Dự án phục hồi hệ sinh thái biển 'giậm chân tại chỗ' suốt 3 năm

Năm 2019, cùng với các tỉnh bị ảnh bởi sự cố môi trường biển Formosa, dự án phục hồi, tái tạo hệ sinh thái thủy sinh và nguồn lợi thủy sản tỉnh Thừa Thiên - Huế có tổng số vốn đầu tư 170 tỷ đồng được phê duyệt. Dự án do Sở NN-PTNT Thừa Thiên - Huế làm chủ đầu tư.

Dự án có 2 hợp phần gồm thả rạn san hô nhân tạo với tổng mức 150 tỷ đồng và trồng, phục hồi rạn san hô với tổng mức đầu tư 20 tỷ đồng.

Mục tiêu của dự án nhằm hình thành sinh cảnh nhân tạo cho các loài thủy sản cư trú và giảm thiểu tác động của hoạt động khai thác bằng lưới kéo đáy đến các khu vực thủy sản còn non sinh sống nhằm phục hồi nguồn lợi thủy sản; phục hồi hệ sinh thái là nơi cư trú các giống loài thủy sinh và tái tạo nguồn lợi thủy sản.

Theo đó, trong khuôn khổ dự án, sẽ thả 114 cụm rạn trên chiều dài 2km với 2.850 cục rạn san hô nhân tạo đúc bằng bê tông cốt thép, mỗi cụm được thả cách nhau 220m. Ngoài các cụm sẽ thả 2.350 cục rạn san hô nhân tạo hình lập phương rỗng, còn bên trong cụm thả rạn hình bán cầu nhằm tạo chỗ trú ngụ, sinh trưởng cho các loài thủy, hải sản.

Hợp phần thả rạn nhân tạo được Bộ NN-PTNT hướng dẫn thực hiện với diện tích 300ha, độ phủ nền đáy rạn nhân tạo khoảng 1% đến 1,5%; khu vực thả rạn cách bờ biển xã Vinh Mỹ (huyện Phú Lộc) khoảng 9km, có độ sâu trung bình từ 22 - 24m.

Đối với hợp phần trồng, phục hồi rạn san hô, vị trí được chọn triển khai là vùng biển Sụng Rong Câu, Bãi Chuối, thuộc khu vực Sơn Chà - Hải Vân (huyện Phú Lộc) với diện tích từ 16 - 18ha.

Đối tượng trồng phục hồi là các san hô cứng, trong đó ưu tiên một số loài bản địa thuộc bộ san hô cứng (tên khoa học Scleractinia). Những loài ưu tiên trồng đối với địa bàn Thừa Thiên - Huế sẽ lấy giống từ vùng biển Sơn Trà (TP Đà Nẵng), Cù Lao Chàm (tỉnh Quảng Nam).

Những năm gần đây, vùng biển tỉnh Thừa Thiên – Huế bị tác động bởi hoạt động khai thác thủy, hải sản, đặc biệt sự cố môi trường biển Formosa dẫn đến suy giảm nghiêm trọng. Việc thực hiện dự án sẽ góp phần tái tạo hệ sinh thái thủy sinh và nguồn lợi thủy sản ở địa phương, giúp ngư dân nâng cao hiệu quả kinh tế trong hoạt động nghề biển.

Dù vậy, sau 3 năm triển khai với nhiều mục tiêu tốt đẹp, dự án gần như "giậm chân tại chỗ". Sau khi được Thủ tướng Chính phủ gia hạn đến tháng 12/2022 vẫn không hoàn thành, đến nay, UBND tỉnh Thừa Thiên – Huế lại tiếp tục xin lùi thời gian hoàn thành dự án đến 31/12/2023.

Lý giải về nguyên nhân dự án chậm tiến độ, theo Sở NN-PTNT Thừa Thiên – Huế, đến nay, nguồn vốn dự án chưa được Thủ tướng Chính phủ phân bố chính thức mà chỉ sử dụng nguồn vốn tạm ứng cho dự án. Cùng với đó, nguồn giống san hô không đảm bảo, việc nuôi cây san hô phải theo mùa, vụ và điều kiện thời tiết nên rất khó khăn trong quá trình thực hiện

Ông Thái Văn Phúc, Trưởng phòng Quản lý và Xây dựng công trình (Sở NN-PTNT Thừa Thiên – Huế) cho biết, hiện nay, dự án mới được bố trí nguồn tạm ứng 50 tỷ đồng để thực hiện và UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế đang đề xuất phân bổ kinh phí cho dự án để triển khai các bước tiếp theo.

Cũng theo đại diện Sở NN-PTNT Thừa Thiên – Huế, đối với hợp phần thả rạn nhân tạo, đến nay đã cơ bản hoàn thành hồ sơ thiết kế, sau khi được phân bố kinh phi chính thức sẽ triển khai ngay việc tổ chức lựa chọn nhà thầu để sớm tổ chức thi công.

Tuy nhiên, một trong những khó khăn của hợp phần này chính là nguồn giống san hô. Ngoài việc xác định vị trí lấy trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên - Huế, còn được lấy thêm nguồn giống ở Đà Nẵng và Quảng Nam nhưng các địa phương trên không có nguồn giống. Do đó, tỉnh đã xin điều chỉnh diện tích trồng san hô từ 16 - 18ha xuống còn 4ha

“Đây là dự án lần đầu tiên được thực hiện trên địa bàn tỉnh, do dự án còn mới, có đặc thù, các định mức kinh tế xây dựng chưa có nên gặp khó khăn trong công tác thẩm định, phê duyệt dự toán. Đồng thời, nguồn giống không đảm bảo phần diện tích nên phải điều chỉnh rất mất thời gian”, ông Thái Văn Phúc cho biết thêm.