Sáng 1/8, Bộ Xây dựng phối hợp cùng Chương trình Định cư con người Liên hợp quốc (UN Habitat) và Đại sứ quán Thụy Sĩ tại Việt Nam tổ chức Lễ tổng kết Dự án "Tăng cường thể chế và nâng cao năng lực cho phát triển đô thị ở Việt Nam" - (ISCB). Sự kiện nhìn lại những thành quả nổi bật sau 5 năm triển khai dự án, đồng thời mở ra tầm nhìn mới cho giai đoạn tiếp theo trong công cuộc phát triển đô thị bền vững tại Việt Nam.
Việt Nam đã và đang trải qua quá trình đô thị hóa nhanh, nhưng còn đối mặt với những thách thức lớn như bất bình đẳng không gian, phân mảnh chính sách và thiếu hụt nhân lực chuyên sâu trong quy hoạch tích hợp. Dự án ISCB được thiết kế để lấp đầy khoảng trống đó thông qua tăng cường thể chế, đào tạo thực chất và đổi mới phương pháp quy hoạch theo hướng hợp tác nhiều bên.
Đại diện Liên Hợp quốc, Đại sứ quán Thụy Sĩ tại Việt Nam theo dõi kết quả của dự án sau 5 năm triển khai tại Việt Nam. Ảnh: Tùng Đinh.
Tại sự kiện, ông Ngô Anh Tuấn, Giám đốc Học viện Chiến lược, bồi dưỡng cán bộ xây dựng đã chia sẻ về tầm quan trọng của việc xây dựng thể chế linh hoạt và nâng cao năng lực cán bộ trong tiến trình đô thị hóa bền vững.
Trong khi đó, các đại diện từ Liên hợp quốc và Thụy Sĩ tiếp tục khẳng định vai trò của Việt Nam trong chiến lược phát triển đô thị toàn cầu, đồng thời đánh giá cao tầm nhìn và phương pháp tiếp cận tiến bộ của dự án ISCB, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam vừa trải qua đợt sáp nhập lịch sử.
“Phát triển đô thị bền vững bắt đầu từ thể chế vững mạnh, cộng đồng được trao quyền và quy hoạch một cách toàn diện. Thụy Sĩ tự hào hỗ trợ Việt Nam trong việc kiến tạo những thành phố có khả năng phục hồi, đáng sống và năng động về kinh tế thông qua các chính sách đô thị và năng lực thể chế được tăng cường", ông Aldo de Luca, Phó Đại sứ Thụy Sĩ tại Việt Nam khẳng định.
Khu trưng bày về hiện trạng của đô thị Việt Nam và những thành quả đã đạt được sau khi ISCB được triển khai. Ảnh: Tùng Đinh.
Nâng cao năng lực, đổi mới tư duy
Một trong những thành quả của ISCB là việc xây dựng Chương trình đào tạo về Phát triển đô thị bền vững (SUD) với 6 mô-đun được xây dựng dựa trên năng lực đào tạo của Học viện chiến lược, bồi dưỡng cán bộ xây dựng, kinh nghiệm quốc tế từ UN-Habitat và các tổ chức phát triển, và khảo sát các đơn vị, địa phương trong mạng lưới đối tác của Học viện.
6 mô-đun đào tạo được thử nghiệm thông qua các khóa bồi dưỡng do Học viện Chiến lược, bồi dưỡng cán bộ xây dựng trực tiếp triển khai với hỗ trợ kỹ thuật từ UN-Habitat, thu hút sự tham gia của hàng trăm cán bộ quản lý, chuyên viên đô thị.
ISCB lấy ý kiến của người dân tại Bến Tre để xây dựng quy hoạch. Ảnh: UN Habitat.
Song song, bộ công cụ toàn cầu "Quy hoạch Thành phố của Chúng ta" (Our City Plans - OCP) đã được Việt hóa, hoàn thiện và thử nghiệm áp dụng như một khung hướng dẫn linh hoạt, hỗ trợ quy hoạch đô thị có sự tham gia từ cấp cơ sở đến cấp tỉnh.
"Our City Plan" là một bộ công cụ hướng dẫn lập quy hoạch đô thị có sự tham gia, do UN-Habitat phát triển nhằm hỗ trợ các chính quyền địa phương và cộng đồng cùng nhau kiến tạo tầm nhìn, thiết kế không gian và triển khai kế hoạch phát triển đô thị theo phương pháp đồng sáng tạo.
Ông Aldo de Luca, Phó Đại sứ Thụy Sĩ tại Việt Nam phát biểu tại lễ tổng kết. Ảnh: Tùng Đinh.
Cụ thể, thông qua các hoạt động thử nghiệm tại Bến Tre cũ và Tam Thanh, Quảng Nam cũ, dự án đã tạo điều kiện để cộng đồng đóng vai trò chủ động trong việc hình thành tầm nhìn, thiết kế không gian công cộng và phản hồi chính sách.
Hơn 1.000 người dân và cán bộ địa phương đã tham gia vào các hoạt động tham vấn, khảo sát, thiết kế và đồng kiến tạo, thể hiện rõ sự chuyển đổi từ "được quy hoạch" sang "quy hoạch cùng nhau".
Ông Ngô Anh Tuấn, Giám đốc Học viện Chiến lược, bồi dưỡng cán bộ xây dựng, khẳng định, ISCB đã góp phần làm rõ một thực tế rằng phát triển đô thị bền vững không thể chỉ dựa vào đầu tư hạ tầng, mà cần bắt đầu từ thể chế vững, con người mạnh và quy trình minh bạch.
"Kết quả từ dự án sẽ tiếp tục được Bộ Xây dựng lồng ghép vào các chương trình hành động quốc gia, tài liệu hướng dẫn kỹ thuật và các chính sách hỗ trợ địa phương trong tương lai", ông Tuấn nói.
Ông Ngô Anh Tuấn, Giám đốc Học viện Chiến lược, bồi dưỡng cán bộ xây dựng (Bộ Xây dựng) phát biểu tại sự kiện. Ảnh: Tùng Đinh.
Thể chế và chính sách
Phát triển đô thị bền vững đòi hỏi sự ổn định và toàn diện của các cơ chế chính sách và quy định liên quan đến quản lý phát triển đô thị. Trong khuôn khổ Dự án ISCB, các hoạt động tăng cường thể chế được triển khai nhằm hỗ trợ Bộ Xây dựng và Bộ Kế hoạch và Đầu tư nâng cao năng lực xây dựng chính sách.
Các chuyên gia trong nước và quốc tế chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm và đánh giá thực tiễn để hỗ trợ triển khai, xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến quản lý và phát triển đô thị.
Về phía Bộ Kế hoạch và Đầu tư (cũ), dự án tập trung phối hợp với Vụ Quản lý quy hoạch để hỗ trợ công tác lập và thẩm định các quy hoạch tỉnh và thúc đẩy phối hợp đa ngành trong việc sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch.
Các công cụ, tài liệu đào tạo và đóng góp chính sách của dự án ISCB được chuyên gia đảm bảo phù hợp với các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) và Chương trình nghị sự đô thị mới của Liên Hợp Quốc, góp phần thực hiện cam kết của Việt Nam về phát triển đô thị bền vững và toàn diện.
