Thực hiện sáp nhập xã theo Nghị quyết của Quốc hội, toàn tỉnh Lai Châu bước vào giai đoạn mới với quy mô đơn vị hành chính tinh gọn. Tuy nhiên, đi cùng thuận lợi là những khó khăn, thách thức trong xây dựng nông thôn mới (NTM).
Trước khi sáp nhập, toàn tỉnh bình quân đạt 14,4 tiêu chí NTM/xã; trong đó 44 xã đạt đủ 19 tiêu chí, 39 xã được công nhận đạt chuẩn NTM (chiếm 41,5%), Sau sáp nhập, bình quân chỉ còn 9,8 tiêu chí/xã; không còn xã nào đạt chuẩn; nhiều tiêu chí giảm: Giao thông từ 68,1% xuống 38,9%, thu nhập từ 48,9% xuống 0%, môi trường từ 46,8% xuống 13,9%.
Người dân cùng nhau quét dọn, giữ gìn vệ sinh đường làng, ngõ xóm. Ảnh: T.H.
Tại xã Pắc Ta (huyện Tân Uyên cũ) từng được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới từ năm 2016, cơ sở hạ tầng khang trang, sản xuất hàng hóa phát triển, đời sống nhân dân nâng cao. Tuy nhiên, sau khi sáp nhập với xã Hố Mít, xã mới chỉ còn 15/19 tiêu chí, thiếu các tiêu chí về giáo dục, y tế, môi trường và nhà ở dân cư.
Chủ tịch UBND xã Pắc Ta - ông Đỗ Đình Định, cho biết: Ngay sau sáp nhập, xã đã kiện toàn tổ chức, xây dựng kế hoạch hoàn thiện các tiêu chí còn thiếu, phấn đấu sớm đạt chuẩn NTM trước năm 2030. Hiện nay, nhu cầu ở xã là đầu tư hạ tầng khi quy mô diện tích và dân số xã mới lớn hơn, trong khi nguồn lực ngân sách hạn hẹp. Nhiều dự án phải điều chỉnh thiết kế, quy mô và thủ tục đầu tư, kéo dài tiến độ thi công, ảnh hưởng tới kế hoạch hoàn thành các tiêu chí NTM giai đoạn 2021-2025.
Đường giao thông được bê tông hóa nhằm thuận tiện cho việc đi lại của người dân. Ảnh: H.C.
Tỉnh Lai Châu đặt mục tiêu đến năm 2030, toàn tỉnh có 10 xã đạt chuẩn NTM, bình quân 16,3 tiêu chí/xã. Để đạt được, tỉnh sẽ rà soát toàn diện các tiêu chí theo thực tế 36 xã sau sáp nhập, từ đó xây dựng kế hoạch phù hợp từng địa bàn. Nguồn lực đầu tư sẽ ưu tiên cho các xã sau sáp nhập còn nhiều khó khăn, nhất là về giao thông, trường học, y tế và cơ sở văn hóa.
Cùng với đầu tư hạ tầng, Lai Châu đặc biệt chú trọng phát huy vai trò chủ thể của người dân. Tỉnh đẩy mạnh tuyên truyền, tạo sự đồng thuận, huy động sức dân cùng chung tay xây dựng NTM. Song song, tập trung phát triển sản xuất theo hướng hàng hóa, khai thác lợi thế từng địa phương, đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, mở rộng liên kết với doanh nghiệp và hợp tác xã, nâng cao giá trị nông sản, góp phần cải thiện thu nhập và đời sống nhân dân.
Phát triển vùng chè tập trung, nâng cao thu nhập cho người dân. Ảnh: T.A.
Giai đoạn 2021-2025, tỉnh được ngân sách trung ương bố trí gần 499 tỷ đồng cho Chương trình xây dựng NTM, gồm hơn 405 tỷ vốn đầu tư phát triển và hơn 93 tỷ vốn sự nghiệp. Tỉnh đã phân bổ đúng tiến độ, đồng thời bố trí vốn đối ứng ngân sách địa phương hơn 500 tỷ đồng, cùng các nguồn vốn lồng ghép, tín dụng, xã hội hóa.
Đến nay, giải ngân vốn ngân sách trung ương đạt 78% kế hoạch; dự kiến hết năm 2025 đạt 100%. Với cách làm bài bản, khoa học, tỉnh không chỉ khắc phục được những khó khăn trước mắt mà còn tạo nền tảng vững chắc cho giai đoạn tiếp theo. Việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã ở Lai Châu không chỉ là bước đi giúp tinh gọn bộ máy, mà còn là cơ hội để tái cấu trúc chương trình NTM theo hướng hiệu quả, bền vững.
