Gấp lại túi nylon, giữ lại màu xanh cho đất

Không còn hợp tác xã, nhưng không ai bỏ thói quen xanh

Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp thôn Trường Thịnh, xã Quang Thịnh, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang từng là nơi kết nối bà con áp dụng mô hình phân loại rác, sản xuất nông nghiệp thân thiện môi trường. Tuy nhiên, đến tháng 5/2025, hợp tác xã dừng hoạt động do khó khăn về nhân sự và nguồn lực. Điều đáng ghi nhận là: dù không còn sự vận hành tập trung, thói quen phân rác tại nguồn, tiết giảm rác thải nhựa và không sử dụng thuốc cỏ vẫn được nhiều hộ dân duy trì tự giác.

Trong số đó, ông Ong Khắc Vui, 65 tuổi, là một điển hình. Không khẩu hiệu, không tuyên truyền, mỗi việc ông làm đều gọn ghẽ và thuyết phục. Giữa sân gạch trước nhà, ông ngồi kiên nhẫn vuốt phẳng từng bao bì nhựa đã dùng. "Tôi gấp lại để dành, chứ không vứt ra đất. Vứt ra, nó bay đi, vừa bẩn vừa mất công nhặt lại”, ông nói giản dị.

Ông Vui cho biết, trước đây trong vụ mùa, hộ nào cũng chất đầy túi nylon, bao phân, vỏ chai thuốc trừ sâu sau thu hoạch. "Chúng tôi không ai hướng dẫn cũng biết là ô nhiễm. Mưa xuống, rác nilon trôi đầy mương, rác nhựa tắc cả cống ao", ông kể.

Sau nhiều năm tự mày mò, ông đã hình thành mô hình phân rác hữu cơ tại nhà. Can nhựa cũ được tận dụng để ủ phân từ cá và rác sinh hoạt. "Tôi ủ cá trong thùng nhựa, bỏ thêm vỏ rau, lá cây. Một tháng là hoai, mang tưới cây rất tốt. Bưởi không cần phân hóa học vẫn xanh tốt, lá không cháy, gốc không khô".

Ông cũng tuyệt đối không dùng thuốc cỏ. Lớp cỏ xanh dưới mỗi gốc cây được ông xem như lớp đệm tự nhiên giúp giữ ẩm, bảo vệ rễ. “Cỏ mọc thì cứ để đó, mùa nắng nó giữ mát gốc bưởi, mùa mưa thì ngăn xói đất. Có cắt thì tôi dùng kéo cắt từng khóm cho vịt ăn, không dùng thuốc diệt”. ông chia sẻ.

3T từ ý thức, không cần chờ khẩu hiệu, tự giác tiết giảm, tự tay tái chế

Từ việc làm của ông Ong Khắc Vui, nhiều hộ trong thôn cũng tự duy trì thói quen tiết giảm rác nhựa. Những chiếc bao tải rách được cắt lại dùng làm máng cho gà ăn, can nhựa được đục lỗ làm thiết bị tưới nhỏ giọt, túi nylon sau khi rửa sạch thì gom để bán phế liệu.

Điều đáng quý là mọi việc diễn ra âm thầm, không hình thức. Dù hợp tác xã không còn, bà con vẫn chia sẻ kinh nghiệm ủ phân, tái chế vật dụng, không dùng phân hóa học hay thuốc cỏ. “Không có thùng thì mượn nhau, bao thì cắt dùng chung. Mỗi nhà giữ sạch thì cả thôn sạch”, ông Dậu vườn bên chia sẻ.

Chia sẻ với Phóng viên, ông Trần Văn Tùng, Phó Chủ tịch xã Quang Thịnh cho biết, đến giữa tháng 5/2025, ước tính hơn 70% hộ dân trong thôn vẫn đang duy trì ủ phân hữu cơ tại nhà, không sử dụng phân bón hóa học cho cây ăn quả. Nhờ đó, tỷ lệ rác thải nhựa nông nghiệp phát sinh sau vụ đông xuân giảm đáng kể. Cụ thể, theo thống kê của Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Lạng Giang, lượng rác nhựa phát sinh từ xã Quang Thịnh trong năm 2024 giảm gần 50% so với năm 2022.

Hưởng ứng ngày Môi trường Thế giới (5/6) năm nay với chủ đề “Chống ô nhiễm nhựa”, với nhiều nơi, đây là dịp phát động phong trào. Nhưng ở xã Quang Thịnh, tinh thần bảo vệ môi trường sống, mô hình nông nghiệp thân thiện môi trường đã thành nếp sống, không phải phát động, mà tự ngấm, ông Tùng nhấn mạnh.

Khi được chúng tôi nói về mô hình 3T “tiết giảm, tái chế, tái sử dụng”, ông Vui cười hiền: “Mình nghèo, mình tiết kiệm là chuyện thường. Nhưng tiết kiệm mà đất sạch, cây khỏe thì lại càng nên làm".

Ở những góc vườn xanh rì, giữa đám bưởi sai quả và lớp cỏ mát rượi dưới chân, mô hình nông nghiệp thân thiện môi trường không nằm ở các hội thảo hay dự án, mà nằm ngay trong tay người nông dân - người vẫn mỗi ngày gấp lại chiếc túi nylon đã dùng.