Nhiệt độ Trái đất tiếp tục tăng lên, các đợt thiên tai cực đoan dồn dập xảy ra. Thế nhưng, giữa bối cảnh ấy, hơn 110 nguyên thủ quốc gia cùng hàng trăm lãnh đạo doanh nghiệp vẫn hội tụ tại New York, để khẳng định quyết tâm giữ lửa cho hành động khí hậu. Hội nghị khí hậu đặc biệt của Liên hợp quốc (LHQ) ngày 24/9 được thiết kế nhằm thúc đẩy các nước đưa ra kế hoạch mới, mạnh mẽ hơn trong việc giảm dần phụ thuộc vào than đá, dầu mỏ và khí đốt.
“Chúng ta hoặc sẽ có một hành tinh đáng sống, hoặc không còn lại gì”, bà Helen Clarkson, Giám đốc điều hành The Climate Group, phát biểu tại lễ khai mạc Tuần lễ Khí hậu New York với hơn 1.000 sự kiện. “Đây là cuộc chiến gian nan, nhưng chúng ta không còn sự lựa chọn nào khác”.
Người biểu tình trong chiến dịch ‘Make Polluters Pay’ (Bắt kẻ gây ô nhiễm phải trả giá), kêu gọi các tỷ phú và các công ty nhiên liệu hóa thạch đóng góp tài chính cho hành động khí hậu, biểu tình trong khuôn khổ một cuộc vận động toàn quốc đòi công bằng kinh tế và khí hậu tại London. Ảnh: David Parry
Trong khi phần lớn thế giới nói về cam kết mạnh mẽ, một báo cáo từ Climate Action Tracker lại phơi bày nghịch lý: chính nước Mỹ (nước chủ nhà) đang có bước lùi lớn nhất lịch sử đối với mục tiêu khí hậu. Niklas Höhne, chuyên gia của Viện Khí hậu mới, thẳng thắn: “Đây là sự đảo ngược chính sách khí hậu toàn diện và hệ trọng nhất mà chúng tôi từng phân tích”.
Ngược lại, các lãnh đạo châu Âu và nhiều nước khác nhấn mạnh đà tiến lên không thể phủ nhận của năng lượng sạch. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen khẳng định: “90% dự án năng lượng tái tạo mới đã rẻ hơn năng lượng hóa thạch, riêng điện mặt trời rẻ hơn tới 41%.” Năm 2024, đầu tư toàn cầu vào năng lượng tái tạo đạt 2.000 tỷ USD, gấp đôi nhiên liệu hóa thạch.
Tổng thư ký Khí hậu LHQ Simon Stiell cho biết: “Mười năm trước, Trái đất trên đà nóng lên 5°C, giờ còn khoảng 3°C. Điều này cho thấy sự tiến bộ, nhưng vẫn rất xa mục tiêu 1,5°C”.
Đối với những quốc đảo nhỏ, bức tranh còn nghiệt ngã hơn. Thủ tướng Antigua và Barbuda, Gaston Browne, nghẹn ngào: “Mỗi khi Trái đất nóng thêm một độ, là như có một tấm hóa đơn khổng lồ gửi đến các quốc đảo nhỏ chúng tôi, mà đó là cái giá chúng tôi không thể nào chi trả nổi”.
Đến nay, mới chỉ 47/195 quốc gia nộp kế hoạch khí hậu mới (NDC), chiếm chưa tới 25% lượng phát thải toàn cầu. Liên hợp quốc kỳ vọng con số này sẽ tăng trong tháng 9, trước thềm COP30 tại Brazil.
Dù con đường phía trước còn nhiều trắc trở, vẫn có những tiếng nói đầy quyết tâm. Doanh nhân người Úc Andrew Forrest nhấn mạnh: “Không ai có thể lãnh đạo bằng tuyệt vọng, cũng như nỗi sợ hãi chẳng bao giờ tạo nên điều gì tốt đẹp. Chúng ta có mặt ở đây để hành động và trở thành tấm gương”.
