Từ đầu tháng 6 đến nay, mực nước hồ thủy điện Hòa Bình đang ở mức thấp so với trung bình nhiều năm. Số liệu nhiều ngày gần đây cho thấy, mực nước lòng hồ khu vực gần thân đập quanh mức 85m, vẫn cao hơn mực nước chết (80m) khoảng 5m nhưng thấp hơn nhiều so với cùng kỳ. So với năm 2024, mực nước hiện nay thấp hơn khoảng 30m.

Theo văn bản của Công ty Thủy điện Hòa Bình gửi một số cơ quan liên quan của tỉnh Sơn La, Hòa Bình, nguyên nhân của việc mực nước xuống thấp là do đang ở thời kỳ cuối mùa cạn, đầu mùa lũ (hồ Hòa Bình là hồ điều tiết năm, tích nước vào cuối mùa lũ và vận hành khai thác vào mùa cạn), và vận hành phục vụ việc cung ứng điện cuối mùa khô. Đây là hoạt động thường kỳ hằng năm, diễn ra vào một số tháng mùa khô của thủy điện Hòa Bình.

Tuy nhiên, mực nước năm nay xuống sâu hơn đến 30m so với cùng kỳ 2024 là do đang có hoạt động kết hợp tháo dỡ đê quây cho nhà máy thủy điện Hòa Bình mở rộng (Nhà máy Thủy điện Hòa Bình mở rộng được xây dựng bên bờ phải tuyến đập. Dự án có quy mô lắp 2 tổ máy, công suất 240MW/tổ máy, khởi công vào đầu năm 2021, có tổng mức đầu tư hơn 9.200 tỷ đồng, dự kiến phát điện tổ máy 1 vào quý III và tổ máy 2 vào quý IV năm 2025.) Mức chênh lệch này có thể quan sát dễ dàng bằng mắt thường. Nhiều bờ, bến lên xuống thuyền bị đẩy ra xa, nhiều mỏm đất, đá lộ ra sau nhiều năm chìm trong nước hồ.

Theo Công ty Thủy điện Hòa Bình, mặc dù ở mức thấp, nhưng mực nước vẫn cao hơn mức quy định cho phép của quy trình liên hồ chứa trên lưu vực sông Hồng là 3,15m. Dự kiến việc mực nước hồ duy trì ở mức thấp sẽ khéo dài thêm một vài ngày nữa, cho đến trung tuần tháng 6.

Cụ thể, Công ty Thủy điện Hòa Bình thông tin, trong thời gian tới đến ngày 15/6, việc tháo dỡ đê quây nhà máy thủy điện Hòa Bình mở rộng dự kiến sẽ hoàn thành, hồ Hòa Bình bước vào thời kỳ lũ sớm. Trong thời kỳ này mực nước hồ Hòa Bình diễn biến tùy thuộc tình hình thủy văn trên lưu vực, mực nước hồ sẽ tăng dần khi lũ sớm xuất hiện.

Trong bối cảnh đó, lũ đầu mùa có thể sẽ mang theo nhiều phù sa, củi rác… có thể ảnh hưởng đến việc nuôi trồng thủy sản khu vực lòng hồ Hòa Bình và nguy cơ sạt lở, lũ bùn cát xuất hiện tại các bãi bồi, cửa suối.

Để hạn chế rủi ro thiệt hại đến các hoạt động sản xuất trên lòng hồ Hòa Bình, công ty đề nghị Sở Công Thương, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Sơn La và Hòa Bình chỉ đạo, thông báo đến các đơn vị, tổ chức, cá nhân kinh doanh nuôi trồng thủy sản, du lịch, vận tải khu vực lòng hồ thủy điện Hòa Bình chủ động điều chỉnh sản xuất cho phù hợp.

Theo thống kê, từ tháng 1/2025 đến nửa đầu tháng 5/2025, dòng chảy đến hồ Hòa Bình dao động theo điều tiết phát điện của thủy điện Sơn La. Từ nửa cuối tháng 5 tới đầu tháng 6, lượng dòng chảy đến hồ Hòa Bình tăng do có mưa trên lưu vực và do điều tiết của thủy điện Sơn La. Cụ thể, tính chung 5 tháng đầu năm 2025, lượng dòng chảy đến hồ Hòa Bình ở mức cao hơn trung bình nhiều năm khoảng 12%.

Về tình hình mưa, theo cơ quan khí tượng thủy văn, thời kỳ mùa khô từ tháng 1 đến giữa tháng 5, trên khu vực sông Đà nói chung và lòng hồ Hòa Bình nói riêng phổ biến không mưa hoặc có mưa nhỏ không đáng kể. Từ nửa cuối tháng 5 đến đầu tháng 6, trên sông Đà đã xuất hiện một số ngày có mưa vừa, mưa to, cục bộ có nơi mưa rất to nên nguồn nước về các hồ chứa sông Đà có xu thế tăng lên rõ rệt.

Sau đó, từ tháng 7 đến tháng 10 là thời kỳ mùa mưa lũ chính vụ ở Bắc Bộ, nên nhiều khả năng dòng chảy đến hồ Hòa Bình tăng lên. Mực nước hồ theo đó sẽ tăng trở lại và việc điều tiết, vận hành phát điện tiếp tục được thực hiện theo quy trình vận hành liên hồ chứa sông Hồng.

Tùng Đinh