Giải ngân đầu tư công trước áp lực tiến độ và chất lượng

Đến hết tháng 11/2025, Ban Quản lý dự án và Phát triển quỹ đất khu vực 4 (tỉnh Điện Biên) đã giải ngân hơn 153 tỷ đồng trên tổng kế hoạch vốn gần 281 tỷ đồng, đạt 54,78%. Trong bối cảnh năm 2025 được xác định là năm “tăng tốc” giải ngân đầu tư công, kết quả này phản ánh rõ nỗ lực của chủ đầu tư, đồng thời cho thấy những nút thắt cần sớm tháo gỡ để dòng vốn thực sự phát huy hiệu quả.

Theo báo cáo, nguồn vốn đầu tư công năm 2025 do Ban quản lý gồm cả ngân sách địa phương và ngân sách Trung ương. Trong đó, vốn năm 2025 chiếm gần 246 tỷ đồng, còn lại là vốn kéo dài từ các năm trước. Tỷ lệ giải ngân giữa các nguồn vốn có sự chênh lệch khá rõ, phản ánh đặc thù triển khai từng nhóm dự án.

Nguồn vốn cân đối ngân sách địa phương là điểm sáng khi đạt tỷ lệ giải ngân gần 79%. Với 16 dự án được triển khai, chủ yếu là các công trình giao thông, chỉnh trang quỹ đất và hạ tầng phục vụ sản xuất nông nghiệp, nhiều công trình đã hoàn thành khối lượng lớn, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân đi lại, sản xuất và tiếp cận dịch vụ cơ bản.

Trong khi đó, nguồn vốn ngân sách Trung ương chiếm tỷ trọng lớn, mới đạt hơn 52%. Đáng chú ý, vốn hỗ trợ thực hiện đề án ổn định dân cư, phát triển kinh tế - xã hội vùng tái định cư thủy điện Sơn La giai đoạn II chỉ đạt hơn 38%. Đây là nhóm dự án có ý nghĩa trực tiếp đến ổn định đời sống, sinh kế lâu dài của người dân vùng dự án và bảo vệ môi trường vùng lòng hồ, nhưng tiến độ còn chậm do vướng mắc về thủ tục đầu tư, điều chỉnh thiết kế và điều kiện thi công.

Ông Lê Hồng Nam, Giám đốc Ban Quản lý dự án và Phát triển quỹ đất khu vực 4 thẳng thắn nhìn nhận, việc triển khai dự án trên địa bàn rộng, địa hình phức tạp, nhiều điểm dân cư phân tán khiến công tác tổ chức thi công và giải ngân gặp không ít khó khăn. “Một số dự án phải điều chỉnh lại thiết kế, cập nhật đơn giá vật liệu xây dựng và hoàn thiện thủ tục đất đai nên tiến độ giải ngân chưa đạt như kỳ vọng. Tuy nhiên, Ban đang rà soát từng dự án, tập trung tháo gỡ vướng mắc để đẩy nhanh tiến độ trong thời gian tới”.

Ở nhóm vốn thực hiện ba chương trình mục tiêu quốc gia, kết quả giải ngân có sự phân hóa. Chương trình xây dựng nông thôn mới đạt trên 90%, với nhiều công trình hạ tầng thiết yếu hoàn thành, góp phần cải thiện cảnh quan, môi trường nông thôn và điều kiện sản xuất. Chương trình giảm nghèo bền vững đạt gần 74%, tập trung hỗ trợ sinh kế, tạo việc làm và tăng thu nhập cho người dân vùng khó khăn.

Riêng chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, với 52 dự án thuộc nhiều hợp phần khác nhau, tỷ lệ giải ngân mới đạt hơn 55%. Theo Ban quản lý, việc triển khai đồng thời nhiều dự án nhỏ, lồng ghép nhiều nguồn vốn đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành và chính quyền cơ sở.

“Chúng tôi xác định giải ngân không chỉ là chạy theo con số, mà phải gắn với chất lượng công trình và hiệu quả sử dụng vốn. Các dự án phải thực sự phục vụ sản xuất nông nghiệp, ổn định dân cư, giảm nghèo và bảo vệ môi trường”- Ông Nam, nhấn mạnh.

Những tháng cuối năm 2025 và đầu năm 2026 được xem là giai đoạn “nước rút”. Ban Quản lý dự án và Phát triển quỹ đất khu vực 4 đã xây dựng kế hoạch giải ngân chi tiết theo từng nguồn vốn, phân công cán bộ bám sát công trường, đồng thời chủ động phối hợp với các cơ quan liên quan để rút ngắn thời gian thanh toán.

Song song với đó, Ban kiến nghị điều chỉnh, bổ sung vốn cho một số dự án hạ tầng thiết yếu như cấp điện nông thôn, nâng cấp đường giao thông liên bản; đồng thời điều chỉnh giảm vốn ở các dự án đã hoàn thành, hết nhiệm vụ chi. Cách làm này được kỳ vọng sẽ giúp dòng vốn đầu tư công “chảy đúng chỗ”, góp phần cải thiện hạ tầng, thúc đẩy sản xuất nông nghiệp và phát triển bền vững trên địa bàn.