Nhóm hướng tới mục tiêu phát triển dầu cọ không phá rừng tại tỉnh Aceh, Indonesia. Đây là sáng kiến cấp tỉnh đầu tiên ở Indonesia, đánh dấu bước tiến quan trọng trong nỗ lực bảo vệ hệ sinh thái Leuser – nơi duy nhất trên Trái đất còn sự chung sống của voi, hổ, đười ươi và tê giác Sumatra.
Các máy ủi của công ty trồng cọ dầu PT Sawit Panen Terus đang phá hủy diện tích lớn rừng nhiệt đới đất thấp trong Hệ sinh thái Leuser. Ảnh: RAN.
Aceh là điểm nóng đa dạng sinh học, đang chịu áp lực lớn do sự mở rộng các đồn điền dầu cọ. Từ năm 2020 đến 2024, tỉnh ghi nhận hơn 41.800 ha rừng bị mất, một nửa trong số đó nằm trong hệ sinh thái Leuser. Các tổ chức như Rainforest Action Network (RAN) cảnh báo rằng nếu không có cam kết rõ ràng về chống phá rừng, Aceh có thể bị loại khỏi thị trường dầu cọ toàn cầu, nhất là khi quy định mới của Liên minh châu Âu (EUDR) sẽ cấm nhập khẩu hàng hóa có nguồn gốc liên quan tới phá rừng.
Nhóm công tác do tổ chức IDH điều phối, quy tụ các thương hiệu lớn như Apical, Mars Wrigley, Mondelēz, Musim Mas, Nestlé, PepsiCo, Permata Group, Golden Agri-Resources và Unilever. Các doanh nghiệp này cam kết thúc đẩy thực thi lộ trình dầu cọ bền vững mà chính quyền Aceh ban hành năm 2024, tập trung vào nâng cao năng suất của nông hộ nhỏ, thiết lập vùng “cấm khai thác” để bảo vệ rừng có giá trị bảo tồn cao, khôi phục đất suy thoái và đảm bảo quyền lợi cộng đồng.
Sáng kiến cũng mở rộng quy mô từ các dự án thí điểm ở vài huyện sang cấp toàn tỉnh, qua đó gửi tín hiệu tích cực tới thị trường quốc tế. Công nghệ theo dõi Palmoil.io sẽ hỗ trợ giám sát rừng, phát hiện nhanh các điểm phá rừng và hỗ trợ chính quyền xử lý.
Sáng kiến nhận được sự ủng hộ của các đối tác quốc tế. Đại sứ Hà Lan tại Indonesia đánh giá đây là “cam kết ấn tượng để Aceh dẫn đầu có trách nhiệm”. Đại diện Na Uy nhấn mạnh Aceh có cơ hội hưởng lợi lớn từ nhu cầu toàn cầu về hàng hóa không phá rừng.
Tuy nhiên, các tổ chức xã hội cảnh báo thành công chỉ đến khi có cơ chế giám sát minh bạch và trách nhiệm giải trình rõ ràng. “Cửa sổ thay đổi đang mở, nhưng kết quả phụ thuộc vào sự kiên trì của chính quyền, doanh nghiệp, cộng đồng bản địa và người tiêu dùng,” RAN nhấn mạnh.
