"Lá chắn xanh" trước biến đổi khí hậu
Một nghiên cứu tiên phong do Trung tâm Liên ngành Nghiên cứu Biển và Môi trường (CIIMAR) phối hợp với Trung tâm Khoa học Biển và Môi trường (MARE) thực hiện đã chỉ ra rằng, các cánh rừng tảo bẹ ven biển phía Bắc Bồ Đào Nha chính là đồng minh chiến lược trong việc hấp thụ và lưu trữ carbon.
Rừng tảo bẹ ven biển phía Bắc Bồ Đào Nha được xem là “bể chứa carbon xanh” quan trọng, góp phần giảm thiểu tác động biến đổi khí hậu. Ảnh: Francisco Arenas
Công trình được công bố trên tạp chí Scientific Reports khẳng định, các khu rừng tảo bẹ có vai trò quan trọng trong việc giữ lại carbon, trở thành công cụ tự nhiên hiệu quả giúp giảm thiểu tác động biến đổi khí hậu. Nghiên cứu tập trung vào hai loài tảo bẹ chủ yếu ở khu vực này: Laminaria hyperborea và Saccorhiza polyschides.
Nhóm nghiên cứu do tiến sĩ Francisco Arenas (CIIMAR) và João Franco (MARE) dẫn dắt, cùng các cộng sự, đã lần đầu tiên tiến hành đo lường trữ lượng carbon trong những cánh rừng biển phía Bắc Bồ Đào Nha.
Hiệu suất lưu trữ carbon ấn tượng tại Bắc Bồ Đào Nha
Rừng tảo bẹ là hệ sinh thái do các loài tảo nâu khổng lồ tạo thành, giữ vai trò duy trì đa dạng sinh học và năng suất sinh thái biển địa phương.
“Các khu rừng này rất phổ biến ở bờ biển phía Bắc Bồ Đào Nha, nơi có điều kiện đặc biệt thuận lợi, đồng thời cũng là ranh giới phân bố cực Nam của nhiều loài,” tiến sĩ Arenas giải thích. Tuy nhiên, các rừng biển này lại cực kỳ dễ bị tổn thương trước biến đổi khí hậu.
Loài tảo bẹ Laminaria hyperborea phủ dày dưới lòng biển, tạo môi trường sống phong phú cho sinh vật biển. Ảnh: iNaturalist
Tại vùng biển Bồ Đào Nha đã xuất hiện hiện tượng “nhiệt đới hóa”, làm gia tăng nguy cơ mất mát đa dạng sinh học và suy giảm dịch vụ hệ sinh thái, bao gồm khả năng hấp thụ và lưu trữ carbon xanh (Blue Carbon). Điều này đặt ra thách thức lớn cho mục tiêu ứng phó biến đổi khí hậu.
Nghiên cứu lần đầu tiên đã đo đạc trữ lượng carbon của rừng tảo bẹ tại khu vực này thông qua khảo sát thực địa, bao gồm diện tích, sinh khối, tốc độ sinh trưởng và hàm lượng carbon.
Theo bài báo “Tiềm năng carbon xanh ở rìa phía Nam rừng tảo bẹ châu Âu”, các cánh rừng này lưu giữ khoảng 16,48 gigagram carbon trên diện tích 5.100 ha (tương đương hơn 5.000 sân bóng đá).
Dù diện tích không lớn so với quy mô toàn cầu, nhưng hiệu suất hấp thụ carbon tính theo mét vuông lại ngang bằng, thậm chí cao hơn nhiều hệ sinh thái rộng lớn khác. Con số này chiếm khoảng 14% tổng lượng carbon xanh đã được kiểm kê ở Bồ Đào Nha.
Ưu tiên bảo tồn và phục hồi
Nhờ năng suất sinh học cao, rừng tảo bẹ ước tính hấp thụ khoảng 1/3 lượng carbon mà toàn bộ thực vật biển ở Bồ Đào Nha thu nhận hằng năm. Đây là tốc độ đặc biệt cao, cho thấy vai trò to lớn nhưng lâu nay ít được đánh giá đúng mức của rừng tảo bẹ trong giảm thiểu biến đổi khí hậu.
Quần thể tảo bẹ ở Bắc Bồ Đào Nha lưu giữ lượng lớn carbon, khẳng định vai trò của hệ sinh thái biển trong bảo vệ khí hậu toàn cầu. Ảnh: Gaby Clark.
Tiến sĩ Arenas nhấn mạnh: “Các cánh rừng này thường bị bỏ qua và đánh giá thấp, trong khi chúng mang giá trị sinh thái và kinh tế cực kỳ quan trọng đối với miền Bắc Bồ Đào Nha". Không chỉ góp phần chống biến đổi khí hậu, rừng tảo bẹ còn là nơi trú ẩn, nguồn thức ăn và bãi sinh sản cho vô số loài sinh vật biển.
Nghiên cứu khuyến nghị cần có chính sách giám sát, bảo tồn và phục hồi các khu vực này, bởi chúng không chỉ là bể chứa carbon mà còn là hệ sinh thái thiết yếu cho sức khỏe đại dương. Trong bối cảnh khủng hoảng khí hậu hiện nay, giới khoa học cho rằng rừng tảo bẹ phải được đưa vào các chính sách bảo tồn biển và chiến lược carbon xanh, cả ở cấp quốc gia lẫn toàn cầu.
“Luật Phục hồi Thiên nhiên của Liên minh châu Âu đang bắt đầu được triển khai, đây là thời điểm cấp bách để phát triển và áp dụng các kỹ thuật phục hồi sinh thái hiệu quả, đặc biệt ở những hệ sinh thái vừa dễ tổn thương vừa có tiềm năng lớn trong cung cấp dịch vụ hệ sinh thái, như rừng biển,” tiến sĩ Arenas kết luận.
