Ngành sữa tìm giải pháp giảm phụ thuộc nguồn sữa, bột sữa nhập khẩu

Ngày 5/8, Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương (Bộ Công Thương) tổ chức chuỗi sự kiện "Khoa học và Công nghệ ngành công nghiệp sữa – Tuần lễ Sữa tươi Việt Nam" gồm Hội thảo khoa học "Phát triển ngành sữa Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045" và "Tuần lễ sữa tươi" (từ 5/8 tới 10/8) với sự đồng hành của Tập đoàn TH.

Theo Quyết định số 155/QĐ-BCT năm 2024 về xây dựng Chiến lược phát triển ngành sữa Việt Nam giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Bộ Công Thương cùng Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương đã xây dựng dự thảo Chiến lược một cách bài bản, trên cơ sở tổ chức nhiều hội thảo tham vấn với chuyên gia, doanh nghiệp và các bên liên quan.

Hội thảo ngày 5/8 tiếp tục là diễn đàn tham vấn quan trọng nhằm hoàn thiện Chiến lược theo hướng khoa học, toàn diện và thực tiễn, với trọng tâm thúc đẩy liên kết giữa các bên liên quan trong phát triển ngành sữa, đặc biệt là các sản phẩm chế biến từ sữa tươi và các đề xuất gia tăng sản lượng sữa tươi nguyên liệu của của Việt Nam, từng bước đáp ứng nhu cầu trong nước, đồng thời góp phần vào mục tiêu nâng cao tầm vóc người Việt và phát triển kinh tế bền vững, vì một Việt Nam hùng cường, vì sức khỏe cộng đồng.

Hướng tới tập trung thảo luận về các giải pháp gia tăng sản lượng sữa tươi nguyên liệu trong nước - một vấn đề trọng yếu nhưng chưa được chú trọng đúng mức trong các diễn đàn chiến lược trước đây, Hội thảo đã nhận được sự đồng hành của Tập đoàn TH - nhà sản xuất sữa tươi sạch đang chiếm thị phần dẫn đầu trong phân khúc sữa tươi.

Việt Nam có thể tự chủ sản xuất sữa tươi nguyên liệu

Hội thảo lần này diễn ra trong bối cảnh ngành sữa Việt Nam phụ thuộc lớn vào sữa và bột sữa nhập khẩu (để sản xuất sữa bột công thức hoặc pha lại thành sữa hoàn nguyên - dạng lỏng). Sản lượng sữa tươi nguyên liệu trong nước hiện mới chỉ đáp ứng được khoảng 40% nhu cầu sản xuất, dẫn đến chi phí nhập khẩu sữa và các sản phẩm từ sữa lên tới hơn 1,1 tỷ USD trong năm 2024.

Thực trạng này không chỉ ảnh hưởng đến kinh tế mà còn tác động trực tiếp đến người tiêu dùng và các mục tiêu dinh dưỡng quốc gia. Việc tự chủ nguồn sữa tươi nguyên liệu sẽ mang lại lợi ích kép: Người tiêu dùng được tiếp cận các sản phẩm sữa tươi chất lượng cao, minh bạch về nguồn gốc, góp phần cải thiện thể trạng và nâng cao sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là cho trẻ em.

Đồng thời, nền kinh tế giảm gánh nặng nhập khẩu, tạo việc làm cho người lao động, tăng giá trị trên từng hecta đất và đóng góp vào kim ngạch xuất khẩu, tạo cơ hội để người nông dân tham gia vào chuỗi sản xuất công nghệ cao, xóa đói giảm nghèo và làm giàu bền vững.

Tại hội thảo, Tập đoàn TH đã đóng góp nhiều đề xuất thiết thực, vì mục tiêu phát triển ngành sữa quốc gia trên nền tảng nông nghiệp bền vững, phát triển sản xuất sữa tươi sạch, góp phần tạo sinh kế cho người nông dân và cải thiện tình trạng dinh dưỡng cho người Việt.

Ông Ngô Minh Hải, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn TH khẳng định, Việt Nam hoàn toàn có đủ điều kiện để tự chủ sản xuất sữa tươi cho toàn dân và dẫn chứng hình mẫu thành công của TH true MILK, đơn vị tiên phong trong "cuộc cách mạng sữa tươi sạch".

Nhìn lại thời điểm năm 2008, khi Tập đoàn TH bước chân vào ngành sữa, thế giới rúng động với sự cố sữa nhiễm melamine tại Trung Quốc gây nguy cơ chảy máu thận hàng triệu trẻ em. Có tới 92% sản phẩm sữa nước trên thị trường sữa Việt là sữa hoàn nguyên. Đứng trước vấn nạn mất an toàn thực phẩm đe dọa ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe của trẻ em và người dân khi uống sữa hoàn nguyên không minh bạch về chất lượng, Nhà sáng lập Tập đoàn TH – Anh hùng Lao động Thái Hương quyết định: “Phải làm ngay ly sữa tươi sạch cho trẻ em Việt Nam”, “Sữa tươi sạch là con đường duy nhất” và xây dựng cốt lõi thương hiệu TH true MILK dựa trên các giá trị: Vì sức khỏe cộng đồng; Hoàn toàn từ thiên nhiên; Thân thiện với môi trường, tư duy vượt trội và Hài hòa lợi ích.

