Tại trung tâm công nghiệp Jordan, một cuộc “cách mạng xanh” âm thầm nhưng đầy quyết liệt đang diễn ra, thay đổi cách doanh nghiệp vận hành, bảo vệ môi trường và mở ra hướng đi mới cho sản xuất bền vững. Nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa khu vực công và tư, Jordan đã giảm tới 87% mức tiêu thụ các chất làm suy giảm tầng ozone.
Trong nhiều năm, các nhà sản xuất bọt nhựa, thiết bị làm lạnh và điều hòa không khí của Jordan phụ thuộc vào HCFC, loại hóa chất gây hiệu ứng nhà kính mạnh và tàn phá tầng ozone. Theo UNEP, HCFC phổ biến nhất còn có sức nóng gấp gần 2.000 lần khí CO2. Từ 2006 đến 2010, mức tiêu thụ HCFC tại Jordan tăng gần gấp đôi, đạt 1.405 tấn, một phần do nắng nóng khắc nghiệt và nhu cầu điều hòa ngày càng cao.
Với sự hỗ trợ của Ngân hàng Thế giới, Jordan đã biến mối đe dọa môi trường này thành cơ hội đổi mới xanh. Dự án Loại trừ dần HCFC (ODS3), thực hiện giai đoạn 2013–2024, đánh dấu bước đi quyết liệt trong việc thực hiện cam kết theo Nghị định thư Montreal về bảo vệ tầng ozone. Jordan cam kết loại bỏ hoàn toàn HCFC vào năm 2030, và ODS3 chính là công cụ để biến cam kết đó thành hành động.
Dự án ODS3 đã loại bỏ thành công hai loại HCFC chính, qua đó tránh được hơn 240.000 tấn khí thải CO2 tương đương với việc loại bỏ 50.000 xe ô tô chạy xăng ra khỏi đường phố trong một năm.
Đặc biệt, trong số 48 doanh nghiệp được hỗ trợ, có tới 40 là doanh nghiệp vừa và nhỏ. Với điều kiện sản xuất hạn chế, vốn ít, họ gần như không có chỗ cho sai lầm. Tuy nhiên, nhờ lập kế hoạch kỹ lưỡng, hỗ trợ kỹ thuật và nguồn vốn viện trợ, các doanh nghiệp này đã thay thế thành công HCFC bằng vật liệu an toàn hơn, đồng thời gặt hái lợi ích phụ như tăng năng suất, nâng cao an toàn lao động và giảm lãng phí.
Anh Anas Ahmad Dawood, công nhân Công ty Mohammad Abu Haltam Group (Amman), chia sẻ: "Chúng tôi đã nâng cấp dây chuyền sản xuất điều hòa bằng thiết bị thân thiện môi trường. Kết quả rõ rệt: năng suất tăng, nhà máy được xếp hạng xanh và đạt chứng chỉ tiết kiệm năng lượng theo chuẩn EU".
Điều đáng chú ý, khu vực tư nhân đã chủ động đồng hành. Hơn 1,76 triệu USD vốn tư được tám doanh nghiệp lớn huy động để cùng tài trợ quá trình chuyển đổi, khẳng định quyết tâm đầu tư vào công nghệ sạch và đóng góp vào cam kết toàn cầu.
Thành công của ODS3 có được nhờ sự hợp tác sâu rộng giữa Ngân hàng Thế giới, Bộ Môi trường Jordan, Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO) và khu vực tư nhân. Đơn vị Ozone quốc gia được củng cố, trở thành lực lượng nòng cốt trong giám sát và thực thi chính sách. Lệnh cấm toàn quốc đối với hai loại HCFC phổ biến nhất đã được ban hành, đảm bảo thành quả được duy trì lâu dài.
