưu các giải pháp để thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, nhiệm vụ tài chính - ngân sách nhà nước trong giai đoạn mới", Phó Thủ tướng Lê Thành Long nhấn mạnh.