Từ đó đến nay, TH đã góp phần thay đổi bản chất ngành sữa nước, giúp tăng tỷ lệ sữa nước chế biến từ sữa tươi từ 8% (năm 2008) lên trên 60% như hiện nay. Tập đoàn hiện sở hữu Cụm trang trại bò sữa tập trung ứng dụng công nghệ cao khép kín lớn nhất thế giới (xác lập kỷ lục năm 2020), với đàn bò tiệm cận 70.000 con, sản lượng sữa tươi nguyên liệu đạt 351 triệu lít.

TH đã trở thành một điển hình về ứng dụng công nghệ đầu cuối thế giới và khoa học quản trị đan xen vào nhau để tạo ra năng suất lao động cao, chất lượng sản phẩm đạt chuẩn quốc tế với chi phí giá thành hợp lý ngay trên đồng đất Việt Nam.

Để hiện thực hóa mục tiêu tự chủ, Tập đoàn TH đã phác thảo một lộ trình cụ thể dựa trên kinh nghiệm thành công của mình, trong đó nhấn mạnh sự vượt trội của mô hình chăn nuôi tập trung, công nghệ cao.

Mục tiêu được đặt ra là gia tăng sản lượng sữa tươi nguyên liệu đáp ứng nhu cầu sản xuất trong nước (từ 40% hiện nay lên 58% năm 2035) và cao hơn nữa (74% những năm sau đó); nâng tỷ lệ sữa nước chế biến từ sữa tươi lên tới 90-93%, tiệm cận với các quốc gia phát triển.

Chăn nuôi tập trung

Ông Ngô Minh Hải khẳng định mô hình chăn nuôi tập trung, công nghệ cao là một con đường hiệu quả để tự chủ nguồn cung sữa tươi nguyên liệu. Để khuyến khích mô hình này, TH đề xuất một hệ thống chính sách đồng bộ; có bộ chính sách về ưu đãi đầu tư như giảm thuế; trợ giá; ưu tiên đất đai và tín dụng; hình thành các mô hình liên kết…

Những đề xuất này được xây dựng từ chính thực tiễn thành công của TH, từ đó mở ra một con đường khả thi để ngành sữa Việt Nam phát triển bền vững, minh bạch và hiệu quả, gia tăng sản lượng và nguồn cung sữa tươi nguyên liệu trong nước, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu, giảm sử dụng sữa bột pha lại.

Bên cạnh các giải pháp vĩ mô, TH đặc biệt nhấn mạnh các kiến nghị tâm huyết về dinh dưỡng học đường, sữa học đường coi đây là “đòn bẩy” chiến lược, tạo ra tác động kép cho cả sức khỏe cộng đồng và sự phát triển của ngành sữa nội địa.

Các đề xuất của tập đoàn TH cũng là tiếng nói của các cơ quan quản lý nhà nước và Hiệp hội - trong đó Bộ Y tế nhấn mạnh về các giải pháp sử dụng sữa tươi trong dinh dưỡng học đường, dinh dưỡng phòng bệnh.

Hiệp hội chăn nuôi Việt Nam đưa ra bức tranh toàn cảnh với các chỉ số đo lường về tỷ trọng sữa tươi - cơ cấu đàn bò sữa, so sánh trong nước và quốc tế.

Đại diện của Hiệp hội cũng nhận định, Các chương trình như Sữa học đường sẽ chỉ thực sự ý nghĩa khi sử dụng nguồn sữa tươi chất lượng cao, góp phần cải thiện thể chất và trí tuệ người Việt.

Thực tế từ các nước phát triển (EU, Nhật, Mỹ,…) hay kinh nghiệm từ đất nước đông dân nhất thế giới như Trung Quốc cho thấy: Sữa tươi được sử dụng trong chương trình sữa học đường, và tỷ lệ sử dụng sữa tươi trong toàn dân của họ rất cao. Ở các nước phát triển, trên 90% sản phẩm sữa sử dụng hàng ngày là sữa tươi, còn lại chỉ khoảng 10 % là sữa công thức dạng bột.

Với nông nghiệp và nông dân, mỗi ly sữa tươi sạch được sản xuất là một sự đóng góp trực tiếp cho kinh tế nông thôn và người nông dân. Nó tạo ra một chuỗi giá trị liên hoàn đem lại lợi ích quốc gia, cộng đồng và góp phần nâng cao vị thế của nông sản Việt.