Gốm sứ Bát Tràng đẩy lùi hàng nhập ngoại

Bà Hà Thị Vinh - Chủ tịch Hiệp hội Thủ công Mỹ nghệ và Làng nghề Hà Nội nhận định như vậy tại hội thảo bàn giải pháp bảo tồn và phát triển làng nghề gắn với du lịch, chuyển đổi số sau khi được Hội đồng Thủ công Thế giới công nhận là thành viên các thành phố sáng tạo trên thế giới, tổ chức tại xã Bát Tràng (Hà Nội) ngày 16/12.

Xã Bát Tràng hiện có 3 làng nghề gốm sứ truyền thống gồm: Bát Tràng, Giang Cao và Kim Lan với hơn 300 nghệ nhân, gần 200 doanh nghiệp, khoảng 1.200 hộ sản xuất kinh doanh, tạo việc làm ổn định cho hơn 20.000 lao động, thu nhập bình quân 8-9 triệu đồng/người/tháng.

Nhiều sản phẩm gốm sứ của xã Bát Tràng đã có mặt khắp các tỉnh, thành và vươn ra thị trường thế giới. Giá trị sản xuất gốm sứ và thương mại trên địa bàn xã ước đạt hơn 2.500 tỷ đồng/năm. Đến nay Bát Tràng có hơn 60 sản phẩm gốm sứ đạt OCOP từ 3 đến 5 sao, nhiều sản phẩm tiêu biểu tham gia vào các sự kiện lớn như Triển lãm thành tựu đất nước 80 năm, Festival bảo tồn và phát triển làng nghề quốc tế năm 2025 tại Hoàng thành Thăng Long.

Hà Nội hiện có 1.350 làng nghề và làng có nghề, trong đó có 337 làng nghề, nghề truyền thống và làng nghề truyền thống được công nhận gồm: 269 làng nghề, 61 làng nghề truyền thống và 7 nghề truyền thống. 929/3.463 sản phẩm OCOP trên địa bàn là của làng nghề, làng có nghề được đánh giá phân hạng đạt từ 3 sao trở lên. Mỗi làng nghề đều mang một bản sắc riêng, tạo ra những sản phẩm độc đáo, tinh xảo, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, mang lại hiệu quả kinh tế ngày càng cao cho người lao động nông thôn. Thành phố đã công nhận 10 mô hình Trung tâm thiết kế sáng tạo, giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm OCOP, làng nghề gắn với du lịch cấp xã.

Bà Hoàng Thị Hòa - Trưởng Phòng Phát triển Nông thôn (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) cho biết, để các làng nghề trên địa bàn phát triển bền vững, năm 2023, Hà Nội đã ký kết 2 thỏa thuận hợp tác với Hội đồng Thủ công Thế giới và Trường thiết kế Đại học Lund - Thụy Điển; năm 2024, bà Malaika Barbara Ebbli - nhà sáng lập và thiết kế thương hiệu Malaika - Công ty Vi.Be Consulting snc - Italia đã sang làm việc và hỗ trợ triển khai bộ sưu tập thiết kế, hoàn thiện sản xuất trên chất liệu tơ đũi, lụa tơ tằm của HANHSILK. Hiện tại một chuyên gia người Ý cũng đang có mặt tại Hà Nội để tư vấn về thiết kế, sáng tạo cho các cơ sở, doanh nghiệp thủ công mỹ nghệ.  

Bà Nguyễn Thị Hoàng Yến - Phó Cục trưởng Cục Kinh tế Hợp tác và Phát triển Nông thôn (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) khẳng định sau khi làng nghề gốm sứ Bát Tràng được Hội đồng Thủ công Thế giới công nhận là thành viên các thành phố sáng tạo trên thế giới thì phải biến danh hiệu thành động lực kinh tế bền vững và là cam kết bảo tồn di sản.

Với danh hiệu quốc tế vừa đạt được, Bát Tràng đang đứng trước những cơ hội và thách thức lớn. Trước tiên là cơ hội: Tăng cường vị thế thương hiệu bởi danh hiệu “thành viên các thành phố sáng tạo” là "giấy thông hành" để gốm sứ Bát Tràng gia tăng niềm tin và thâm nhập sâu hơn vào các thị trường quốc tế khó tính như Châu Âu, Mỹ, Nhật Bản.

Thương hiệu Bát Tràng còn mở ra cơ hội phát triển du lịch văn hóa; mở rộng liên kết kinh tế. Danh hiệu này còn trao cho Bát Tràng trách nhiệm làm hình mẫu, là nơi thử nghiệm thành công các mô hình kinh tế hợp tác, chuyển đổi xanh và bảo tồn giá trị nghệ thuật để nhân rộng cho hơn 5.000 làng nghề truyền thống khác trên cả nước.

Tuy nhiên, thách thức đối với Bát Tràng cũng không ít: Bảo tồn kỹ thuật truyền thống, làm thế nào để cân bằng giữa sản xuất quy mô lớn với giữ gìn các bí quyết, men màu cổ truyền đang dần mai một. Môi trường và phát triển bền vững, áp lực chuyển đổi công nghệ nung từ than sang gas/điện để giảm thiểu ô nhiễm, đảm bảo sự phát triển du lịch xanh và đào tạo nguồn nhân lực kế thừa…

“Với vai trò quản lý nhà nước về kinh tế hợp tác, chúng tôi đề xuất và nhấn mạnh vào ba trụ cột giải pháp sau: Củng cố mô hình kinh tế hợp tác và liên kết chuỗi; đầu tư vào đổi mới, sáng tạo và chất lượng; nâng cao năng lực cộng đồng và thương mại quốc tế. Danh hiệu là một vinh dự, nhưng con đường phía trước đòi hỏi sự đồng lòng, đồng thuận và đổi mới không ngừng.

Chúng ta cần sự hợp tác sâu rộng, hiệu quả từ Chính phủ, các cơ quan quản lý, các nhà khoa học và đặc biệt là sự nỗ lực, sáng tạo của chính những nghệ nhân và người dân Bát Tràng”. Bà Yến nhấn mạnh.