Hàng trăm điểm phức tạp, hàng nghìn vụ việc vi phạm
Đại tá Trần Anh Tuấn - Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát Phòng chống tội phạm về môi trường (C05), Bộ Công an cho biết, công tác phòng chống tội phạm và vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường nói chung, môi trường không khí nói riêng là một trong những trọng tâm nhiệm vụ công tác của lực lượng Công an nhân dân.
Đại tá Trần Anh Tuấn - Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát Phòng chống tội phạm về môi trường (C05) thông tin, qua 5 năm, lực lượng Công an các đơn vị và địa phương đã phát hiện, xử lý 1133 vụ việc vi phạm pháp luật về liên quan đến hành vi gây ô nhiễm môi trường không khí. Ảnh: Yên Thi.
Đặc biệt sau 5 năm triển khai thực hiện Chỉ thị Chỉ thị số 03/CT-TTg ngày 18/01/2021 về tăng cường kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí, lực lượng Công an đã thống kê 822 điểm phức tạp về khí thải, có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường không khí tại các địa phương; phát hiện, xử lý 1133 vụ việc vi phạm pháp luật về liên quan đến hành vi gây ô nhiễm môi trường không khí; xử phạt vi phạm hành chính với số tiền 83,939 tỷ đồng.
Về lĩnh vực xây dựng, trong năm 2025, lực lượng Công an toàn quốc đã khởi tố 23 vụ, 37 bị can về hành vi gây ô nhiễm môi trường, chôn lấp, đổ, thải ra môi trường trái pháp luật chất thải răn xây dựng; xử lý vi phạm hành chính 763 vụ, tổng số tiền 20,7 tỷ đồng.
Qua công tác đấu tranh xử lý, Bộ Công an đã phối hợp tham mưu với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tăng cường chỉ đạo thực thi pháp luật về bảo vệ môi trường, vận động quần chúng nhân dân tích cực, tự giác chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường không khí.
Mở cao điểm tấn công trấn áp tội phạm ở các cơ sở có nguồn thải lớn
Thực hiện Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số 20/CT-TTg về "Một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường" và các kết luận, ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ, Bộ Công an đã chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phương triển khai quyết liệt, đồng bộ các biện pháp phòng ngừa, nhận diện, phát hiện, đấu tranh nhằm ngăn chặn, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật, tội phạm về môi trường.
Theo Thông báo số 490/TB-VPCP, Bộ Công an được giao "Chỉ đạo lực lượng Công an các cấp, đặc biệt là Công an cấp xã tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi đốt rác thải sinh hoạt, phế phẩm nông nghiệp, vật liệu xây dựng không đúng quy định gây ô nhiễm môi trường, nhất là các hành vi cố ý gây ô nhiễm môi trường để xảy ra hậu quả nghiêm trọng của các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ thu gom, xử lý rác thải đến mức phải xử lý trách nhiệm hình sự".
Theo đó, Công an các cấp sẽ tổ chức tổng rà soát các cơ sở thuộc các loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có phát thải khí thải, chất thải rắn gây ô nhiễm môi trường không khí, tập trung vào các lĩnh vực: Sản xuất năng lượng (nhiệt điện, điện than, khí); sản xuất vật liệu xây dựng; sản xuất, chế biến kim loại; sản xuất giấy, bột giấy; sản xuất hóa chất; giao thông vận tải (khí thải của các phương tiện cơ giới sử dụng nhiên liệu hóa thạch)..., các khu vực, địa điểm ô nhiễm môi trường nghiêm trọng bao gồm khu dân cư, làng nghề, khu công nghiệp, cụm công nghiệp...
Lực lượng Công an cũng sẽ xây dựng, triển khai các kế hoạch cao điểm tấn công trấn áp tội phạm, kế hoạch phòng ngừa, đấu tranh, xử lý tội phạm, vi phạm pháp luật, tập trung vào các hành vi trực tiếp gây ô nhiễm môi trường không khí tại các địa bàn, lĩnh vực: các cơ sở có nguồn thải lớn như nhiệt điện, xi măng, thép, hóa chất; làng nghề có nguy cơ cao gây ô nhiễm môi trường như tái chế phế liệu, thuộc da, dệt nhuộm, giặt là công nghiệp, chế biến thực phẩm; các dự án xây dựng công trình...
Công an các đơn vị cũng tổ chức tuần tra, kiểm soát, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về bảo đảm trật tự an toàn giao thông và bảo vệ môi trường, nhất là vi phạm tiêu chuẩn khí thải phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, vận chuyển hàng hóa, vật liệu xây dựng rơi vãi gây ô nhiễm môi trường...
