Trường mầm non lồng ghép các chương trình giảng về bảo vệ môi trường. Ảnh: Thu Trang.
Gieo mầm xanh từ lứa tuổi mầm non
Tại Trường Mầm non Thanh Xuân Bắc (quận Thanh Xuân, TP Hà Nội), giáo dục bảo vệ môi trường đã trở thành một phần quan trọng trong các hoạt động hằng ngày của trẻ. Ngay từ khi bước vào lớp, các bé đã được làm quen với việc phân loại rác, chăm sóc cây xanh và tiết kiệm tài nguyên thông qua những trò chơi sinh động và gần gũi.
“Con rất thích được học về phân loại rác. Con nhận thấy môi trường xanh sạch rất quan trọng với cuộc sống” - bé Nguyễn Trang Ngân chia sẻ trong một tiết học về phân loại rác.
Chia sẻ về cách tích hợp giáo dục môi trường vào chương trình học, cô giáo Lê Thị Thanh Toán cho biết: Nhà trưởng thường thiết kế các trò chơi, câu đố, bài hát và hoạt động trải nghiệm phù hợp với độ tuổi, giúp trẻ học một cách tự nhiên và vui vẻ. Thay vì lý thuyết khô khan, các em được trực tiếp phân loại rác, chăm cây, tiết kiệm nước. Điều đó tạo nên sự hứng thú và hình thành thói quen tốt cho các con từ sớm.
Cô Phan Ngọc Hà, Phó Hiệu trưởng Trường Mầm non Thanh Xuân Bắc. Ảnh: Thu Trang.
Không chỉ dừng lại ở việc học trong lớp, nhà trường còn tạo dựng các tiểu cảnh xanh, vườn nhỏ tại ban công các lớp học. Hằng ngày, cây xanh được chính các bé tưới nước, nhặt lá, theo dõi sự phát triển. Những hành động tuy nhỏ nhưng có ý nghĩa lớn, giúp trẻ ghi nhớ và thực hành kiến thức hiểu hơn về tầm quan trọng trong việc bảo vệ môi trường.
Cô Phan Ngọc Hà, Phó Hiệu trưởng Trường Mầm non Thanh Xuân Bắc nhấn mạnh: “Giáo dục môi trường là nền tảng quan trọng giúp hình thành ý thức sống xanh cho trẻ ngay từ độ tuổi mầm non. Chúng tôi đặc biệt chú trọng tới các em 5 tuổi là lứa tuổi chuyển tiếp lên tiểu học. Việc lồng ghép nội dung môi trường vào chương trình học không chỉ mang tính giáo dục mà còn khơi dậy tình yêu thiên nhiên, tinh thần trách nhiệm với cộng đồng. Các hoạt động giữ gìn vệ sinh, tiết kiệm tài nguyên, tái chế rác thải, trồng cây… đều được thực hiện một cách nhẹ nhàng, sinh động và thường xuyên”.
Lan toả mô hình trường học xanh
Không chỉ ở khối mầm non, mô hình trường học sinh thái cũng được triển khai bài bản tại các trường trung học. Trường Trung học cơ sở Genesis (quận Nam Từ Liêm, TP Hà Nội) là một trong những đơn vị tiên phong xây dựng môi trường giáo dục thân thiện với thiên nhiên, học đi đôi với trải nghiệm và trách nhiệm xã hội. Với những nỗ lực không ngừng, năm 2024, trường đã xuất sắc đạt giải Nhất Giải thưởng Trường học sinh thái ASEAN Việt Nam, ghi dấu ấn sau 6 năm kiên trì xây dựng hệ thống trường học xanh.
Mô hình trường học sinh thái được triển khai bài bản tại Trường Trung học cơ sở Genesis. Ảnh: Thu Trang.
Điểm nổi bật của Genesis là sự kết hợp hài hòa giữa không gian xanh và chương trình học tích hợp môi trường. Học sinh không chỉ được học kiến thức trong sách vở mà còn được tham gia trực tiếp vào các hoạt động như làm vườn, phân loại rác, sáng tạo sản phẩm tái chế, tham gia hội chợ đồ cũ, hay các dự án bảo vệ môi trường cấp lớp, cấp trường.
Thầy Phan Anh – Hiệu trưởng Trường THCS Genesis chia sẻ: "Chúng tôi triển khai nhiều chương trình giáo dục môi trường nổi bật như Dự án Xanh – nơi học sinh tìm hiểu về các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs); Chương trình phát triển cá nhân (PDP); dự án Family Tree, câu lạc bộ làm vườn, CLB Teens khởi nghiệp, chương trình Thứ Sáu tiết kiệm năng lượng... Bên cạnh đó, nhà trường cũng mở rộng kết nối với các tổ chức giáo dục, doanh nghiệp phát triển bền vững và cộng đồng địa phương để lan tỏa các giá trị xanh".
Học sinh của trường cũng có cơ hội được chủ động đưa ra sáng kiến cải thiện môi trường sống quanh mình. Bạn Hoàng Nguyễn Khoang chia sẻ: “Suốt 6 năm qua, chúng con luôn được nhà trường định hướng theo đuổi một lối sống xanh – lối sống của công dân toàn cầu. Thông qua lớp học PDP (Phát triển cá nhân), chúng con không chỉ được tiếp cận các kiến thức về 17 Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) của Liên Hợp Quốc mà còn được thực hành và trải nghiệm thực tế. Chúng con tự làm slide, thuyết trình và chia sẻ với bạn bè, thầy cô và cộng đồng để lan tỏa nhận thức và hành động vì một môi trường xanh”.
Thầy Phan Anh – Hiệu trưởng Trường THCS Genesis. Ảnh: Thu Trang.
Với việc đưa nội dung giáo dục môi trường trở thành một phần trong văn hóa học đường, Genesis không chỉ đào tạo những học sinh có kiến thức mà còn tạo điều kiện cho các em trở thành công dân toàn cầu, có trách nhiệm và chủ động trong việc kiến tạo tương lai bền vững.
Thực tế cho thấy, việc xây dựng mô hình trường học sinh thái không chỉ góp phần cải thiện cảnh quan học đường mà còn giúp thay đổi nhận thức, hành vi của học sinh - những chủ nhân tương lai của đất nước. Thông qua những bài học nhỏ, những hoạt động thiết thực, mỗi học sinh sẽ hiểu rằng bảo vệ môi trường không phải là điều gì xa vời mà bắt đầu từ chính hành động hằng ngày: vứt rác đúng nơi quy định, tắt điện khi ra khỏi phòng, tưới cây, nhặt lá, tiết kiệm nước…
Sự chung tay của nhà trường, giáo viên, học sinh và phụ huynh chính là nền tảng quan trọng để thúc đẩy phong trào “trường học xanh” lan tỏa sâu rộng hơn. Đó không chỉ là giải pháp giáo dục mang tính thời điểm mà là hướng đi lâu dài, bền vững trong việc hình thành lối sống thân thiện với môi trường cho thế hệ trẻ.
