Thời gian gần đây, trên địa bàn tỉnh Quảng Trị rộ lên thông tin về cây gỗ có tên gọi “mán đĩa” được các thương lái “bí mật” đặt hàng mua với giá cao.
Theo người dân các địa phương tại các huyện miền núi Tuyên Hóa, Minh Hóa (tỉnh Quảng Bình cũ), nay là các xã Kim Điền, Kim Hóa, Dân Hóa... (tỉnh Quảng Trị), người dân đã vào rừng tìm kiếm cây mán đĩa để bán với giá 3 triệu đồng/kg.
Cây mán đĩa ở vùng rừng Quảng Trị. Ảnh: CCKL.
Trao đổi với phóng viên Báo Nông nghiệp & Môi trường, ông Nguyễn Văn Long, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Quảng Trị cho hay, trước đây người dân không quan tâm đến cây mán đĩa vì loại cây này vốn chỉ được xem là loài gỗ tạp không có giá trị kinh tế, giá trị sử dụng thấp nên ít khi bị khai thác.
“Cây mán đĩa thuộc loại gỗ nhóm 8, giá trị không cao. Cây này phổ biến tại rừng các địa phương ở miền Trung. Tại rừng Quảng Trị cũng có phân bố ở nhiều nơi”, ông Long nói thêm.
Theo các tài liệu của ngành Lâm nghiệp, mán đĩa (tên khoa học Archidendron clypearia) là gỗ nhóm 8, mềm, nhẹ, thường được dùng làm khung cửa hoặc đồ nội thất đơn giản. Lá cây còn được dân gian dùng trị ghẻ, làm thuốc nhuộm.
Tiếp xúc với ông N.S.P (xin được giấu tên), là người đang “gom hàng” để bán cho thương lái. Ông P. nói không cần giấu: “Nguồn hàng này chỉ độc bán sang bên Trung Quốc thôi”.
Ông P. cũng cho hay, cây mán đĩa trước đây không ai để mắt tới. Nó là gỗ tạp, lõi có dầu màu nâu đen, tựa như cây trầm dó. Nhưng khi đốt lên thì có mùi hắc chứ không thơm.
Những khúc gỗ mán đĩa khô. Ảnh: CCKL.
Theo ông P. thì cây mán đĩa khi bị chết khô, rỗng ruột thì mới có những trai, cọng kết dầu chứ cây đứng (cây đang sống) thì hiếm thấy. Hiện, chỉ biết thương lái mua bán ra nước ngoài là để làm hàng “phong thủy”. Họ quan niệm vậy và mua giá đắt. Có hỏi thì họ nói làm các vật dụng có tính biểu tượng treo lên tường, gần cửa ra - vào. Nó bí hiểm cũng như các loại gỗ sưa (gỗ huê), gỗ hương giáng… họ mua đắt mà không rõ lý do đó thôi”, ông P. nói thêm.
Cũng theo nhiều người trước đây là đầu nậu mua bán gỗ thì hiện tượng thu mua loại gỗ này lan từ Lào sang và đang có dấu hiệu gia tăng. Tại các địa phương vùng miền núi tỉnh Quảng Trị, hoạt động tìm kiếm, khai thác gỗ mán đĩa đang dần trở nên sôi động.
“Cũng chưa biết chừng là người ta cứ đồn thổi thông tin và “tạo sóng” ban đầu để gây dựng nhiều “đại lý” thu mua gom hàng. Sau một thời gian thì không ai mua nữa làm cho các “đại lý” ôm đống gỗ mà chết điếng vì vốn liếng nằm ở đó”, ông P. cảnh báo.
Trước tình hình trên, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Trị đã có văn bản yêu cầu các địa phương, đơn vị đẩy mạnh việc kiểm soát, ngăn chặn khai thác, mua bán, vận chuyển lâm sản nói chung và gỗ mán đĩa nói riêng.
Những trai cọng lấy ở cây mán đĩa chết khô, trong ruột bị mọt, rỗng. Ảnh: CCKL.
Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Quảng Trị Nguyễn Văn Long cũng cho hay, đơn vị đã triển khai phương án để bảo vệ rừng. Lực lượng kiểm lâm đã lập các chốt và tăng cường nhân lực tại các khu vực cửa rừng nhằm siết chặt kiểm soát ở những vùng xung yếu, có nguy cơ cao.
“Các đơn vị trực thuộc cử cán bộ xuống cơ sở nắm tình hình, xử lý nghiêm hành vi khai thác, vận chuyển lâm sản trái phép. Đồng thời phối hợp với các chủ rừng làm tốt nhiệm vụ để giữ ổn định tình hình chung”, ông Long chia sẻ.
Trao đổi với chúng tôi, ông Phạm Văn Tân, Giám đốc Trung tâm Bảo vệ rừng và Di sản thế giới, Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng, cho biết, lực lượng kiểm lâm đã chủ động trong nhiệm vụ tuần tra bảo vệ rừng.
“Dù đến thời điểm này, chúng tôi chưa phát hiện, xử lý hành vi khai thác, vận chuyển trái phép lâm sản nào. Tuy nhiên, lực lượng vẫn đang thực hiện nhiệm vụ ngăn chặn không cho người vào rừng. Tuần tra, giám sát chặt chẽ mọi khu vực”, ông Tân nói thêm.
