Ngăn chặn 'cò giấy tờ' khi vận hành chính quyền 2 cấp

Việc sáp nhập đơn vị hành chính và chuyển đổi mô hình quản lý sang chính quyền 2 cấp (cấp tỉnh và cấp phường/xã) được kỳ vọng mang lại hiệu quả quản trị tốt hơn, rút ngắn khoảng cách phục vụ người dân. Thực tế tại một số địa phương, khoảng trống nhận thức và thói quen hành chính cũ đã vô tình trở thành “mảnh đất” cho nạn “cò làm giấy tờ” nảy sinh.

Tình trạng này không chỉ gây phiền hà, chi phí ngoài quy định cho người dân, đặc biệt là nhóm yếu thế ở vùng sâu, vùng xa, người cao tuổi, tình trạng này còn làm xấu đi hình ảnh và uy tín của cơ quan Nhà nước và cản trở quá trình phát triển kinh tế - xã hội.

Siết chặt kỷ luật hành chính, chặn từ gốc nạn “cò giấy tờ”

Tại tỉnh Bắc Ninh, trước thực tế xuất hiện tình trạng dịch vụ trung gian lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người dân để thu phí cao, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh đã ban hành Công văn số 1188/UBND-HCC, chỉ đạo toàn diện các giải pháp phòng ngừa, xử lý “cò giấy tờ” tại Trung tâm Phục vụ hành chính công các cấp.

Công văn yêu cầu các sở, ban ngành, UBND xã, phường và cả các doanh nghiệp, cơ quan Trung ương đóng trên địa bàn (có thủ tục hành chính thực hiện tại Bộ phận Một cửa) quán triệt và thực hiện nghiêm Nghị định số 118/2025/NĐ-CP của Chính phủ về cơ chế “một cửa”, “một cửa liên thông”. Theo đó, mọi khâu tiếp nhận và trả kết quả thủ tục hành chính phải bảo đảm công khai, minh bạch, đúng trình tự pháp luật.

Điểm nhấn quan trọng là tiêu chuẩn đối với cán bộ làm việc tại Bộ phận Một cửa là tối thiểu 2 năm thâm niên công tác trong lĩnh vực chuyên môn; phẩm chất đạo đức tốt; không có tiền sử vi phạm kỷ luật hay phản ánh tiêu cực từ người dân. Song song với yêu cầu chuyên môn, thái độ giao tiếp và văn hóa ứng xử cũng được đặt ra như tiêu chí bắt buộc.

Tất cả công chức, viên chức, nhân viên tại Bộ phận Một cửa phải ký cam kết tuyệt đối không tiếp tay, không dung túng, không liên quan tới “cò giấy tờ” dưới bất kỳ hình thức nào. Đặc biệt, nghiêm cấm tình trạng yêu cầu thêm giấy tờ ngoài quy định hoặc đặt điều kiện không cần thiết như bắt buộc phải có VNeID khi nộp hồ sơ trực tiếp, hay yêu cầu xác nhận sự trùng khớp thông tin địa giới mới với giấy tờ cũ đã được cơ quan Nhà nước cấp.

Để bảo đảm hiệu lực răn đe, nếu phát hiện cán bộ có hành vi môi giới, nhận hối lộ, hoặc cố tình gây khó dễ khiến người dân phải tìm đến “cò”, Trung tâm Phục vụ hành chính công sẽ kiến nghị chấm dứt việc cử cán bộ đó và chuyển hồ sơ sang cơ quan chức năng xử lý. Đồng thời, trách nhiệm người đứng đầu cơ quan cử cán bộ cũng sẽ bị xem xét.

Các lĩnh vực nhạy cảm như đất đai, xây dựng, đăng ký kinh doanh, y tế… được yêu cầu rà soát cán bộ định kỳ ít nhất 3 tháng/lần.

Công tác phối hợp giữa các đơn vị được nhấn mạnh, trong đó, Công an tỉnh chịu trách nhiệm bảo đảm an ninh, trật tự, xử lý nghiêm tình trạng lấn chiếm vỉa hè, lòng đường quanh Trung tâm để chèo kéo người dân; lập danh sách các đối tượng hoạt động môi giới trái phép và cán bộ, công chức có biểu hiện tiêu cực.

Chính quyền cơ sở “cầm tay chỉ việc”, dẹp bỏ dịch vụ trục lợi

Không chỉ dừng lại ở chỉ đạo từ cấp tỉnh, một số xã đã chủ động triển khai các biện pháp thực tiễn để bảo vệ quyền lợi người dân. Tại tỉnh Lào Cai, ông Trần Thống Nhất, Phó Chủ tịch UBND xã Đông Cuông, khi trao đổi với phóng viên Báo Nông nghiệp và Môi trường, thừa nhận có tình trạng cơ sở dịch vụ tư nhân lợi dụng sự thiếu hiểu biết để thu phí cao khi làm hồ sơ đất đai.

Ngay sau khi tiếp nhận thông tin, UBND xã đã giao Công an xã phối hợp với các đơn vị liên quan rà soát kỹ các điểm dịch vụ như đánh máy, sao chụp giấy tờ. Trường hợp phát hiện hành vi trục lợi hoặc có dấu hiệu làm giả giấy tờ sẽ lập biên bản và xử lý nghiêm theo pháp luật.

Một trong những giải pháp mạnh mẽ là đưa toàn bộ thủ tục đất đai về giải quyết trực tiếp tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã, với tinh thần “hướng dẫn tận tình, giải quyết công khai, minh bạch, đúng quy định”. Cán bộ tiếp dân tuyệt đối không được giới thiệu người dân ra ngoài làm dịch vụ tư nhân, nhằm chặn đứng các khoản phí không đáng có.

Chính quyền xã cũng triển khai song song nhiều biện pháp hỗ trợ. Trong đó, bố trí 2 máy tính để bàn tại Trung tâm, cử cán bộ túc trực “cầm tay chỉ việc” cho người dân trong từng thao tác; rà soát và rút ngắn quy trình xử lý hồ sơ để giảm thời gian chờ đợi.

Các trưởng thôn trở thành “cánh tay nối dài” của chính quyền, chịu trách nhiệm thông báo rộng rãi tới từng hộ dân rằng mọi thủ tục đều có thể giải quyết trực tiếp tại xã, không cần qua trung gian.

Ông Trần Thống Nhất nhấn mạnh: “Chúng tôi coi việc bảo vệ người dân trước các dịch vụ trục lợi là nhiệm vụ ưu tiên. Mỗi cán bộ phải hiểu rằng, phục vụ tận tâm và minh bạch không chỉ là trách nhiệm mà còn là cách để giữ gìn uy tín của chính quyền”.