Trên vùng đất của các địa danh lịch sử nổi tiếng, khi những cây đào, cây mận lụi hết hoa, chính là thời điểm mà những cánh hoa ban đua nhau nở trắng trời. Là loài hoa mang đậm bản sắc núi rừng, hoa ban được ví như người con gái Thái với vẻ đẹp dịu dàng, trong trắng, thủy chung, là loài hoa của lễ hội, của những vòng xòe.

Là loại hoa gắn với câu chuyện về mối tình trong trắng, thủy chung của nàng Ban và chàng Khum, biểu tượng cho tình yêu và hạnh phúc lứa đôi trong tâm thức của người Thái. Từ câu chuyện tình mang sắc màu lãng mạn nơi núi rừng Tây Bắc, hoa ban đi vào đời sống văn hóa, tâm linh, phản ánh bản sắc văn hóa độc đáo của người Thái.

Hoa ban nở nhiều nhất ở Điện Biên là các huyện Mường Ảng, Điện Biên, Điện Biên Đông, Tủa Chùa... Tại phố núi Mường Thanh, hoa ban nổi bật và nở rộ trên khắp con đường chính của thành phố nhưng nhiều nhất là các tuyến phố Võ Nguyên Giáp, Nguyễn Hữu Thọ và Him Lam, khu vực đồi A1 lịch sử, đường đi cửa khẩu Tây Trang...

Ban đầu, nụ hoa ban có dáng thon như búp tay người con gái. Khi bung nở, trên thân những cây ban rừng là ngàn vạn cánh hoa rung rinh như ngàn vạn cánh bướm đang tỏa hương thơm ngào ngạt, quyến rũ. Dưới gốc, ban rụng lớp lớp cánh, đậu cả bông xuống thảm cỏ xanh vẫn xòe cánh thắm, dịu dàng.

Năm nay, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 mà Lễ hội Hoa Ban phải tạm dừng để địa phương dồn sức cho công tác phòng chống dịch bệnh nhưng không vì thế mà hoa ban ngừng khoe sắc lung linh giữa đất trời Tây Bắc. Lên Điện Biên thời điểm này đâu cũng ngập một màu tinh khôi của hoa ban, nơi bắt gặp nhiều bạn trẻ cũng như du khách đang “lạc trôi” giữa rừng hoa ban bung nở trắng trời.

Những ngày tháng 3, hoa ban bung nở, nhuộm trắng cả không gian núi rừng Điện Biên. Trong ảnh là những cây hoa ban được đánh số cẩn thận bừng lên sắc trắng tinh khôi trên đường Nguyễn Hữu Thọ, nằm ven dòng sông Nậm Rốm lịch sử.

Tại đài tưởng niệm khu nghĩa trang liệt sỹ A1, gốc hoa ban cổ thụ phủ bóng và cũng bung nở hoa trùm lên cụm phù điêu nơi đây.

Khi những cây đào, cây mơ đã lụi hết hoa chính là thời điểm những nụ hoa ban có dáng thon như búp tay người con gái và những cánh hoa ban bắt đầu đua nhau nở trắng trời.

Chiếc áo cóm của người phụ nữ dân tộc Thái mang biểu trưng 2 cánh hoa ban, ôm gọn cơ thể và tôn thêm vóc dáng dịu dàng của người con gái…

… và mùa hoa ban nở cũng là thời điểm họ mặc những bộ áo cóm đẹp nhất của dân tộc mình, thưởng lãm và chụp những bức ảnh bên những cây ban rừng ven dòng sông Nậm Rốm.

Bắt đầu từ trung tuần tháng 2, những cây ban đã lặng lẽ trút lá, dồn nhựa để ươm nụ. Những ngày tháng 3 này, hoa ban bung nở, khoe sắc, khoe hương, mỗi bông gồm 4-5 cánh, nhị màu hồng, gân màu tím.

Những con đường, góc phố của phố núi Mường Thanh như Võ Nguyên Giáp, Nguyễn Hữu Thọ, Hoàng Công Chất và khu vực Him Lam - cửa ngõ thành phố Điện Biên Phủ đều vươn mình khoe sắc và tỏa ngát hương…

… các cánh rừng, thung sâu, cung đường đèo dốc…, hoa ban cũng nở đẹp viên mãn, hoang dại mà không kém phần quyến rũ.

Từng chùm hoa xòe cánh, điểm những chấm trắng muốt trên thân những cây ban rừng nhiều năm tuổi mang lại cảm xúc riêng và thu hút rất đông người dân và du khách tham quan, đặc biệt là giới trẻ.

Những cánh trắng mỏng manh gợi cảm của hoa ban, loài hoa đặc hữu của núi rừng Tây Bắc…

Ngoài vẻ đẹp tinh khôi, hoa Ban còn được bà con dân tộc Thái lựa chọn làm nguyên liệu để chế biến những món ăn như nộm hoa ban. Mùi thơm sực nức của mắc khén hòa quyện cùng vị bùi giòn của những cánh hoa ban rừng đã tạo nên một hương vị riêng biệt trong văn hóa ẩm thực Tây Bắc.

Trọng Chính