Đồng thời, khai thác có hiệu quả dữ liệu từ hệ thống camera (camera an ninh, camera giao thông) trên các tuyển, địa bàn để phát hiện các sự việc, hiện tượng có liên quan đến môi trường, hành vi gây ô nhiễm môi trường và tổ chức xác minh, đấu tranh, xử lý theo quy định
Đề xuất tăng mức xử phạt vi phạm môi trường
Để tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ môi trường không khí, kiểm soát chặt chẽ các nguồn gây ô nhiễm và phòng ngừa, ngăn chặn, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường không khí, Đại tá Trần Anh Tuấn kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường tham mưu với Chính phủ sớm ban hành Nghị định sửa đối, bổ sung Nghị định số 45/2022/NĐ-CP ngày 07/7/2022 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.
Định hướng là tăng mức phạt, bổ sung thẩm quyền xử phạt và áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả về môi trường cho các chức danh có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính phù hợp với mô hình chính quyền 2 cấp, thẩm quyền của lực lượng Công an nhân dân trong xử phạt tất cả các vi phạm hành chính về môi trường.
Có thể bổ sung các biện pháp xử lý, cưỡng chế thi hành các quyết định xử lý vi phạm hành chính (như: tạm thời ngừng cung cấp các dịch vụ điện, nước, hạ mức xếp hạng tín dụng... đối với các cơ sở gây ô nhiễm môi trường kéo dài, nghiêm trọng, ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng và trật tự, an toàn xã hội), bảo đảm bảo sức răn đe, phòng ngừa đối với các hành vi trực tiếp, liên quan đến gây ô nhiễm môi trường.
Bộ Công an kiến nghị tăng mức xử phạt vi phạm môi trường. Ảnh: Hoàng Hiền.
Cùng với đó, xây dựng, hoàn thiện cơ sở dữ liệu môi trường quốc gia (trong đó có dữ liệu về quan trắc môi trường, kiểm kê khí thải), tích hợp vào Trung tâm dữ liệu quốc gia để phục vụ công tác quản lý nhà nước và đấu tranh phòng, chống tội phạm.
Ngoài ra, có cơ chế để kiểm soát chặt chẽ hơn đối với các hệ thống quan trắc tự động, liên tục, bảo đảm ngăn chặn các hành vi can thiệp làm thay đổi kết quả quan trắc, truyền dữ liệu quan trắc không chính xác đến cơ quan quản lý nhà nước.
Bộ Công an cũng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp chặt chẽ trong quá trình xây dựng dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) đối với các tội phạm về môi trường; nghiên cứu làm rõ cơ sở khoa học, cơ sở thực tiễn để đề xuất theo hướng giảm mức định lượng xả thải và số lần vượt quy chuẩn kỹ thuật của các thông số trong khí thải so với quy định hiện hành nhằm bảo đảm tính răn đe đối với hành vi gây ô nhiễm môi trường, nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ môi trường đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.
Một số vụ việc điển hình:
* Năm 2021, Cục CO5 đã tiến hành kiểm tra công tác chấp hành pháp luật bảo vệ môi trường đổi với Công ty CP nhiệt điện Quảng Ninh, địa chỉ: phường Hà Khánh, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh. Xác định công ty có hành vi thải khí thải vượt quy chuẩn kỹ thuật cho phép ra môi trường, Cục CO5 đã ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính với số tiền 3 tỷ 950 triệu đồng.
* Năm 2021, Phòng PCO5 Công an tỉnh Tuyên Quang đã phối hợp cùng Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường kiểm tra công tác chấp hành pháp luật bảo vệ môi trường đối với Công ty cổ phần xi măng Tân Quang - VVMI, địa chỉ: thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang. Xác định công ty có hành vi thải khí thải vượt quy chuẩn kỹ thuật cho phép ra môi trường, đề xuất UBND tỉnh Tuyên Quang ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính số 09/QĐ-XPHC ngày 26/01/2022 với số tiền 3 tỷ 300 triệu đồng.
* Năm 2023, Cục C05 tiến hành kiểm tra công tác chấp hành pháp luật bảo vệ môi trường đối với Công ty cổ phần nhiệt điện Phả Lại, địa chỉ: Km 28 quốc lộ 18, Phường Phả Lại, Thành phố Chí Linh, Hải Dương. Xác định công ty có hành vi thải khí thải vượt quy chuẩn kỹ thuật cho phép ra môi trường, ngày 7/7/2023, Cục C05 đã ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính với số tiền 3 tỷ 925 triệu đồng.
