Nhiều bất cập trong quản lý dữ liệu đất đai
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tính đến trước ngày 1/7/2025, cả nước đã đưa vào vận hành hơn 46 triệu thửa đất tại 495/696 đơn vị cấp huyện. 100% địa phương đã có dữ liệu kiểm kê, thống kê đất đai; gần một nửa số huyện hoàn thành CSDL quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; khoảng 43% xây dựng được CSDL giá đất.
Từ 1/9 -15/11 cả nước sẽ rà soát, làm sạch dữ liệu đất đai tại 2.342/3.321 đơn vị hành chính cấp xã đồng thời thu thập, số hóa, tạo lập dữ liệu với các giấy chứng nhận đất ở, nhà ở đã cấp nhưng chưa được xây dựng CSDL. Ảnh: VĐ.
Tuy vậy, thực tế vẫn còn những khoảng trống lớn. Nhiều địa phương quản lý song song hồ sơ giấy và hồ sơ số, dẫn tới chồng chéo, sai lệch. Báo cáo năm 2024 của Bộ Tài nguyên và Môi trường cho thấy, hơn 1,5 triệu thửa đất trên cả nước chưa được cập nhật biến động kịp thời vào CSDL; hàng chục nghìn thửa đất không có bản đồ địa chính chính quy, hồ sơ chưa đầy đủ, thiếu cập nhật biến động. Đây là nguyên nhân phát sinh tranh chấp, khiếu kiện, đồng thời cản trở tính minh bạch của thị trường bất động sản.
Việc chưa kết nối đồng bộ với CSDL quốc gia về dân cư cũng khiến xác minh chủ sở hữu đất đai gặp khó khăn, phát sinh thủ tục trùng lặp. Trong khi đó, kinh nghiệm từ Đồng Nai, Quảng Ninh cho thấy, việc sớm hoàn thiện CSDL đất đai đã giúp rút ngắn 30-50% thời gian giải quyết thủ tục, giảm đáng kể tình trạng hồ sơ tồn đọng.
Các chuyên gia cảnh báo, nếu không có giải pháp mạnh mẽ, dữ liệu đất đai khó trở thành nền tảng vững chắc cho chính quyền số. Sự chậm trễ trong số hóa, thiếu đồng bộ giữa các địa phương cùng với nguy cơ mất an toàn hệ thống đang đặt ra thách thức lớn đối với cải cách hành chính.
Nền tảng dữ liệu số cho chính quyền số và cải cách hành chính
Trước yêu cầu này, cuối tháng 8/2025, Cục Quản lý đất đai đã có văn bản gửi các Sở Nông nghiệp và Môi trường hướng dẫn chỉnh lý CSDL đất đai, xây dựng mã định danh thửa đất. Các đơn vị hành chính cấp tỉnh cũ phải hợp nhất dữ liệu địa chính để thống nhất CSDL đất đai theo đơn vị cấp tỉnh mới. Với những nơi chưa có CSDL địa chính, cơ quan quản lý sẽ thu thập Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, căn cước công dân để hình thành dữ liệu ban đầu, sau đó UBND cấp xã kiểm tra, đối soát và cập nhật vào hệ thống thông tin đất đai.
Đặc biệt, thực hiện chỉ đạo của Đảng và Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp Bộ Công an ban hành Kế hoạch số 515/KH-BCA-BTN&MT, triển khai Chiến dịch 90 ngày làm giàu, làm sạch CSDL quốc gia về đất đai (từ 1/9 đến 30/11/2025). Theo đó, các bộ, ngành và UBND các tỉnh, thành phố sẽ rà soát, làm sạch dữ liệu đất đai tại 2.342/3.321 đơn vị hành chính cấp xã; đồng thời thu thập, số hóa, tạo lập dữ liệu với các giấy chứng nhận đất ở, nhà ở đã cấp nhưng chưa được xây dựng CSDL.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết sẽ đồng bộ CSDL đất đai của 34 tỉnh, thành phố trọng điểm về Trung ương, kết nối và chia sẻ với CSDL quốc gia về dân cư, các bộ, ngành, địa phương, cơ quan Đảng, Quốc hội, Chính phủ, MTTQ Việt Nam, Tòa án Nhân dân, Viện Kiểm sát Nhân dân và các tổ chức chính trị - xã hội.
Ông Mai Văn Phấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai, cho rằng, chiến dịch nhằm tạo lập nguồn tài nguyên số, dữ liệu số để phục vụ Chính phủ điện tử, tạo công cụ quản lý đất hiệu quả, minh bạch; cung cấp thông tin đầy đủ, nhanh chóng, chính xác cho các cấp, ngành trong ban hành quyết định; đồng thời nâng cao chất lượng dịch vụ công, cải cách thủ tục hành chính phục vụ người dân, doanh nghiệp.”
Tại cuộc họp giao ban tháng 8/2025, Quyền Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho rằng, cần tập trung triển khai quyết liệt theo chỉ đạo của Tổng Bí thư. Ông nhấn mạnh: “Đây là nhiệm vụ khó nhưng khi thực hiện thành công sẽ giải quyết tới 70% vướng mắc ở địa phương. Năm 2025 phấn đấu cơ bản hoàn thành 60%, đến năm 2026 hoàn thiện toàn bộ. Trung ương sẽ bố trí đầy đủ kinh phí; cần sự phối hợp chặt chẽ giữa Trung ương và địa phương, các Thứ trưởng khi đi công tác địa phương phải trực tiếp đôn đốc, bảo đảm tiến độ.”
chiến dịch nhằm tạo lập nguồn tài nguyên số, dữ liệu số để phục vụ Chính phủ điện tử. Ảnh: Quang Vũ.
Ở góc độ địa phương, ông Bùi Văn Thăng, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hải Phòng cho biết, chiến dịch là cơ hội để toàn hệ thống chính trị thành phố tập trung rà soát, chuẩn hóa, đồng bộ dữ liệu đất đai, bảo đảm “đúng – đủ – sạch – sống”. Đây là bước quan trọng để Hải Phòng thực hiện thành công chuyển đổi số trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường. Ông đề nghị UBND các xã, phường, đặc khu huy động cả hệ thống chính trị ở cơ sở vào cuộc, phân công nhiệm vụ cụ thể cho các cơ quan, đơn vị thực hiện
PGS. TS Nguyễn Đình Thọ, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, chính sách nông nghiệp và Môi trường cho rằng, việc kết nối cơ sở dữ liệu đất đai với nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu quốc gia cho phép Nhà nước phân tích, dự báo và ra quyết định chính sách dựa trên dữ liệu thực tế. Quá trình giúp nâng cao năng lực quản lý và tạo điều kiện để triển khai các mô hình quản lý thông minh, hỗ trợ hoạch định chiến lược phát triển đô thị, phát triển hạ tầng và tối ưu hóa sử dụng đất. Việc áp dụng các công nghệ hiện đại trong quản lý đất đai thể hiện một bước tiến quan trọng trong việc xây dựng Nhà nước số, nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên và tạo ra một môi trường kinh doanh minh bạch, năng động và bền vững.
