Xã Mường Nhé (sáp nhập từ 3 xã Nậm Vì, Chung Chải và Mường Nhé cũ) có địa bàn rộng, dân cư phân tán, địa hình đồi núi hiểm trở, là khu vực thường xuyên xảy ra sạt lở, lũ ống, lũ quét trong mùa mưa. Ngay sau khi kiện toàn chính quyền, xã đã chủ động thành lập lực lượng xung kích phòng chống thiên tai cấp xã, đóng vai trò nòng cốt trong việc ứng phó khi thiên tai xảy ra.
Theo ông Nguyễn Văn Úy - Chủ tịch UBND xã Mường Nhé, lực lượng xung kích được củng cố ngay từ đầu, với nòng cốt là công an viên, dân quân, trưởng bản, đoàn thể. Mỗi người có nhiệm vụ cụ thể tại các bản, tổ, giúp phản ứng kịp thời.
Nhà của người dân bản Nà Pán, xã Mường Nhé thuộc khu vực sạt lở cao cần di dời khẩn cấp. Ảnh: Phạm Trung.
Đầu tháng 7, những đợt mưa lớn kéo dài liên tiếp khiến đất đá ven suối Nậm Pố, bản Nậm Pố 3, bất ngờ sạt xuống sát nhà anh Thào A Sở, chỉ còn cách móng nhà chưa đến 4 mét. Nhận tin báo, lực lượng xung kích xã lập tức đến hiện trường, cùng cán bộ xã hỗ trợ tháo dỡ nhà, di chuyển toàn bộ tài sản và đưa gia đình đến nơi an toàn.
Trước các đợt mưa lớn kéo dài, Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn xã đã chủ động rà soát hàng chục điểm có nguy cơ cao, đặc biệt ven suối và sườn đồi. Khi vệt sạt tiến sát 3-4 m vào khu vực nhà dân, lực lượng xung kích cấp xã lập tức phối hợp di dời khẩn cấp, đảm bảo an toàn tuyệt đối. Các lực lượng cũng tiến hành rà soát toàn diện tại 39 bản và 3 tổ dân cư, di dời khẩn cấp thêm một hộ dân khác tại bản Nà Pán.
Lực lượng xung kích cấp xã Mường Nhé gồm cán bộ xã, công an, dân quân, trưởng bản và đoàn viên thanh niên - được phân công rõ nhiệm vụ theo địa bàn cụ thể. Thực hiện chức năng kiểm tra, cảnh báo sớm, vận động dân di dời, hỗ trợ chuyển đồ đạc, và giám sát liên tục trong mùa mưa. Đây là lực lượng ứng phó tại chỗ tại cộng đồng.
Bên cạnh đó, Chi cục Thủy lợi và Phòng chống thiên tai tỉnh đã phối hợp tổ chức 10 khóa tập huấn cho lực lượng cấp xã, hướng dẫn kỹ năng sơ tán, cứu trợ, sơ cấp cứu và xây dựng phương án ứng phó phù hợp từng loại thiên tai như sạt lở, lũ quét. Các xã vùng cao đã được trang bị bộ dụng cụ cơ bản như áo phao, loa pin, dây cứu hộ, đèn pin và sổ tay hướng dẫn tác chiến theo phương châm “4 tại chỗ”.
Các lực lượng chức năng hỗ trợ di chuyển nhà cho người dân bản Co Lót, xã Mường Nhé ra khỏi vùng sạt lở. Ảnh: Hoàng Châu.
Đại diện Chi cục Thủy lợi và Phòng chống thiên tai tỉnh cho biết: Lực lượng xung kích cấp xã là người đầu tiên có mặt khi thiên tai xảy ra. Mường Nhé là địa bàn rộng, dân cư phân tán, vì thế lực lượng này giúp xác định, đánh giá và ứng phó ngay từ phút đầu.
Tuy đã đạt kết quả bước đầu, một số xã vùng sâu vẫn thiếu thiết bị cứu hộ chuyên dùng và chưa hoàn chỉnh phương án phân chia nhiệm vụ theo bản, xã. Chi cục đang phối hợp với chính quyền để đảm bảo đến cuối năm 2025, 100% lực lượng xung kích cấp xã được hoàn thiện về trang thiết bị và quy trình hoạt động phù hợp từng khu vực và tình huống thiên tai cụ thể.
Việc củng cố lực lượng xung kích tại xã Mường Nhé đã cho thấy hiệu quả rõ rệt. Đây là cách làm cần được nhân rộng tại các xã mới sau sáp nhập để củng cố hệ thống phòng, chống thiên tai từ cơ sở - lấy người dân làm trung tâm, lấy phản ứng nhanh làm nền tảng hạn chế rủi ro.
