Tại hiện trường, vẫn còn ngổn ngang bê tông, đất đá. Tất cả đã bị mưa lũ san phẳng.
Một công nhân túc trực, trông coi ở đây kể: mấy ngày nay, cả công ty mất ăn, mất ngủ và cả mất việc làm nữa.
Khu trạm biến áp, truyền tải điện của Nhà máy thủy điện Làng Bằng đã bị mưa lũ xóa sổ. Ảnh: Trần Đức Thịnh.
Nhà máy bị “xóa sổ” sau một đêm lũ dữ
Trao đổi với phóng viên, ông Trần Đức Thịnh, Phó Chủ tịch UBND xã Phong Dụ Hạ, tỉnh Lào Cai cho biết: Chỉ trong một đêm mưa lớn của hoàn lưu bão số 10, dòng lũ dữ đã cuốn phăng toàn bộ công trình thủy điện Làng Bằng (công suất 3,6 MW) của Công ty Cổ phần Điện lực Xuân Tầm tại xã Phong Dụ Hạ (trước là xã Xuân Tầm, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái).
Tại hiện trường còn sót lại, chúng tôi chứng kiến toàn bộ khu vực thủy điện Làng Bằng đã bị biến dạng. Khối nhà máy sản xuất, đường dẫn, bờ kè, cống xả đều bị lũ cuốn trôi hoặc vùi lấp. Dọc dòng suối, những khối bê tông khổng lồ nằm chỏng chơ, xen lẫn bùn đất, cây gỗ và đá tảng từ thượng nguồn đổ về. Một số hạng mục được xây kiên cố chưa đầy chục năm, giờ chỉ còn là đống đổ nát.
Người dân nhanh chóng dọn bùn đất khi lũ rút. Ảnh: Triệu Tấn.
Người dân địa phương vẫn chưa hết bàng hoàng khi kể lại. Ông Triệu Văn Dũng, trú tại thôn Làng Bằng, xã Phong Dụ Hạ nhớ lại: “Đêm đó nước đổ về ầm ầm, chỉ nghe tiếng đá va nhau như sấm rền. Sáng ra thì cả nhà máy thủy điện biến mất. Chúng tôi sống gần công trình này nhiều năm nhưng chưa bao giờ thấy cảnh tượng kinh hoàng đến thế”.
Chính quyền xã Phong Dụ Hạ cho biết, sự cố xảy ra vào ban đêm, công nhân trực vận hành đã kịp thoát thân, nếu không hậu quả có thể nặng nề hơn. Tuy nhiên, nhiều hộ dân sống dọc hạ lưu đã phải sơ tán khẩn cấp khi dòng lũ cuốn theo đất đá và khối lượng lớn vật liệu xây dựng.
Khu nhà điều hành và sản xuất điện, nay chỉ còn đống gạch vụn. Ảnh: Triệu Tấn.
Thiệt hại hàng trăm tỷ, chủ đầu tư “trắng tay”
Theo báo cáo sơ bộ, công trình thủy điện Làng Bằng do Công ty Cổ phần Điện lực Xuân Tầm đầu tư, có tổng mức đầu tư khoảng 125 tỷ đồng, đi vào hoạt động từ vài năm trước, cung cấp khoảng 15 triệu kWh điện/năm cho lưới điện quốc gia. Toàn bộ hạng mục nay bị hư hỏng nặng, gần như “mất trắng”.
Trao đổi với phóng viên Báo Nông nghiệp và Môi trường, anh Triệu Tòn Yết – Bí thư Chi bộ thôn Ngàn Vắng, xã Phong Dụ Hạ, tỉnh Lào Cai cho biết:
Chiều tối 29/9, khi mưa như trút, bầu trời thôn Ngàn Vắng chìm trong bóng tối đặc quánh. Nước lên nhanh. Tầm 18h30, anh khoác áo mưa, cầm đèn pin lao ra cầu Cóc Nhảy – tuyến đường huyết mạch của thôn. Trời mưa mịt mù, nước suối đục ngầu cuồn cuộn đổ về, mang theo cành cây, đất đá. Anh hô người căng dây cảnh báo, dựng rào chắn tạm, quyết không để bà con mạo hiểm băng qua.
Cơn lũ đi qua, để lại hậu quả khôn lường cho người dân địa phương. Ảnh: Triệu Tấn.
Điện mất, sóng điện thoại gián đoạn, không thể gọi báo cho Tổ phòng chống lũ, anh tức tốc quay về huy động thanh niên. Chỉ ít phút sau, một nhóm trai làng tập trung. Dưới ánh đèn pin nhập nhoàng, họ chạy đua với lũ, chuyển từng bó quế, từng vật dụng quý giá của gia đình ông Bàn Phúc Định lên cao.
Sau khi việc di dời hộ ông Định xong, anh Yết nhìn về phía nhà máy thủy điện Làng Bằng. Linh cảm mách bảo, anh bơi sang phía nhà máy. Thấy trong căn phòng vận hành vẫn có ba công nhân: Triệu Tòn Nhị, Triệu Lê Huy và Hà Văn Hiếu. Anh Yết khuyên họ rời đi. Cả bốn người nắm chặt tay nhau, dò dẫm từng bước giữa dòng nước chảy xiết. Anh đi đầu, làm trụ đỡ để đồng đội bám theo. Nước lũ ngang ngực, mưa quất rát mặt, nhưng cuối cùng, họ cũng đặt chân lên bờ an toàn.
Nhà máy thủy điện Làng Bằng đã không còn gì. Ảnh: Triệu Tấn.
Đến rạng sáng 30/9, khi nước lũ rút, đoàn công tác xã cùng anh Yết quay lại nhà máy thủy điện. Cảnh tượng khiến tất cả lặng người: khu vận hành hiện đại đã biến mất. Thay vào đó là bãi bồi tan hoang, cây gỗ, đất đá chất đống...
Sự cố tại thủy điện Làng Bằng không chỉ là thiệt hại về kinh tế mà còn là lời cảnh báo nghiêm khắc về an toàn công trình, về trách nhiệm của nhà đầu tư và cơ quan quản lý trước thiên tai. Khi được cảnh báo, phải sớm có phương án đảm bảo tính mạng người lao động, đặt lợi ích và sự an toàn của người dân, người lao động lên trên hết.
